29 قىركۇيەك. ءماجىلىس ءۇيى. بۇگىن قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەدجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن پالاتانىڭ جالپى وتىرىسى بولىپ ءوتتى. وندا دەپۋتات توقتارباي قادامباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. وندا:

الاشتىڭ بالاسىنا ابىلايحاننىڭ كىم ەكەنىن ايتىپ جاتۋدىڭ ءوزى ارتىق. ۇلى اباي ونى قازاق حالقىنىڭ قاھارمانى دەسە، ماعجان «الاشتىڭ ارىستانى -ابىلاي ەرى» دەپ جىرعا قوسقان.

وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن بۋراباي­دا ابىلايحانعا ارناپ  ەسكەرتكىش ورناتىلعاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ابىلاي تۋرالى ءجان­ە ونىڭ ۇلت تاريحىنداعى ورنى جاي­ىندا ايتقان: «ءار حالىقتىڭ تا­ري­حىندا ەسىمى ماڭگى وشپەستەي ەل جادىندا ساق­تا­لاتىن تاريحي تۇلعالار بولادى. قازاق حالقىنىڭ تاريحىنداعى سونداي كيەلى تۇلعالاردىڭ ءبىرى عانا ەمەس، بىرەگەيى - ابىلاي حان... ابىلاي ەسىمى قازاق تاريحىندا ەڭ كوپ اتالىپ، ارداقتالعان تۇلعا»، - دەگەن سوزدەرى دە حالىق جادىندا.

ابىلاي - شىن مانىندە كوزى تىرىسىندە اتى اڭىزعا اينالعان، قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن قى­رىق جىل بويى اتتان تۇسپەي كۇرەسكەن ۇلى تۇلعا. ونىڭ قايتالانباس اسىل بەينەسى ەل باسىنا كۇن تۋعان، جوڭعار شاپقىنشىلىعى ورشىگەن، قازاق حالقىنىڭ تاعدىرى قىل ۇستىندە، قىلىش جۇزىندە تۇرعان قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە جارقىراي كورىندى.

29 قىركۇيەك. ءماجىلىس ءۇيى. بۇگىن قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەدجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن پالاتانىڭ جالپى وتىرىسى بولىپ ءوتتى. وندا دەپۋتات توقتارباي قادامباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. وندا:

الاشتىڭ بالاسىنا ابىلايحاننىڭ كىم ەكەنىن ايتىپ جاتۋدىڭ ءوزى ارتىق. ۇلى اباي ونى قازاق حالقىنىڭ قاھارمانى دەسە، ماعجان «الاشتىڭ ارىستانى -ابىلاي ەرى» دەپ جىرعا قوسقان.

وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن بۋراباي­دا ابىلايحانعا ارناپ  ەسكەرتكىش ورناتىلعاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ابىلاي تۋرالى ءجان­ە ونىڭ ۇلت تاريحىنداعى ورنى جاي­ىندا ايتقان: «ءار حالىقتىڭ تا­ري­حىندا ەسىمى ماڭگى وشپەستەي ەل جادىندا ساق­تا­لاتىن تاريحي تۇلعالار بولادى. قازاق حالقىنىڭ تاريحىنداعى سونداي كيەلى تۇلعالاردىڭ ءبىرى عانا ەمەس، بىرەگەيى - ابىلاي حان... ابىلاي ەسىمى قازاق تاريحىندا ەڭ كوپ اتالىپ، ارداقتالعان تۇلعا»، - دەگەن سوزدەرى دە حالىق جادىندا.

ابىلاي - شىن مانىندە كوزى تىرىسىندە اتى اڭىزعا اينالعان، قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن قى­رىق جىل بويى اتتان تۇسپەي كۇرەسكەن ۇلى تۇلعا. ونىڭ قايتالانباس اسىل بەينەسى ەل باسىنا كۇن تۋعان، جوڭعار شاپقىنشىلىعى ورشىگەن، قازاق حالقىنىڭ تاعدىرى قىل ۇستىندە، قىلىش جۇزىندە تۇرعان قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە جارقىراي كورىندى.

ابىلاي سىرتقى كۇشتەرگە  قولباسشىلىق تالانتى مەن ساياسي كورەگەندىگىن، كۇش-قايراتىن قارسى قويىپ، انتالاعان جاۋعا تويتارىس بەردى، حالقىنىڭ باسىن قۇراپ، ەلىن، جەرىن جاۋدان ازات ەتتى، قازاق حاندىعىنىڭ مەملەكەتتىگىن نىعايتتى، حالقىنىڭ تىرلىگى مەن بىرلىگىن ساقتاپ، ۇلتتىق ماقساتىن جۇزەگە اسىرۋعا كۇش جۇمىلدىردى. ءسويتىپ، قازاقتىڭ بوستاندىعى مەن بولاشاعىنا جول سالدى.

ول جەرىنە، بايلىعىنا كوز الارتىپ، جان-جاقتان جاۋ انتالاعان سول زاماندا بيلىك تىزگىنىن ەشكىمگە ۇستاتپاي، ءوزىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىن دەربەس جۇرگىزە ءبىلدى. ءسويتىپ، شەت مەملەكەتتەردى قازاق ەلىمەن ساناسۋعا، ونىمەن تىعىز ەكونوميكالىق بايلانىس جاساپ، بەيبىت قاتار ءومىر سۇرۋگە ءماجبۇر ەتتى.

ابىلاي بيلىك جۇرگىزگەن كەزەڭدە كوپتەگەن جارمەڭكەلەر اشىلىپ، كورشى مەملەكەتتەرمەن ساۋدا-ساتتىق جولعا قويىلدى. سونداي-اق، ول ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك-شىعىس شەكاراسىن تسين قىتاي يمپەرياسىنىڭ جاۋگەرشىلىگىنەن قورعاۋ ماقساتىندا ەرتىس جاعالاۋىنداعى حالىقتى وتىرىقشىلىققا بەيىمدەدى، كورشى مەملەكەتتەردىڭ تۇرمىس جاعدايلارىنا نازار اۋدارىپ، حالىقتى ەگىنشىلىكپەن، باسقا دا پايدالى كاسىپ تۇرلەرىمەن اينالىسۋعا شاقىردى.

قۇرمەتتى كارىم قاجىمقانۇلى! الداعى جىلى وسىنداي ەل قورعانى، جەر قورعانى بولعان الىپ  تۇلعانىڭ تۋعانىنا 300 جىل تولادى. بابامىزدىڭ ءۇش عاسىرلىق مەرەيتويى قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعى شەڭبەرىندە مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتاپ وتىلسە، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى! ەلىمىزدىڭ تۇتاستىعى، ۇلان-عايىر جەرىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جانى مەن ارىن اياماعان ابىلايداي اسىل ەردىڭ ەلىنە سىڭىرگەن ەڭبەگى مەن ەرلىگى بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ماڭگىلىك ماقتانىشقا اينالۋعا ءتيىس. ابىلاي حانعا قۇرمەت - تاۋەلسىزدىككە تاعزىم، ۇلتتىق نا­مىستى ۇلىقتاۋ، اتا-بابا ارۋاعىن سىيلاۋ دەپ بىلەمىز.

(ساۋلە دوسجانوۆا، ت.74-63-01. اقپاراتتى قر پارلامەنتى ءماجىلىسى اپپاراتىنىڭ  باسپاسوز قىزمەتى تاراتىپ وتىر.)