جاقىندا قر پارلامەنتى داۋ تۋدىرعان جەر ماسەلەسى جونىندەگى زاڭ جوباسىن قاراستىرماق كورىنەدى. ول ءۇشىن ءماجىلىس جانىنان ارنايى كوميسسيا قۇرىلعان. وتكەن جىلعى جەر كوميسسياسى ەنگىزگەن وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلاردى تالقىلايتىن جۇمىسشى توپقا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار وكىلدەرى اراسىنان قوعام بەلسەندىسى مۇحتار تايجان كىرگەن.

ءماجىلىستىڭ قاراۋىنا كەلگەن زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ ءۇشىن تومەنگى پالاتانىڭ اگرارلىق كوميتەتى مۇحتار تايجانعا ارنايى شاقىرتۋ جىبەرگەن. بۇل تۋرالى قوعام بەلسەندىسى مۇحتار بولاتحانۇلى ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا ءبولىستى.

سونىمەن ۇكىمەتتىڭ ۇندەمەي ءجۇرىپ جەردە جەكەلەشەندىرىپ جىبەرمەك بولعان جىمىسقى ساياساتى ورىندالمادى. جالپىحالىقتىق تولقۋلار بولىپ، بىرنەشە ازاماتتار تورعا توعىتىلعاننان كەيىن ەلباسى موروتوري جاريالادى. داۋلى 26-باپ وزگەرمەيتىن بولدى. جەر شەتەلدىكتەرگە جالعا ساتىلماق تۇگىلى جالعا بەرىلمەيتىن بولدى.

ءبىز پارلامەنتتىڭ قاراۋىنا كەشەۋىلدەپ جەتكەن بىلتىرعى جىلعى زاڭ جوباسىن تالقىلايتىن توپقا كىرگەن بەلسەندى مۇحتار بولاتحانۇلىن سوزگە تارتتىق.

- مۇحتار اعا، جەر تۋرالى زاڭدى تالقىلايتىن كوميسسيا قاتارىنا قوسىلىپسىز. سىزدەن باسقا  تاعى كىمدەر بار؟ كوميسسيا جەتەكشىسى كىم؟ نەگە جالعىز تايجان ءجۇر؟

-شىنىمدى اتسام، مەن ونى ءالى بىلمەدىم. ماعان ەلەكتروندى پوشتاما وسى حات كەلدى. الدىم دا، «فەيسبۋكتەگى» پاراقشاما ءبولىسىپ جىبەردىم.  مەنەن باسقا تاعى كىمدەر كوميسسيا قۇرامىنا الىندى، ونىڭ جەتەكشىسى كىم دەگەندى ءالى بىلمەيمىن.

-بۇل بىلتىرعى جىلعى داۋ تۋدىرعان زاڭ جوباسى عوي...پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىنا ەندى جەتىپ وتىر. كوميسسيا جۇمىسى باستالدى ما؟

-كوميسسيا جۇمىسى ءالى باستالعان جوق. بەيسەنبى كۇنى ءبىرىنشى وتىرىس بولادى، سول جەردە جاڭاعى ايتقاندارىڭىزدىڭ بارلىعى بەلگىلى بولادى.

- ءسىز وتكەن جىلى جەر كوميسسياسى كەزىندە جۇمىسشى توپتا بولدىڭىز، بىلەسىز. حالىقتىڭ دۇمپۋىنە سەبەپشى بولعان 26-باپ بولدى.  جەردىڭ شەتەلدىكتەرگە ساتىلۋى ءام جالعا بەرىلۋى ماسەلەسى جونىندە 3 اي بويى جۇمىس ىستەگەن كوميسسيا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر جاڭا زاڭعا ەندى مە؟

-ءجۇز پايىز ەندى دەپ سەنىممەن ايتا الامىن. ەسىڭىزدە مە، مەن «فەيسبۋكتەگى» پاراقشاما كوميسسيانىڭ شەشىمدەرى بويىنشا پروتوكولداردى جاريالادىم. ول 11 پۋنكتتەن تۇردى. سوسىن، وسى زاڭنىڭ  پرەزەنتاتسياسىن دا جاريالادىم. سول زاڭدى جازىپ شىققان جۇمىسشى توپتا مەن دە بولدىم، راس. سوندىقتان، ءبىز ەنگىزگەن 11 پۋنكت تۇگەلىمەن جاڭا زاڭدا بار، بولۋى كەرەك. ءبىزدىڭ ەندىگى جۇمىسىمىز -  زاڭدى پارلامەنتتە قورعاپ، بەكىتىپ الۋ.

-26-باپ شە؟

-26 باپ سول بۇرىنعى قالپىندا قالدى. قازاقستان ازاماتتارىنا جەر جەكە مەنشىككە بەرىلمەيدى. ءبىز كەشە ميتينگكە شىققاندا جەر ساتىلماسىن دەپ شىقتىق. شەت ەل ازاماتتارىنا دا ساتىلمايدى، جالعا دا بەرىلمەيدى. تەك قازاقستان ازاماتتارىنا جەردى جالعا بەرۋگە بولادى. ويتكەنى قاراپايىم شارۋا جۇمىس جاساۋ كەرەك.

-قازاقستان ازاماتى قانشا جىلعا جالعا الا الادى؟

-49 جىلعا دەيىن. بىراق، جىل سايىن قر اۋىلشارۋاشلىعى مينيسترلىگى مەن اكىمشىلىك جالعا بەرىلگەن جەردى تەكسەرىپ وتىرادى.  جالعا الۋشى جەردى قانداي ماقساتتا قولدانادى، وعان قانداي كۇتىم جاسالادى، جەردى جاقسارتۋ ءۇشىن قانداي حيميالىق دارىلەر قولدانىلادى، بارلىعى دەرلىك باقىلاۋدا بولادى.

-زاڭدا بەكىتىلگەن كۇتىم نورماسى بۇزىلسا، جەردى قايتارىپ الۋ قۇقىسى بار عوي؟

-ەگەر جەردى العان ادام، ونىمەن دۇرىس اينالىسپايتىن بولسا، بەكىتىلگەن نورمالار بۇزىلاتىن بولسا، وندا ۇكىمەت جەردى قايتارىپ الۋعا قۇقىلى. ويتكەنى جەر ورتاق قازىنامىز، ورتاق بايلىعىمىز. ويتكەنى جەر ءبىزدىڭ ۇرپاعىمىزعا امانات. بۇل ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك.

-زاڭعا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى. وتكەن جىلعى قۇرىلعان كوميسسيا جاڭا زاڭدى جازىپ شىقتى. ونىڭ قۇرامىندا ءوزىڭىز دا بولدىڭىز. تاعى قانداي تۇيتكىلدى تۇستارى بار، جاڭا زاڭنىڭ؟

-ءبىزدىڭ ەندىگى ماقساتىمىز – بىزگە اشىق كاداستر كەرەك. مەن مۇنى ەرتەڭ پارلامەنتتە دە ايتامىن. اشىق كاداستر دەگەن ءسوز – جەرمەن كىم اينالىسادى، جەر كىمنىڭ قولىندا دەگەن اقپاراتتىڭ اشىقتىعى. ءبىز ءبارىن ءبىلۋىمىز كەرەك. بۇل دۇنيەجۇزىلىك پراكتيكادا بار. سوندىقتان ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز اشىق كاداسترعا قول جەتكىزۋ.

-جوعارىدا ايتتىق، ەلباسى تاپسىرماسىمەن قۇرىلعان كوميسسيادا ءبىرسىپىرا ازاماتتار بولدى. ۇزىن-ىرعاسى 3 اي دەگەندە جاڭا زاڭ جازىلىپ شىقتى. ال پارلامەنتكە بيىل جەتكەن بۇل زاڭدى قورعاۋ ءۇشىن نەگە جالعىز مۇحتار تايجان كەلگەن؟ دوس كوشىمدەر نەگە جوق؟  ءسىز جالعىزسىز. كوپ بولۋىلارىڭىز كەرەك-ءتى.

-مەن ونى بىلمەدىم.  مەن جالعىز بولسام، داۋىسىم قانشالىقتى شىعاتىنى بەلگىلى عوي. سوندىقتان ءبىزدىڭ قوعامدىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى كوپتەپ بولسا جاقسى بولار ەدى. وتكەن جىلى جەر كوميسسياسى كەزىندە ورازالى سابدەن اعامىز بولدى. دوس كوشىم اعا بولدى. سول كىسىلەر دە وسى جولى تالقىعا قاتىسۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ارينە، مەن ونى شەشپەيمىن. مۇمكىن كىرگەن دە بولار، ول بەيسەنبى كۇنى بەلگىلى بولادى. مەن دە بىلتىرعى كوميسسيا كەزىندە قۇقىقتىق جۇمىسشى توپتا بولدىم، زاڭدى جاقسى بىلەمىن. مەنىڭ موينىما ارتىلعان جاۋاپەرشىلىك بار. مەن بۇل ماسەلەنى اياعىنا دەيىن جەتكىزۋىم كەرەك.

مەن ءوز جۇمىسىمدى اشىق كورسەتىپ وتىرامىن، الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى. بىزگە قارسى شىعاتىندار - لاتيفۋنديستەر.  بۇل نورما بويىنشا – ءبىز لاتيفۋنديستەردىڭ ارتىق جەرلەرىن الىپ، حالىققا بەرۋىمىز كەرەك.

-جاقسى، مۇحتار اعا، جۇمىسىڭىزعا ساتتىلىك!

-سىزدەرگە دە، راقمەت!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz