"تۇگەل ءسوزدىڭ ءتۇبى ءبىر" دەپتى مايقى بي. سونىمەن قاتار قازاقتىڭ دا ءتۇپ اتاسى سول - مايقى. مايقى بيدەن قازاق پەن سوزاق تۋادى. سوزاق دەگەندەرى اۋعانستانداعى قازاقتار دەپ ويلايمىن.

قازاقتان الاش تۋادى، الاشتان اقارىس، بەكارىس، جانارىس. اقارىس دەگەنىمىز - ۇلى ءجۇز، بەكارىس دەگەنىمىز - ورتا ءجۇز، جانارىس دەگەنىمىز - كىشى ءجۇز. بۇكىل قازاق وسى ءۇش جۇزدەن تارايدى.

ۇلى ءجۇز بەن كىشى ءجۇز بولەك ءبىر اڭگىمەنىڭ جەلىسى، مەن بۇل جەردە ورتا ءجۇزدى ايتايىن. ورتا جۇزدەن قوڭىرات، قىپشاق، ارعىن مەن نايمان (بۇل ەكەۋى ءبىر انادان), ۋاق پەن كەرەي (بۇل ەكەۋى دە ءبىر انادان) بولىپ التى رۋ تارايدى.

ۋاق اعاسى ەكەن، كەرەي ءىنىسى ەكەن. كەرەي ولگەندە ارتىندا قۇتتىقوجا دەگەن جالعىس ۇلى قالىپتى. اپامىز اباق بولسا جەسىر قالىپتى. كەرەيدىڭ اسىن بەرىپ، تۇلىن اۋدارىپ ۋاق باتىر انامىز اباققا كىسى جىبەرىپ “ماعان قاراسىن” دەپ سالەم ايتىپتى. اپامىز اباق وعان “قۇتتىقوجا امان بولسا، ماعان بايدىڭ كەرەگى جوق” دەپ جاۋاپ قايتارىپ تيمەي قويىپتى.

سونان سوڭ اباق اپامىزدىڭ ءبىر كۇنى ءبىر سيىرى كۇيلەپتى. "ۋاق باتىردىڭ ءبىر بۇقاسىن ايداپ كەل" دەپ قايناعاسىنىڭ اۋلىنا ءبىر كىسى جىبەرىپتى. ۋاق باتىر كەلگەن كىسىنى قامشىنىڭ استىنا الىپ ساباپ “ءوزى سوپى نەمەنىڭ مالى دا سوپى، مەنىڭ ءوزىم ارام بولعاندا مالىمنىڭ سىدىگى ادال ما؟” دەپ ونى قۋىپ جىبەرىپتى.

مۇنداي جاۋاپتى كۇتپەگەن اباق اپامىز “ءبىز سۇيەنىپ جان ەتەمىز دەگەن تۋىسىمىز مۇنى ىستەسە، بۇل جەردە تۇرۋعا بولمايدى ەكەن” دەپ قۇتتىقوجانى ارعىماققا تاڭىپ الىپ ۇلى ءجۇز ۇيسىندەگى توركىنىنە كوشىپ كەتىپتى.

توركىنىنە بارسا ءنازىر قوجا دەيتىن ءبىر سارت مولدا اۋىلدا بالا وقىتىپ وتىر ەكەن. بالاسى قۇتتىقوجانى موللاعا “ەتى سەنىڭكى، سۇيەگى مەنىكى” دەپ وقۋعا بەرىپتى. ءبىر كۇنى اباق اپامىز ءنازىر مولدادان شاريعات جولىن سۇراپ: “قايناعام الام دەدى. وعان تيمەدىم. الام دەگەن قايناعامدىكى تۋرا ما، تيمەيمىن دەگەن مەنىكى تۋرا ما؟” دەپتى.

سوندا مولدا: “جاس قاتىن تۇل قالىپ، بايعا تيمەسە، اققان سۋدىڭ باس جاعىنان دارەت السا، اياق جاعىنان ىشكەن سۋ شوشقانىڭ سورپاسىمەن بىردەي بولادى” دەپ ايتىپتى.

اپامىز اباق شوشىپ كەتىپتى. كەرى قايتىپ ۋاق باتىرعا تيگەندى ار كورىپ ءنازىر مولدانىڭ وزىنە ءتيىپتى. ودان ەكى ۇل تۋىپتى. بىرەۋىنىڭ اتىن جيەنشورا، بىرەۋىنىڭ اتىن بەردىشورا قويىپتى. بەردىشورامىز قۇلتايبولات، مەركىت بولادى.

قۇتتىقوجا ەرجەتىپ، ۇيلەنىپ ودان باعانالى مەن جاپپاس تۋىپتى. باعانالىنىڭ ءۇش ۇلى بولىپتى. ولار: جادىك، جانتەكەي، شەرۋشى.

جاپپاستان ءۇش ۇل بولىپتى: نۇرعازى، نۇرجۇباي، نۇرمانبەت.

نۇرعازىنىڭ قاسى ۇزىن ەكەن. قاراقاستى دەپ ءجۇرىپ قاراقاس اتانىپ كەتىپتى. نۇرجۇبايىمىز ساداقكەر كىسى ەكەن. ساداعى سىنىپ توقتاماعان سوڭ، تۇيەنىڭ جاس تەرىسىمەن ساداعىن قاپتاتىپتى. كونساداقتى دەپ ءجۇرىپ كونساداق اتانىپتى.

نۇرمانبەتتىڭ شەشەسى موڭعول قىزى ەكەن. نۇرمانبەتتەن باسقا بالا كوتەرمەي ءجۇرىپتى. سوندا قۇربى قۇرداستارى "بالا تاپپادىڭ عوي" دەعەندە: “نۇرمانبەتىم امان بولسا بولقى، بولقى، ياعني بولدى، بولدى” دەپ جاۋاپ بەرەدى ەكەن. سودان مولقى اتانىپ كەتىپتى.

ناعىز كەرەيلەر وسى التاۋى دەيدى. بۇل التاۋى سارتتان تۋعان ەكەۋمەن سەگىز بولادى. سەگىزى دە باتىر بولىپ ون ءجۇز ايماۋىت پەن توعىز ءجۇز تورعاۋىتتى شاۋىپ جۇرگەندە ەكى بالا ولجالاپ الىپتى. ەكەۋدىڭ بىرەۋىنىڭ اتىن بايلاۋ، بىرەۋىنىڭ اتىن قويلاۋ قايىپتى. بايلاۋىڭىز سارتوعاي، سارباس، جاستابان بولادى. قويلاۋىڭىز يتەلى بولادى.

بۇل باتىرلار جانە ەل شاۋىپ ءبىر قالماقتىڭ جالعىز ۇلىن ولجالاپ الىپتى. ول مىقتى جىگىت بولعان ەكەن. ءبىر كۇنى مۇزتاۋدىڭ ارقاسىندا قۇلىنداپ تۇرعان بۇلان دەگەن اڭدى اتىپ قۇلىنىن اكەپ ەكى ەنەككە تەلىپ قۇنان كۇنىندە جىبەكتەن ارقان تاعىپ، دونەن كۇنىندە ۇستىنە ءمىنىپ ۇيرەتكەن ەكەن. ءسويتىپ جابايى اڭدى ايعىر كۇنىندە ۇيرەتكەن ەكەن. سودان ول التى ايلىق جولدى التى كۇندە جۇرەتىن ارعىماق بولعان ەكەن. ونى ەل شىبارايعىرلى كەلە جاتىر دەپ ايتىپ ءجۇرىپ شىبارايعىر اتانىپ كەتىپتى.

بۇل ون ءبىر باتىر تۇندە ءبىر اۋىلدىڭ ۇستىنە ءتۇسىپ قالىپتى. ول اۋىل قاشىپ كەتىپتى. ەرتەڭىنە كۇن اعارعاندا قاراسا جۇرتتا ءبىر مەشەل بالا قالىپ قويىپتى. شيمويىن مەشەل دەپ ات قويىپتى. شيمويىن، شيمويىن دەپ ءجۇرىپ شيمويىن اتانىپ كەتىپتى.

مىنە ون ەكى كەرەيىڭ وسىمەن بىتەدى.