قر باس پروكۋرورى جاقىپ اسانوۆتىڭ نازارىنا 

اشىق حات

قۇرمەتتى جاقىپ اسانوۆ مىرزا!

2016 جىلدىڭ 16 قازانىندا الماتى وبلىسى، تالعار اۋدانى، پانفيلوۆ اۋىلىنداعى ۇيىمىزدەن الاڭسىز جۇمىسقا بەت العان انام كۇلداري ابىلقايىروۆانى جول ۇستىندە كولىك قاعىپ، اجال قۇشتى.

شەشەمدى 40 كم/ساعات جىلدامدىقپەن جۇرۋگە ءتيىستى جەردەن 90 كم جىلدامدىقپەن قارسى باعىتپەن كەلە جاتقان kz 717 ZKA 05 مەملەكەتتىك ءنومىرلى بمۆ كولىگى سوعىپ، 25 مەتر جەرگە دەيىن سۇيرەپ اكەتكەن.

جول ۇستىندە انامدى قاعىپ، مەرت قىلعان جۇرگىزۋشى ۇمىتبەكوۆ نۇرسۇلتان جامبىلۇلى ارادا ءۇش اي وتپەي جاتىپ راقىمشىلىققا ىلىكتى.

ەلباسىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىققا ارناپ جاريالاعان راقىمشىلىعىنا نۇرسۇلتان ۇمىتبەكوۆ قالاي، قانداي جولدارمەن، كىمدەردىڭ ىقپالى ارقىلى ىلىكتى؟

وسى ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن ەگجەي-تەگجەيلى اشىپ جازىپ، سىزدەن كومەك سۇرايمىن. ايدىڭ كۇننىڭ امانىندا اناسىنان ايرىلىپ، ازاماتتىق قۇقىعىن قورعاي الماي زار جىلاپ جۇرگەن بىزگە قول ۇشىن سوزۋىڭىزدى وتىنەمىن.

قايعىلى وقيعا 16 قازان كۇنى تاڭعى ساعات 6-دان 22 مينۋت كەتكەندە بولعان.  جولدىڭ ەكى جاعىندا ورنالاسقان دۇكەن مەن جەم ساتاتىن ورتالىقتىڭ ۆيدەو-تاسپاسىنا وقيعانىڭ قالاي بولعانى تولىعىمەن تۇسكەن.

بىراق، جول وقيعاسىنا قاتىستى قىلمىستىق ءىستىڭ انىقتاۋشىسى (دوزناۆاتەل) ولەگ اليبەكوۆ قولىمىزداعى ۆيدەو-تاسپاعا «اشىلماي قويدى» دەگەن نەگىزسىز سىلتاۋمەن ساراپتاما تاعايىنداۋدان باس تارتتى.

قىلمىستىق ءىستىڭ بار شىندىعىن اشاتىن ۆيدەو-جازباعا سۇيەنۋدىڭ ورنىنا جازبانى بەرگەن ازاماتتارعا بارىپ، «بۇل تاسپانى نەگە بەرەسىزدەر؟» دەپ قوقان-لوقى جاسادى.

قاراپايىم حالىقتىڭ قۇقىعىن قورعاۋعا ءتيىستى لاۋازىمدى تۇلعانىڭ بۇل قىلىعىنا قالاي تۇسىنەمىز؟ بۇل ءبىر.

ەكىنشىدەن، ءبىزدىڭ قولىمىزداعى 6 ساعاتتىق ۆيدەو-تاسپادا ولەگ اليبەكوۆتىڭ ءىستى قالاي تەكسەرگەنى انىق كورىنەدى. ول جەردە قىلمىستىق ىسكە قاتىسى جوق بوتەن ادامدار الدەبىر كەلىسىمدەر جاساپ (بۇل ءىستى بۇرمالاۋدا kz 222 PDA 02 (TOYOTA PRADO) ءنومىرلى كولىكپەن كەلگەن ەر ازامات بەلسەندىلىك تانىتتى. جالپى، قىلمىستىق ءىستىڭ تۋرا جولدان تايقىپ كەتۋىنە سول كولىكتىڭ يەسىنىڭ ىقپالى مول بولدى دەپ ويلايمىز. كەيىن بىلگەنىمىزدەي بۇل جىگىت نۇرسۇلتان ۇمىتبەكوۆتىڭ لاۋازىمدى قىزمەت ىستەيتىن تۋىسى كورىنەدى) سابىلىپ ءجۇر. ولەگ اليبەكوۆتىڭ مەنىڭ انامنىڭ قانىن «ساۋدالاپ»، ءداپ ءبىر بازارداعىداي ىسكە قاتىسسىز ادامدارمەن الدەنەلەردى تالقىلاۋعا قانداي قۇقىعى بار؟

ۇشىنشىدەن، انىقتاۋشى ولەگ اليبەكوۆ وقيعانىڭ بارىسىن كورسەتەتىن سىزبانى ءجۇز پايىزعا وزگەرتىپ، قىلمىسكەرلەردىڭ ىعىنا جىعىلعانىن قالاي تۇسىنەرىمىزدى بىلە الماي، دال بولىپ وتىرمىز.

ءبىرىنشى سۋرەت. انامدى قاققان ماشينانىڭ ورنى كورسەتىلگەن سىزبا. بۇل سۋرەت كۇدىكتى نۇرسۇلتان ۇمىتبەكوۆتىڭ قارسى باعىتپەن جۇيىتكىپ كەلە جاتىپ، انامدى قاققانىن تولىق دالەلدەي الادى (ونى ۆيدەودان دا انىق بايقاۋعا بولادى).

ەكىنشى سۋرەت. ولەگ اليبەكوۆتىڭ قىلمىستىق ىسكە قاتىستى سىزباسى. سىزباداعى ولشەمدەر دۇرىس بولا تۇرا، كولىكتىڭ كەلىپ توقتاعان باعىتىن تەرىس تاراپقا اينالدىرىپ جىبەرگەن. سونىڭ ناتيجەسىندە قارسى باعىتپەن كەلە جاتىپ انامدى قاققان قىلمىسكەردى ءوز جولىمەن كەلە جاتقانداي ەتىپ وزگەرتكەن. انىقتاۋشى ءوزىنىڭ قىزمەتتىك وكىلەتتىلىگىن پايدالانا وتىرىپ، ناقتى دەرەكتەردى نە ءۇشىن بۇلاي بۇرمالاپ وتىر؟

تورتىنشىدەن، ولەگ اليبەكوۆ ءبىزدىڭ تاراپ تاعايىنداعان زاڭدى وكىلدىڭ جوعارىداعى دەرەكتەرىن قۇلاعىنا دا ىلگەن جوق. زاڭدى وكىلىمىز ءىستىڭ بارىسىمەن تانىسۋ ءۇشىن انىقتاۋشىعا ءبىر نەشە رەت حابارلاستى. ول «ىسكە قاتىستى ساراپتاما قورتىندىسى دايىن بولعان جوق» دەپ ءبىزدى الداپ ءجۇرىپ، 28 جەلتوقسان كۇنى تەلەفونمەن حابارلاسىپ، 29-ى كۇنى (تالعار اۋدانى پروكۋرورىنىڭ قولى قويىلماعان) ۇمىتبەكوۆ نۇرسۇلتان جامبىلۇلىنىڭ راقىمشىلىققا ىلىنگەنى تۋرالى قاۋلىنى قولىمىزعا بەرە سالدى. راقىمشىلىق تۋرالى زاڭدا زاڭدى وكىلدىڭ كەلىسىمى بولماسا، قىلمىسكەردىڭ راقىمشىلىققا ىلىنبەيتىنى تايعا تاڭبا باسقانداي ەتىپ جازىلعان. سونى بىلە تۇرا انىقتاۋشى جابىرلەنۋشى تاراپتىڭ قۇقىعىن تاپتاپ، ەلباسىنىڭ سارابدال ساياساتىن ايىپتالۋشىنىڭ مۇددەسىنە قاراي بۇرىپ جىبەردى.

بەسىنشىدەن، جول وقيعاسىنا قاتىستى قىلمىستىق ءىستىڭ قاۋلىسىندا شەشەمىزدى كولىك فارىمەن سوعىپ، ناتيجەسىندە تەك باسىنان سوققى الىپ، مەرت بولعانى كورسەتىلىپتى. ولەگ اليبەكوۆ انامىزدىڭ باسى اينەككە سوعىلعانىن، باسى عانا ەمەس، جامباس سۇيەگىنىڭ كۇل بولىپ كەتكەنىن، اياعىنىڭ ءۇش جەرىنەن، سونىمەن قوسا ءبىر قابىرعاسىنىڭ سىنعانىن جاسىرىپ قالعان.

بەسىنشىدەن، انامدى قاققان كولىك ءىس تولىق زەرتتەلىپ بىتپەي جاتىپ، 16 كۇننەن كەيىن يەسىنە زاڭسىز قايتارىلعان.

ايىپ-تۇراعىنان ول كولىكتى ولەگ اليبەكوۆ شىعارىپ بەرگەنىن مىنا سۋرەتتەر دالەلدەيدى. قر زاڭدارىندا قىلمىستىق ءىس تولىعىمەن زەرتتەلىپ بولمايىنشا، ايعاق زاتتى قايتارۋعا، بۇلدىرۋگە، جاسىرۋعا بولمايتىنى انىق جازىلعان. ايعاق زات قانداي زاڭدىق نەگىزگە سۇيەنىپ يەسىنە قايتارىلدى؟ ول كولىك قالپىنا كەلتىرىلىپ تاستالعان جوق پا؟ ايعاق زاتتىڭ بۇلىنبەگەنىنە كىم كەپىلدىك ەتەدى؟

التىنشىدان، ۇمىتبەكوۆ نۇرسۇلتان جامبىلۇلىن كولىك جۇرگىزۋ قۇقىعىنان ايىرماعان. كولىكتى ايىپتۇراعىنان شىعارا سالىپ، ءتورت كۇننەن كەيىن، ياعني جەلتوقسان ايىنىڭ 8-ءى كۇنى (2016 جىل) ساقتاندىرۋ جاساپ العان. دەمەك، ايىپتالۋشى قازىر انامدى قاققان كولىكپەن ءجۇر دەۋگە تولىق نەگىز بار. كەشە عانا جولدىڭ قارسى بەتىنە شىعىپ كەتىپ (جالپى دەنى ساۋ پەندە بىرنەشە كولىك ەركىن سياتىن ۇلكەن جولدا قارسى بەتكە شىعا ما؟) ادام سوعىپ ولتىرگەن ازامات تاعى باسقالاردىڭ قانىن موينىنا جۇكتەمەسىنە كىم كەپىل؟

جەتىنشىدەن، انامدى قاعىپ كەتكەن جەردەگى ساعاتىنا 40 شاقىرىم جىلدامدىق ءجۇرۋ كەرەكتىگىن كورسەتكەن بەلگى وقيعادان كەيىن ەكى اپتادان كەيىن الىنىپ تاستالدى. ءبىز ەس بىلگەلى تاپجىلماي تۇرعان، وسى ماڭداعى مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى وتەتىن بۇل بەلگىنىڭ الىنىپ تاستالۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ "كۇشتى قۇيرىعىمەن ديىرمەن تارتادىنىڭ" كەبى ەمەس پە؟  

قوش. ءبىز انىقتاۋشىنىڭ ءىستى بىرجاقتى جۇرگىزۋىنە بايلانىستى الماتى وبلىستىق پروكۋراتۋراسى مەن ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنە شاعىمدانعان ەدىك. پروكۋراتۋرا راقىمشىلىق تۋرالى شىققان قاۋلىنى بۇزدى (ەگەر اليبەكوۆتەردىڭ ءىسى زاڭدى بولسا، ول قاۋلى بۇزىلماس ەدى دەپ ويلايمىز). ال ءىىد ولەگ اليبەكوۆتىڭ ۇستىنە جازعان شاعىمىمىزدى تەكسەرۋدى انىقتاۋشىنىڭ كۇندە قاسىندا جۇرگەن تىكەلەي باستىعى مۇحيت سادىرباەۆقا تاپسىرعان. سادىرباەۆ ءوز قىزمەتكەرى ولەگ اليبەكوۆ قىلمىستىق ءىستىڭ شىندىعىن وسىنشاما بۇرمالاپ جاتقاندا قايدا قاراپ وتىردى؟ بار ءىس ول كىسىنىڭ دە قولىنان وتكەن جوق پا؟ قازاقتا «قارعا قارعانىڭ كوزىن شۇقىمايدى» دەگەن ماتەل بار. سول ايتپاقشى ءبىز سادىرباەۆقا سەنبەيمىز. نەگە دەيسىز بە؟

وسىنشاما زاڭسىزدىقتار ورىن الىپ جاتقان سوڭ، ادىلدىك ىزدەپ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ كومەگىنە جۇگىندىك. (سىلتەمەدەن قاراڭىز. http://kaznews.kaztrk.kz/society/12559-koligimen-adam-kagyp-oltirgen-azamat-bostandykta-zhur.html «قازاقستان» ارناسىنىڭ جاڭالىقتار قىزمەتى)

31 ارنانىڭ جاڭالىقتارى

"الماتى" ارناسىنىڭ جاڭالىقتار قىزمەتى

باق جۋرناليستەرى مۇحيت سادىرباەۆتىڭ قاراۋىنا تۇسكەن ىسكە قاتىستى پىكىرىن بىلمەك بولدى.

ول الماتى وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە مالىمەت جىبەرەتىنىن، سول جاقتان رەسمي پىكىر بەرىلەتىنىن ايتتى.

الماتى وبلىستىق ءىىد ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى ايمان مىرزابەكوۆا مۇحيت سادىرباەۆ دايىنداپ بەرگەن جالعان اقپاراتتى بۇكىل قازاقستان حالقىنا جاريالاپ جىبەردى. ايمان مىرزابەكوۆا: «جابىرلەنۋشى تاراپتىڭ وكىلى قوسىمشا ۇسىنعان بەينەجازبا بويىنشا دا ساراپتامالار جۇرگىزىلگەن. قازىرگى كۇنى اتالعان فاكت ءىىد انىقتاۋ باسقارماسى مەن پروتسەسسۋالدىق شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن جولداندى» دەيدى.

ەگەر جوعارىداعى ۆيدەو-جازباعا ساراپتاما جۇرگىزىلسە، ونىمەن ءبىزدىڭ زاڭدى وكىلىمىز نەگە تانىسپاعان؟ بىزگە ءبىر كۇن بۇرىن ولەگ اليبەكوۆ «ول بەينە-جازبانىڭ اشىلماعانىن راستايتىنىن قۇجاتى بار ەكەنىن، سوندىقتان دا ساراپتاما جاسالمايتىنىن» مالىمدەگەن بولاتىن.

سوندا اليبەكوۆ وتىرىكشى مە، سادىرباەۆ پا؟

قۇرمەتتى، جاقىپ اسانوۆ مىرزا!

مەن «وسىنشاما زاڭسىزدىقتار نەگە ورىن الىپ وتىر؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ، اقىرى مىنانداي كۇدىكتى شەشىمگە كەلدىم. ەگەر دە ولەگ اليبەكوۆ ايىپتالۋشىدان پارا الىپ، ءىستى سوتقا جەتكىزبەي جاۋىپ تاستاۋعا ءسوز بەرمەسە، ءبىزدىڭ تاراپقا ءبىر رەت بولسىن كوز قيىعىن سالار ەدى. ول قازىر وزىنە مىندەتتەلگەن انىقتاۋشىلىق قىزمەتىن ۇمىتىپ، كۇدىكتىنىڭ ادۆوكاتىنا اينالىپ الدى. بۇل زايىرلى مەملەكەتتىڭ زاڭىنا قانشالىقتى سايكەسەدى؟ وسىنىڭ ءبارىن كورىپ وتىرىپ كوكەيىمە «ولەگ اليبەكوۆ ەلباسى جاريالاعان راقىمشىلىقتان اقشا جاساپ، قالتاسىن قامپايتىپ جۇرگەن جوق پا ەكەن؟» دەگەن ساۋال تىعىلادى. جوعارىداعى جاعدايلاردى ساراپتاي كەلە، قازاقستاننىڭ ازاماتى رەتىندە مۇنداي كۇدىكتى وي ويلاۋعا حاقىم بار دەپ ويلايمىن.

قۇرمەتتى، جاقىپ اسانوۆ مىرزا! انامدى قاعىپ ولتىرگەن ۇمىتبەكوۆ نۇرسۇلتان جامبىلۇلى قر زاڭدارى نەگىزىندە وزىنە تيەسىلى جازاسىن السا دەگەن تىلەگىم بار. ال، وسى قىلمىستىق ءىستىڭ ءوڭىن اينالدىرىپ، ەلباسىنىڭ راقىمشىلىعىن ساۋداعا سالىپ جۇرگەن kz 222 PDA 02 (TOYOTA PRADO) مەملەكەتتىك ءنومىرلى كولىكپەن جۇرەتىن نۇرسۇلتان ۇمىتبەكوۆتىڭ لاۋازىمدى قىزمەتتە ىستەيتىن تۋىسقانى مەن ولەگ اليبەكوۆتى جاۋاپكەرشىلىككە تارتىپ، ءتيىستى جازاسىن الۋىنا ىقپال ەتسەڭىز.

بۇگىن ەلباسىنىڭ راقىمشىلىعىن جەكە مۇددەلەرىنە پايدالانباق بولعاندار ەرتەڭ وتانىمىزدى ساۋدالاۋى ابدەن مۇمكىن.

ينديرا سۇلتانقىزى

Abai.kz