«قازاقستان» ۇلتتىق تەلەراديو كورپوراتسياسىنداعى سوڭعى وزگەرىستەرگە بايلانىستى قازاق راديوسىنىڭ باس رەداكتورى بولىپ ساياسات بەيىسباي تاعايىندالعان ەدى. جاڭا باسشىمەن از-كەم سۇحبات بارىسىندا ەڭ الدىمەن وسى وزگەرىستەردىڭ قازاق راديوسىندا اسەرى قالاي بولعاندىعى ايتىلدى.
– 1 ناۋرىز بەن 1 ءساۋىر ارالىعىندا قازىرگى داعدارىسقا وراي تەلەراديو كورپوراتسيا باسشىلىعىنىڭ شەشىمىمەن قازاق راديوسىندا وڭتايلاندىرۋ جۇرگىزىلدى. جيىرمادان استام ادام قىستارتىلدى. جەتى-سەگىز رەداكتسيا بىرىگىپ، قايتادان قۇرىلدى.
بۇل كۇندە راديودا 130-دان استام قىزمەتكەر جۇمىس ىستەيدى. بۇدان ون شاقتى جىل بۇرىن 450-گە دەيىن ادام قىزمەت ەتكەن-ءدى.
قازىر قازاق راديوسىنداعى نەگىزگى، ءبىرىنشى باعدارلاما بويىنشا تاۋلىگىنە 24 ساعات حابار بەرىلەدى. سوسىن، كوپشىلىكتىڭ ەسىندە بولار، بىزدە كەزىندە «شالقار» ۇلتتىق ارناسى بولعان. شەت ەلدەرگە قازاق تىلىندە حابار تاراتاتىن. كەيىنگى ۋاقىتتا وسى ارنا جابىلىپ قالعان ەدى. ءتورت-بەس اي بۇرىن ول قايتادان اشىلدى. مۇندا 20 ادام جۇمىس ىستەيدى. تاۋلىگىنە 18 ساعات حابار بەرەدى. تەك قانا قازاق تىلىندە. الايدا، ءبىز بۇكىل رەسپۋبليكانى قامتي الماي وتىرمىز. 13-14 وبلىسقا قانا تارايدى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، كەلەسى جىلى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى «شالقار» ءۇشىن 1,5 ميلليارد تەڭگە قارجى ءبولىپ وتىر. بۇل تازا قازاق تىلىندە بەرىلەتىن حابارعا دەگەن ۇلكەن قامقورلىق. قارجى جەر-جەردەگى توزىعى جەتكەن ستانتسيالاردى رەتكە كەلتىرۋگە جۇمسالماق.

«قازاقستان» ۇلتتىق تەلەراديو كورپوراتسياسىنداعى سوڭعى وزگەرىستەرگە بايلانىستى قازاق راديوسىنىڭ باس رەداكتورى بولىپ ساياسات بەيىسباي تاعايىندالعان ەدى. جاڭا باسشىمەن از-كەم سۇحبات بارىسىندا ەڭ الدىمەن وسى وزگەرىستەردىڭ قازاق راديوسىندا اسەرى قالاي بولعاندىعى ايتىلدى.
– 1 ناۋرىز بەن 1 ءساۋىر ارالىعىندا قازىرگى داعدارىسقا وراي تەلەراديو كورپوراتسيا باسشىلىعىنىڭ شەشىمىمەن قازاق راديوسىندا وڭتايلاندىرۋ جۇرگىزىلدى. جيىرمادان استام ادام قىستارتىلدى. جەتى-سەگىز رەداكتسيا بىرىگىپ، قايتادان قۇرىلدى.
بۇل كۇندە راديودا 130-دان استام قىزمەتكەر جۇمىس ىستەيدى. بۇدان ون شاقتى جىل بۇرىن 450-گە دەيىن ادام قىزمەت ەتكەن-ءدى.
قازىر قازاق راديوسىنداعى نەگىزگى، ءبىرىنشى باعدارلاما بويىنشا تاۋلىگىنە 24 ساعات حابار بەرىلەدى. سوسىن، كوپشىلىكتىڭ ەسىندە بولار، بىزدە كەزىندە «شالقار» ۇلتتىق ارناسى بولعان. شەت ەلدەرگە قازاق تىلىندە حابار تاراتاتىن. كەيىنگى ۋاقىتتا وسى ارنا جابىلىپ قالعان ەدى. ءتورت-بەس اي بۇرىن ول قايتادان اشىلدى. مۇندا 20 ادام جۇمىس ىستەيدى. تاۋلىگىنە 18 ساعات حابار بەرەدى. تەك قانا قازاق تىلىندە. الايدا، ءبىز بۇكىل رەسپۋبليكانى قامتي الماي وتىرمىز. 13-14 وبلىسقا قانا تارايدى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، كەلەسى جىلى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى «شالقار» ءۇشىن 1,5 ميلليارد تەڭگە قارجى ءبولىپ وتىر. بۇل تازا قازاق تىلىندە بەرىلەتىن حابارعا دەگەن ۇلكەن قامقورلىق. قارجى جەر-جەردەگى توزىعى جەتكەن ستانتسيالاردى رەتكە كەلتىرۋگە جۇمسالماق.
قۇرىلىم ىقشامدالىپ، وزگەردى. ديرەكتسيا بار. بۇرىن «اقپارات» جانە «تاڭعى باعدارلامالار» رەداكتسيالارى بولەك-بولەك بولاتىن. قازىر ەكەۋى بىرىگىپ، جاڭا رەداكتسيا دۇنيەگە كەلدى. «رۋحانيات» جانە «مۋزىكا» رەداكتسيالارى بىرىگىپ، «ادەبي-سازدى باعدارلامالار» رەداكتسياسى دەپ اتالدى. جاستار، ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە قاتىستى رەداكتسيالار دا جيناقتالدى.
بىزدە «دوستىق» رەداكتسياسى دەگەن بار. وسى جەردە ءبىر نارسەنى ايتا كەتەيىن، جاقىندا عانا تۇركيادان كەلدىم. انكارا راديوسىنىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنا قاتىستىم. سوندا تۇرىكتەر «بىزدە التى تىلدە حابار تاراتىلادى. مۇنداي ەشبىر ەلدە جوق» دەپ ماقتانىپ جاتتى. ولار قازاق راديوسىندا جەتى تىلدە حابار بەرىلەتىنىن بىلمەيدى ەكەن. ءبىزدىڭ «دوستىق» ورىس تىلىنەن باسقا ءار اپتا سايىن جارتى ساعات ۇيعىرشا، ازەربايجانشا، تۇرىكشە، تاتارشا، كورەيشە، نەمىسشە حابار تاراتۋمەن اينالىسادى.
قازاق راديوسىنىڭ تاريحى وتە باي. ەكى جىلدان كەيىن 90 جىلدىق مەرەيتويدى اتاپ وتپەكپىز. بۇل رەتتە راديومىزدىڭ «التىن قورى» جونىندە اتاپ كەتپەسە بولمايدى. وسىندا ەلگە تانىمال ادامداردىڭ داۋىستارى ساقتالعان. 110 مىڭ ءان بار ەكەن. قازىر وسى اسىل مۇرالار جازىلىپ قالعان ەسكى تاسپالاردى جاڭا ديسكىلەرگە كوشىرۋ ءىسى ءجۇرىپ جاتىر. مۇنىڭ ءوزى بەينەتى مول، بىراق ەلدىك ماڭىزى وراسان جۇمىس.
– ساكە، قازاق راديوسىنىڭ تىندىرىپ جاتقان جۇمىستارىمەن كوپشىلىك جاقسى حاباردار. ىستەرىڭىزگە كوڭىلىمىز تولادى. ەندى مىنا ماسەلەگە كەلسەك. ءبىزدى الاڭداتاتىنى قازاق ءتىلىنىڭ جاعدايى عوي. وسى تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز؟
– تىلگە جاناشىر ەكى مەكەمە بولسا، سونىڭ بىرەۋى ءبىز شىعار دەپ ويلايمىز. «قازاق راديوسى» دەگەن اتاۋ كوپ جايتتان سىر شەرتسە كەرەك. ناسيحاتىمىز دا، ۇگىتىمىز دە – قازاقتىق قاسيەتتەر. سولاردىڭ الدىڭعى كەزەگىندە انا ءتىلىمىز تۇر. بۇل باعىتتا وڭ ىستەر بولسا سول مەزەتىندە قالىڭ كوپشىلىككە جەتكىزۋگە مۇددەلىمىز. كەمشىلىكتەر ۇشىراسىپ جاتسا، ولاردى تۇزەتۋگە، بولدىرماۋعا لايىقتى ۇلەسىمىزدى قوسقىمىز كەلەدى.
ءبىز سوڭعى ۋاقىتتا «تۋعان ءتىل» دەگەن باعدارلامانى ومىرگە اكەلدىك. بۇل باعدارلامانىڭ اشىلۋىنا ۇيتقى بولعان بەلگىلى اقىن، قازاق راديوسىنىڭ باس ديرەكتورى ءجۇرسىن ەرمان. اتالعان باعدارلامانىڭ اياسىندا بىرنەشە حابارلار بەرىلدى. جۋرناليستەرىمىز جەر-جەردە ءىسساپاردا بولىپ، جۇرتشىلىق دەن قويار مازمۇندى دۇنيەلەر دايىنداي ءبىلدى. شىعىس قازاقستان، باتىس قازاقستان، قىزىلوردا، الماتى وبلىستارى، الماتى قالاسى بويىنشا ازىرلەنگەن حابارلار تىڭدارماننىڭ نازارىن اۋدارتتى. وسى حابارلاردى دايىنداۋ بارىسىندا ءتىل باعىتىندا ءالى دە قىرۋار ىستەر اتقارۋ كەرەكتىگىنە كوز جەتتى. اسىرەسە، قارجى سالاسىنداعى قازاق ءتىلىنىڭ جاعدايى سىن كوتەرمەيدى. شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ونوماستيكا كوميسسيالارى بەلسەندى ءىس-ارەكەتتەر تىندىرۋ كەرەكتىگىن اڭعاردىق. ويتكەنى كەيبىر جەر، ەلدى مەكەندەر اتاۋلارى كەشەگى كەڭەستىك كەزەڭدەگى قالپىندا بولعان. قازاقى ءوڭىر سانالاتىن قىزىلوردا وبلىسىنداعى كەيبىر بانكتەر ءىس قاعازدارىن مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزۋگە تولىق كوشپەگەنى بايقالدى. سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندەگى جاعداي دا وسى دەڭگەيلەس.
اۋە تولقىنىنا تاراتىلعان حابارلاردان اڭعارعانىمىز مەملەكەتتىك ءتىل باعىتىندا ءسوزدى ازايتىپ، ناقتى ىسكە كوشۋىمىز كەرەك. مەكەمە، كاسىپورىندارعا، اسىرەسە سولاردى باسقارىپ وتىرعان باسشىلارعا قاتاڭ تالاپ قويىلۋى ءتيىس.
ءوزىڭىز قىزمەت ەتەتىن «انا ءتىلى» گازەتىمەن بىرلەسىپ جاڭا جوبانىڭ تۇساۋىن كەستىك. بۇل شارۋامىزدىڭ دا قازاق ءتىلىنىڭ قولدانىلۋ اياسىن كەڭەيتۋدە وزىندىك اسەرى بولاتىنى كۇمانسىز.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

نۇرپەرزەنت دومباي
«انا ءتىلى» گازەتى 28 مامىر 2009 جىل