مەنىڭ مۇxتار شاxانوۆ كوكەم ءدام قايىرعاندا "سايرامدا بار سانسىز باب، وتىراردا وتىز باب، تۇركىستاندا تۇمەن باب، بابتاردىڭ بابى - ارىستان بابتاردىڭ جانە قازاق دالاسىنداعى بارشا اۋليە-امبيەلەردىڭ ارۋاعى قولداسىن" دەپ باتا جاسايدى.

مۇxاڭ باتاسىنا قول جايعان سايىن قانشاما ۇلى ادامداردىڭ باستارىن بايگەگە تىگىپ، ءدىن تاراتۋعا قىزمەت ەتكەندەرى ەسىمە تۇسەدى. سولاردىڭ سول ەرەن ەڭبەكتەرى ءۇشىن ارۋاقتارىنا باعىشتاپ ءبىزدىڭ دۇعا جاساۋىمىز، ادامگەرشىلىك تۇرعىسىندا اتقارۋعا ءتيىس پەرزەنتتىك بورىشىمىز ەمەس پە؟! ال سولار كەسەنەلەرىن اراب ەلدەرى سياقتى جەرمەن-جەكسەن ەتسەك دەگەن وي - مۇسىلماندىعىمىزعا سىن.

وكىنىشكە قاراي، سونداي وي جەتەگىندە جۇرگەندەردىڭ دە بار ەكەندىگى جاسىرىن ەمەس. كەسەنەلەردى قيراتۋ ارقىلى اللاعا شيرك قوسۋدىڭ الدىن الامىز دەۋ، ءتىپتى دە اقىلعا سيمايدى. مۇنداي كوزقاراس، ياعني كەز-كەلگەن نارسەنى اللاعا سەرىك بولادى دەپ ويلاۋ - اللانى الگىلەردىڭ سونشالىقتى تومەن، توپاس تۇسىنىگى دەڭگەيىنە دەيىن قۇلدىراۋىنا الىپ كەلەدى. اللانى بۇلايشا، كەز-كەلگەن نارسەگە شيرك بولاتىنداي دەڭگەيدە "تانۋ" - ولاردىڭ مۇلدە باسقا باعىتقا بۇرىلىپ كەتكەندىگىن اڭعارتادى. سوندىقتان ءبىز مۇxتار كوكەمنىڭ باتاسىندا ايتىلاتىن تاريxي تۇلعالار ەسىمىن ودان ءارى ارتتىرا تۇسسەك، ءداستۇرلى ءدىنىمىز ءمانىنىڭ اشىلا تۇسەتىندىگى كۇمانسىز.

ماسەلەن 751 جىلعى تالاس سوعىسى وتكەن ايماقتا قانشاما تابيندەر مەن بابتاردىڭ قابىرى بولۋى مۇمكىن. بۇل تۇرعىدا بىزگە قاراعاندا وزبەكتەردىڭ جولدارى بولعان. ولار سامارقاند ماڭىندا دۇنيەدەن وزعان پايعامبارىمىزدىڭ كوكەسى xازرەتى ابباستىڭ ۇلى قۋسام زيراتىن ساقتاپ قالعان. قابىرىن مۇسىلماندار ءالى كۇنگە دەيىن زيارات ەتەدى. "اللا جولىندا ولگەندەردى ءولى ساناماڭدار" دەگەن اياتتى نەگىزگە العان xالىق بۇل ساxابانى "شاxي زيندا" ياعني، ء"تىرى سۇلتان" دەپ دارىپتەيدى. سونداي-اق اتاقتى قولباسشى، تۇركىستان وڭىرىنە يسلام ءدىنىن العاش الىپ كەلگەن xازرەتى قۇتايبانىڭ دا وزبەك جەرىندە، ناقتىلاي ايتساق، انديجان وبلىسىنىڭ پامۋكلۋ اۋىلىندا جەرلەنگەنىن وزبەكتەر ماقتان تۇتادى. ال بىزدە بولسا قوجا اxمەت ياسساۋي كەسەنەسىنە جاۋىعا قارايتىندار بوي كورسەتە باستادى.

ءسوز ورايىنا قاراي مىنا ءبىر ءتامسىلدى دە كەلتىرە كەتەيىك. ءدىن تاراتقان ءبىر توپ ساxابا بىردە ءبىر ارالعا تاپ بولادى. الگى ارالدا جالعىز ادام تىرشىلىك ەتەدى ەكەن. ساxابالار جالعىز عوي دەمەي الگى ادامدى دىنگە شاقىرادى. ول كىسى ءدىندى تەز-اق قابىل الادى. ساxابالارمەن بىرگە جولعا شىعۋعا دا كەلىسىمىن بەرەدى. كەش بولعان سوڭ ساxابالار ۇيقىعا كەتەدى. تاڭەرتەڭ قاراسا الگى ادام ۇيىقتاماي وتىر ەكەن. ونىڭ ۇيىقتاماۋ سەبەبىن سۇراعاندا ول " سەندەر مەنى قۇلشىلىق ەتۋگە ۇيرەتكەن اللا ۇيىقتاي ما؟" دەپ سۇرايدى. "جوق، اللا ۇيىقتامايدى. ول ءبىز سياقتى ەمەس" دەپ ساxابالار وعان اللانىڭ سيپاتتارىن تۇسىندىرەدى. سوندا الگى ادام "اللا ۇيىقتامايتىن بولسا، مەن ونىڭ الدىندا ۇيىقتاۋعا ۇيالامىن" دەگەن ەكەن. جۇرەگىنە يمان ۇيالاعان ادامنىڭ دارەجەسى تاپ وسىلايشا بىردەن كوككە كوتەرىلەدى. وعان اللاعا ءبىر نارسە شيرك بولۋى مۇمكىن-اۋ دەگەن وي مۇلدە كەلمەيدى. ءوز ارقاسىن اعاشقا قاسىپ راxاتتاناتىن ءبىر جابايى ادامنىڭ "مىنا الەمنىڭ دە ارقاسىن قاسىپ راxاتتاندىراتىن بىرەۋ بار عوي" دەپ ويلاعانى ءۇشىن جانناتتىق بولاتىندىعى تۋرالى دا ءبىر ءتامسىل بار. ول ەندى بولەك اڭگىمە.

قۇديار ءبىلال

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان