قاسيەتتى قاراشاڭىراق جازۋشىلار وداعىنا 75 جىل تولىپ جاتقاندا، ادەبيەت سالاسى تۇرعىسىندا «ءاۋ» دەپ قالماعان جان بولمادى. قازاق ادەبيەتىنىڭ كەشەگى مەن بۇگىنگى بەت-الىسىنا كوز جۇگىرتىپ، اق قاعاز بەن قالامدى سەرىك ەتكەن قالامگەر قاۋىمنىڭ بەتپە-بەت كەلىپ وتىرعان ورتاق ماسەلەسى حاقىندا پىكىر ايتپاۋ مۇمكىن ەمەس تە شىعار. بىراق، «بوياۋشى، بوياۋشى دەگەنگە ساقالىن بوياپتى» دەمەكشى، قازاققا، قازاق ادەبيەتىنە، ونى جاساپ وتىرعان قازاق جازۋشىلارىن جوققا شىعارىپ، قارا كۇيە جاعاتىنجاردىڭ قاتارى كوبەيمەسە، ازايار ەمەس.

ەلىمىزدەگى تەلەارنالار جازۋشىلار وداعىنىڭ مەرەيتويى تۋرالى بىرىنەن سوڭ ءبىرى اقپارات بەرىپ جاتتى. كەيبىرى بۇگىنگى تاڭدا جاستاردىڭ كىتاپ وقۋعا دەگەن ىنتاسىنىڭ تومەندەپ كەتكەندىگىن ايتىپ جاتسا، ەندىگى ءبىرى بۇعان كىتابىن از عانا تيراجبەن تىراشتانىپ، شىعارىپ جۇرگەن جازۋشىلاردى كىنالاماق بولدى. ال، الماتى تەلەارناسىنىڭ ورىس تىلىندەگى جاڭالىقتار كورسەتىلىمى بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن جازۋشى، دراماتۋرگ، رەجيسسەر ەرمەك تۇرسىنوۆتان بىلگىسى كەلىپ، تىكەلەي ەفيردەگى ستۋدياسىنا شاقىرىپتى. قازىرگى قازاق جازۋشىلارىنىڭ باسىنداعى مۇڭ-زاردى قازاق  تىلىندە جازاتىن قالامگەردەن ەمەس، ءوزىن قازاقتان ءبىرشاما الشاق ۇستايتىن ەرمەك تۇرسىنوۆتان سۋىرتپاقتاپ سۇراعانىنا تاڭقالدىق. بالكىم، ونىڭ ايتاتىن ءسوزى، ۇستاناتىن پىكىرى بار شىعار. بىراق تا، قازاق جازۋشىلارىنىڭ شىعارماسىن «مەنسىنبەيتىن»، ءتىپتى، شىعارما ساناتىنا جاتقىزبايتىن قالامگەردىڭ سوزىنەن تىكسىنىپ قالدىق.

قاسيەتتى قاراشاڭىراق جازۋشىلار وداعىنا 75 جىل تولىپ جاتقاندا، ادەبيەت سالاسى تۇرعىسىندا «ءاۋ» دەپ قالماعان جان بولمادى. قازاق ادەبيەتىنىڭ كەشەگى مەن بۇگىنگى بەت-الىسىنا كوز جۇگىرتىپ، اق قاعاز بەن قالامدى سەرىك ەتكەن قالامگەر قاۋىمنىڭ بەتپە-بەت كەلىپ وتىرعان ورتاق ماسەلەسى حاقىندا پىكىر ايتپاۋ مۇمكىن ەمەس تە شىعار. بىراق، «بوياۋشى، بوياۋشى دەگەنگە ساقالىن بوياپتى» دەمەكشى، قازاققا، قازاق ادەبيەتىنە، ونى جاساپ وتىرعان قازاق جازۋشىلارىن جوققا شىعارىپ، قارا كۇيە جاعاتىنجاردىڭ قاتارى كوبەيمەسە، ازايار ەمەس.

ەلىمىزدەگى تەلەارنالار جازۋشىلار وداعىنىڭ مەرەيتويى تۋرالى بىرىنەن سوڭ ءبىرى اقپارات بەرىپ جاتتى. كەيبىرى بۇگىنگى تاڭدا جاستاردىڭ كىتاپ وقۋعا دەگەن ىنتاسىنىڭ تومەندەپ كەتكەندىگىن ايتىپ جاتسا، ەندىگى ءبىرى بۇعان كىتابىن از عانا تيراجبەن تىراشتانىپ، شىعارىپ جۇرگەن جازۋشىلاردى كىنالاماق بولدى. ال، الماتى تەلەارناسىنىڭ ورىس تىلىندەگى جاڭالىقتار كورسەتىلىمى بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن جازۋشى، دراماتۋرگ، رەجيسسەر ەرمەك تۇرسىنوۆتان بىلگىسى كەلىپ، تىكەلەي ەفيردەگى ستۋدياسىنا شاقىرىپتى. قازىرگى قازاق جازۋشىلارىنىڭ باسىنداعى مۇڭ-زاردى قازاق  تىلىندە جازاتىن قالامگەردەن ەمەس، ءوزىن قازاقتان ءبىرشاما الشاق ۇستايتىن ەرمەك تۇرسىنوۆتان سۋىرتپاقتاپ سۇراعانىنا تاڭقالدىق. بالكىم، ونىڭ ايتاتىن ءسوزى، ۇستاناتىن پىكىرى بار شىعار. بىراق تا، قازاق جازۋشىلارىنىڭ شىعارماسىن «مەنسىنبەيتىن»، ءتىپتى، شىعارما ساناتىنا جاتقىزبايتىن قالامگەردىڭ سوزىنەن تىكسىنىپ قالدىق.

تىكەلەي ەفيردەگى جۇرگىزۋشىنىڭ «قازىرگى زامانعى جازۋشىلاردىڭ شىعارماسى تۋرالى نە ويداسىز؟» دەگەن سۇراعىنا ەرمەك تۇرسىنوۆ: «بۇگىندە جازۋشى جارتىلاي ولىك سياقتى. ءتىپتى، ولاردى قوعامدا جوق دەسەك تە بولاتىن شىعار» دەپ شورت كەسىپ جاۋاپ قاتپاسى بار ما؟ بۇل سوندا ەرمەك مىرزانىڭ «مەنەن باسقا جازۋشى جوق» دەگەندى مەڭزەگەنى مە، قالاي؟  الدە، جازۋشىلار وداعىنا تىركەلگەن  700-گە جۋىق جازۋشىنى قاراقۇرىمعا دا تەڭەمەگىنى مە؟

ارينە، قازىرگىدەي نارىق زامانىندا جازۋشىلار دا شاما-شارقى كەلگەنشە كىتابىن شىعارىپ، تىرشىلىك كەشىپ ءجۇر. بۇرىن 50 مىڭ دانامەن جارىق كورەتىن كىتاپتىڭ تيراجى  3, 2 مىڭعا ءتۇسىپ كەتكەن. ماردىمسىز. بۇل ءتىپتى، اۋىلداعى اعايىنعا جەتپەيدى دە. قوعامدا كىتاپ وقيتىنداردىڭ قاتارى ازايىپ كەتسە دە، ءسوز مارجانىن تەرگەن قازاق جازۋشىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىن جىبەرمەي شولىپ، وقىپ وتىراتىندار دا جوق ەمەس. ايتسە دە، كىتاپتى جاتا-جاستانىپ وقيتىن كىتاپسۇيەر قاۋىمنىڭ سيرەپ كەتكەنىن مويىندايمىز. بىراق، بۇل جازۋشىلاردىڭ قول قۋسىرىپ، جاقسى دۇنيە جازباي جۇرگەندىگىن بىلدىرمەسە كەرەك-ءتى. ءار جازۋشىنىڭ ءوز كەيىپكەرى بولسا، ءار كەيىپكەردى ءسۇيىپ وقيتىن وقىرمانى بار. قازاقتىڭ قۇدىرەتتى ءسوز ونەرى تۇرعاندا، قازاق جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارى ءوز وقىرمانىن  اداسپاي تاباتىنىنا سەنىمدىمىز. الايدا، ەرمەك مىرزانىڭ جازۋشىلاردى «جارتىلاي ولىككە» تەڭەۋىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ بۇل كەلەمەجدەۋ مە، الدە ءوزى سۋ ءىشىپ وتىرعان قۇدىعىنا تۇكىرۋ مە؟ ءسىرا، ەرمەك تۇرسىنوۆتىڭ مىنا سوزىنە قاراعاندا، ول ءوزىن قازاق جازۋشىلارىنىڭ قاتارىنا جاتقىزبايتىن سياقتى.

جۇرگىزۋشى تاعى بىردە: «نەگە ءسىزدىڭ كىتابىڭىز («مامليۋكتى» ايتقان بولار. - د.م) كىتاپ دۇكەندەرىنىڭ سورەسىنەن تەز ساتىلىپ كەتتى؟» دەگەندە، وزىنەن مىقتى جازۋشى جوقتىعىنا ماساتتانعان ەرمەك مىرزا شىعارمانىڭ 6 جىل بويىندا جازىلعانىن جانە تاقىرىبى مەن مازمۇننىڭ ءدال ويلاپ تابىلعانىنا ەكپىن ءتۇسىردى. قىسقاسى، ول سۇحبات بارىسىندا بۇگىنگى تاڭدا قالامدى قارۋ ەتكەن جازۋشىلاردىڭ بىردە-ءبىر شىعارماسىمەن تانىس ەمەستىگىن، اربىردەن سوڭ وقۋعا لايىقتى اۆتوردىڭ جوق ەكەندىگىن ايتىپ، دالەلدەگەندەي بولدى. ول ءتىپتى، كوزى ءتىرى، ءمۇيىزى قاراعايداي جازۋشىلارىمىز شەرحان مۇرتازانى، دۋلات يسابەكوۆتى، تىنىمباي نۇرماعامبەتوۆتى، قابدەش ءجۇمادىلوۆتى، سماعۇل ەلۋبايدى، كەيىنگى تولقىننان جۇسىپبەك قورعاسبەكتى، نۇرعالي ورازدى، تاعى باسقا تولىپ جاتقان قالامگەرلەردى قاپەرىنە دە المادى.

بالكىم، ەرمەك تۇرسىنوۆقا «بۇگىنگى جازۋشىلاردىڭ نارىقتىق كەزەڭمەن تۇسپا-تۇس ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىن» كوزى قاراقتى كورەرمەن تاپتىشتەپ ايتپاعاندا، ول جوعارىداعى اۋزىنان شىققان پىكىردەن بۇلتارتپاس تا ەدى. تەك وسىدان كەيىن عانا: «قازىر جازۋشىلارعا رەنجۋگە بولمايدى. ولار نارىق زامانىمەن ىلەسىپ، ارەكەت ەتىپ ءجۇر» دەپ ءوز ءسوزىن ءوزى جۋىپ شايعانى قىزىق بولدى. «ايتىلعان ءسوز - اتىلعان وق». ەرمەك تۇرسىنوۆتىڭ ورىس تىلىندە بەرگەن سۇحباتىنان كەيىن كورەرمەننىڭ ويىندا «قازاق جازۋشىلارى «جارتىلاي ولىك». ولار ەشتەڭە تىندىرىپ جۇرگەن جوق. ءتىپتى، قازاقستاندا جازۋشى بار ما، جوق پا؟» دەگەن ۇعىم قالىپتاسۋى بەك مۇمكىن. الايدا، اتى دارداي رەجيسسەر-دراماتۋرگ ءارى جازۋشى ەرمەك تۇرسىنوۆتىڭ مىنا سوزىنەن سوڭ «كورمەس، تۇيەنى دە كورمەس» دەمەسكە امالىمىز جوق.