سەمەيدە كازاكتاردىڭ قارۋلى جيىنى ءوتتى
الاش الىپتارىنىڭ رۋحى قالعان سەمەيدە كازاكتاردىڭ قارۋلى جيىنى ءوتتى. بۇل تۋرالى “قازاق ءۇنى” ۇلتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى حابارلايدى.
ۇلتتى باسىنۋ دەيمىز بە، ۇلتارالىق الاۋىزدىقتى تۋعىزدى دەيمىز بە؟.. بۇل وقيعانى قالاي اتاۋدى دا بىلمەي دال بولدىق. قازاقتى قىرعان قاندى اتامان ەرماكتىڭ كۇندەرىن وزدەرىنىڭ ءداستۇرلى مەرەكەسى دەپ اتاپ، سەمەي جەرىنە وسكەمەن مەن شەمونيحانىڭ كازاكتارى قىلىشتارىن سۇيرەتىپ كەلىپ توي تويلادى.
بۇنى توي دەۋگە دە بولمايدى. مۇنىمەن قويماي، كازاكتاردىڭ اسكەري فورماسىن كيىپ العان بۇلار ءوز “وتەچەستۆولارىنا” ادال بولۋعا انت بەرىسىپتى. قازاقستانعا ەمەس، ەلباسىعا ەمەس، وزدەرىنىڭ، كازاكتاردىڭ “وتەچەستۆوسىنا” انت بەرگەن! بۇل تۋرالى ەكسپرەسس-ك گازەتى دە ەش قىمسىنباي جازدى.
انت بەرىسكەننەن كەيىن جاستاردىڭ باسىن تاقىرلاپ، ولارعا ۇرىستىڭ ايلا-تاسىلدەرىن ۇيرەتتى. مۇنى قالاي اتايمىز؟ ءبىر ەمەس، ون ەمەس، جۇزدەن استام ادامنىڭ سۋىق قارۋمەن ۇرىستىڭ ايلا-ءتاسىلىن ۇيرەنىپ جاتقانىنا سەمەي اكىمدىگى دە، جەرگىلىكتى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ بولىمشەسى دە كوز جۇمىپ قاراپ وتىرعان با؟
سەمەي قالاسىنىڭ اكىمى قايدا قاراپ وتىر؟ ايتپاقشى، سەمەي اكىمىنىڭ ەسىمى دە وسى قاندى اتامان ەرماكتىڭ قۇرمەتىنە قويىلعان-اۋ، شاماسى. ەرمەك ەمەس، رەسمي تۇردە ءوزىن ەرماك دەپ جازاتىنى سوعان دالەل سەكىلدى. ەرماك ساليموۆ ءۇشىن بۇل جيىن قالىپتى جاعداي سەكىلدى…
“ۆرەميا” قوعامدىق-ساياسي گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ميلانا گۋزەەۆا بۇل جيىن تۋرالى بىلاي دەپ جازدى:
“ۆ سەمەە وتپرازدنوۆالي دەن ەرماكا. نو رەچ يدەت نە وب اكيمە گورودا ەرماكە ساليموۆە، ا و ەگو تەزكە – لەگەندارنوم كازاچەم اتامانە.
نا سۆياتوم كليۋچە ۆ سوسنوۆوم بورۋ، گدە پروحوديلو پرازدنەستۆو، سوبراليس كازاكي يز سەمەيا، ۋست-كامەنوگورسكا ي شەمونايحي. سوبراۆشيەسيا پرودەمونستريروۆالي وبريادى، ۆ توم چيسلە پوسۆياششەنيە ۆ كازاكي (ۆەرستانيە). ا بلاگوداريا “كازاچەمۋ ۆارۋ” – ستاريننومۋ سپوسوبۋ وبۋچەنيا ناۆىكام كوللەكتيۆنوگو ۆزايمودەيستۆيا ۆ بويۋ – سوبراۆشيەسيا سموگلي پوكازات سۆويۋ مولودەتسكۋيۋ ۋدال. فينالنىم اككوردوم دنيا ەرماكا ستالو سپۋسكانيە پومينالنوگو ۆەنكا ۆ ۆودى يرتىشا. پو نارودنىم پرەدانيام، يمەننو ۆ ەتوي رەكە ۋتونۋل اتامان.”
سوندا بۇل ەرماك كىم؟ بۇل ەرماك - قازاقتى اياۋسىز قىرعان جاۋىز. ءولتىرىپ عانا قويماي، ارۋاقتى قورلاعان ادام. مۇسىلمان زيراتتارىن قازدىرىپ، ولگەندەردىڭ ءمايىتىن دە قورلاعان اتامان. قازاقتىڭ “ساتبەك باتىر” داستانىندا ساتبەكتىڭ بالا-شاعاسىن ەرماكتىڭ قالاي ولتىرگەنى تۋرالى ايتىلادى. سول ءۇشىن باتىر ەرماكتىڭ باسىن شاۋىپ الىپ، ءمايىتىن يتتەرگە تالاتاتىنى تۋرالى جازىلعان.
ال، ەندى قازاقتى قىرعان اتاماننىڭ كۇندەرىن قازاقتىڭ جەرىندە تويلاۋ ۇلتىمىزعا دەگەن تەرىس نيەتتى بىلدىرەدى ەمەس پە؟ ەكىنشىدەن، ەلىمىزدىڭ قۇزىرلى ورگاندارى ۇرىس تاسىلدەرىن ۇيرەتۋگە نەگىزدەلگەن قارۋلى جيىن وتكىزگەنى ءۇشىن ۇيىمداستىرۋشىلاردى جاۋاپقا تارتۋى كەرەك دەپ سانايمىز.
التاي ساعيدولدا
Cۋرەتتەر ەكسپرەسس-ك سايتىنان الىندى
Abai.kz
