جاقىندا  رەسەي دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى شپەروۆ پاۆەل قازاقستاننىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىنا كوز الارتىپ، كەيبىر جەرلەردى قايتادان رەسەيگە قوسۋ  كەرەك دەگەن باستاما كوتەردى.  

باسقىنشىلىق يدەيالارىمەن جۇرتتى دۇرلىكتىرىپ جۇرگەن دەپۋتات رلدپ مۇشەسى ەكەن. اتىشۋلى جيرينوۆسكي قۇرعان نەويمپەرياليست ليبەرالدى پارتيا.

شپەروۆتىڭ ايتقاندارىن سوزبە-ءسوز اۋدارساق، قازاقستانداعى رەسەيگە تيەسىلى جەرلەردى قايتارىپ الۋ كەرەك دەگەنگە سايادى. مۇنىڭ سىرتىندا «ءبىز - الپاۋىت ەلمىز. مىسالى، قازاقستانداعى وتانداستارىمىزدى دياسپورا دەپ ايتۋىمىز ساياسي قاتەلىك بولىپ تابىلادى.ويتكەنى ول جەرلەر بىزگە تيەسىلى. شەكارالار ماڭگىلىك ەمەس، ءبىز رەسەي مەملەكەتىنە تيەسىلى شەكارالارىمىزدى قايتارامىز. جانە دە بۇل جاقىن ارادا ورىندالادى»، - دەيدى الگى شپەروۆ.

بەيبىت كۇندە ەكى ەلدىڭ اراسىنا سۋىق ءسوز جۇگىرتىپ، قوس بىردەي وداقتا "ورتاق قازاننان اس ءىشىپ وتىرعان" قازاقستان-رەسەي ديپلوماتياسىنا سىزات ءتۇسىرۋدى كوزدەگەن شپەروۆتىڭ سىڭارجاق پىكىرىنە قاتىستى قازاقستاندىق ساياساتكەر ەرلان سايروۆ «Abai.kz» پورتالىنا شۇعىل سۇحبات بەردى.

-ەرلان بياحمەتۇلى، ءسىزدىڭ رەسەي ساياساتكەرى پاۆەل شپەروۆ تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىدە جازعان جازباڭىزدى وقىپ شىقتىم. كوشەدە جۇرگەن كوپتىڭ ءبىرى ەمەس، گەوساياسي ءام ستراتەگيالىق جاعىنان كورشىلەس جاتقان ەلدىڭ بىلدەي دەپۋتاتىنىڭ وسىلاي دەۋى، اشىق ارانداتۋشىلىق قوي. وعان ءبىزدىڭ قولىندا قۇزىرەتى بار بيلىك ورگاندارى ء«لام-ميم» دەمەۋى قالاي؟

-قانداي مەملەكەت بولماسىن شەت ەلدىڭ ساياسي وكىلدەرى تاراپىنان وسىنداي باسقىنشىلىق نەمەسە ارانداتۋشىلىق نيەتتەگى ۇلت پەن مەملەكەتتى مازاق ەتەتىن زۇلىم مالىمدەمەلەرگە بەيجايلىق تانىتپايدى. اسىرەسە، بوتەن ەلدىڭ تەرريتوييالىق تۇتاستىعىنا نۇقسان كەلتىرەتىن اۋانداعى ءىس-ارەكەت نەمەسە مالىمدەمە جاسالاتىن بولسا، وندا سول مەملەكەتتىڭ قۇزىرلى ورگاندارى وعان قارسى ءبىر يشارا جاساۋى كەرەك. حالىقارالىق نورمالارعا سايكەس. 

-ول يشارانى جاسايتىن الدىمەن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى عوي... ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى شپەروۆتەردىڭ سوزىنە بايلانىستى باق وكىلدەرىنىڭ ساۋالىنا جاۋاپ بەرگەن بولدى. الايدا، جۇرت قالاۋىنداي ەمەس، جەڭىل-جەلپى جاۋاپ بولدى.

-شپەروۆ پەن سلۋتسكيگە قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى سانكتسيا سالۋ كەرەك. ول دەگەنىڭىز -ولارعا قازاقستانعا كەلۋگە، قانداي دا ءبىر شارۋاشىلىق قىزمەت اتقارۋعا، كاسىپپەن اينالىسۋعا، قازاقستاننىڭ  بانكتەرىندە ەسەپ-شوت اشۋىعا تىيىم سالۋ.

بۇل حالىقارالىق زايىرلى زاڭدىلىق.

-رەسەي ساياساتكەرلەرىنىڭ تاراپىنان الگىندەي ءسوز ءبىرىنشى رەت ايتىلىپ وتىرعان جوق قوي. وسىعان دەيىن شپەروۆتىڭ باستىعى جيرينوۆسكي مەن ليمونوۆتار دا راديكالدى پىكىرلەر ايتقان. ول كەزدە دە ءبىزدىڭ ورگاندار جاق اشپاعان.

-مەنىڭشە، رەسەيدىڭ وسى ازاماتتارىنا قاتىستى وسىنداي سانكتسيا سالۋ قاجەت. ويتكەنى بولاشاقتا تەك قانا رەسەي ەمەس، باسقالار دا قازاقستاننىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىنا قارسى ءىس-ارەكەتىنە توسقاۋىل بولادى. شىنىن ايتۋ كەرەك، رەسەي ازاماتتارىنىڭ قازاقستاندا شارۋاشىلىق سۋبەكتىلەرى بار. ولار ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بيزنەسپەن شۇعىلدانادى. سوندىقتان مەملەكەت ولاردىڭ قازاقستاندا الشاڭ باسىپ پايدا تابۋىنا توسقاۋىل قويۋى كەرەك.

ءبىزدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ءدال وسىندا جاعدايدا وزدەرىنىڭ كۇش قايراتىن كورسەتۋى كەرەك. ويتكەنى الەمدىك گەوساياسي احۋال كۇننەن كۇنگە كۇردەلىلەنىپ كەلە جاتىر. ەگەر ءبىز وسى جولى رەسەي  ساياساتكەرلەرىنىڭ ۇردا-جىق پىكىرلەرى مەن ۇشقارى كوزقاراستارىنا جاۋاپ بەرمەسەك، ەرتەڭ ولاردىڭ سانى ون ەسەگە، جيىرما ەسەگە كوبەيەدى. بۇنداي كەلەڭسىزدىكتىڭ الدىن الۋ ءسىم قۇزىرىنداعى كەزەكتى ءبىر ماسەلە عانا ەمەس، بۇل - ءسىم-ءنىڭ ءبىرىنشى كەزەكتە قولعا الۋعا ءتيىس مىندەتتى قىزمەتى.

سودان كەيىن، ماجىلىستەگى مىڭعىرعان دەپۋتاتتار بار، «نۇر وتان» پارتياسى بار، قازىر باستارىن قۇمعا تىققان تۇيەقۇستىڭ پوزاسىندا تۇر. دىم كورمەگەندەي بولىپ وتىر. بۇلاي بولمايدى. ولاردىڭ بارلىعى  لايىقتى دەڭگەيدە جاۋاپ بەرۋى كەرەك. ءماجىلىس پەن «نۇر وتان» وسى كەزدە كورسەتسىن وزدەرىن. وسى ءىستى اياعىنا دەيىن ءبىر جاقتى ەتۋىمىز كەرەك.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz