قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ "لاتىن الىپبيىنە" كوشۋ تۋرالى تاپسىرماسىنان كەيىن ەل ىشىندە قىزۋ تالقى باستالىپ كەتتى.

اسىرەسە، بوتەن ەلدىڭ ىشكى ساياساتىنا ارالاسپاسا باسى اۋىرىپ، بالتىرى سىزدايتىن رەسەيدىڭ جورنالشىلارى مەن پروكرەملدىك دەزينفورماتورلار پرەزيدەنت نازارباەۆتى ءنوپىر سىننىڭ استىنا الۋدا. قازاقتىڭ لاتىنعا قايتىپ ورالۋىن ساتقىندىق دەپ اشىق ايىپتاپ، قالا بەردى تەرريتوريالىق قىسىم جاساۋعا بەيىل ەكەندىكتەرىن بايقاتتى.

ءجا، ورىس ءتىلدى ورتانىڭ وقىرا تيگەندەي وسقىرىنۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى بار ەكەن. سوڭعى 20 جىلدا پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتە ورىس تىلىنە سۇرانىس ازايىپتى. Financial Times باسىلىمى سولاي دەيدى. بۇل تۋرالى ستيۆ جونسون جازادى.

-ورىس ءتىلى ورتا ازيادا ىقپالىنان ايىرىلۋى - رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ قارۋلى اگرەسسياسىنا قاراماستان ماسكەۋدىڭ مىسى قۇري باستاعانىن كورسەتەدى، - دەيدى ستيۆ جونسون.

ەندى Financial Times جاساعان ستاتيستيكاعا كوز جۇگىرتسەك، ورىس ءتىلىن كوپ قولداناتىن ەلدىڭ ءبىرى قازاقستان ەكەن. بۇل ەلدە 2016 جىلعى دەرەك بويىنشا 20,7 پايىز تۇرعىن ۇيىندە ورىسشا سويلەيتىنىن ايتسا، 1994 جىلى بۇل كورسەتكىش 33,7 پايىز بولعان.

ەستونيا مەن لاتۆيادا جاعداي وسىعان ۇقساس. بۇل جاقتاردا ورىس تىلدىلەردىڭ سانى 1994 جىلمەن سالىستىرعاندا 10 پايىزعا ازايىپ كەتكەن.

ۋكراينادا ورىستىلدىلەردىڭ سانى 1994 جىلى 33,9 پايىز بولسا، بىلتىر 24,4 پايىزعا دەيىن ازايعان.

2008 جىلى رەسەيمەن سوعىسقان گرۋزيادا ورىستىلدىلەردىڭ سانى 6,4 پايىزدان 1,1 پايىزعا قىسقارعان.

تەك بەلارۋسيادا ورىس ءتىلدى قولدانىپ جۇرگەندەردىڭ سانى ەلدەگى حالىقتىڭ جارتىسىنان اسىپ تۇسكەن. مۇندا بىلتىر ەلدىڭ 71 پايىزى ورىس ءتىلىن ۇزدىكسىز پايدالاناتىن بولىپ شىقتى.

Financial Times باسىلىمى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرى مەن Euromonitor International زەرتتەۋ ۇيىمى جيناعان ۇلتتىق حالىق ساناعىنا سۇيەنىپ وتىر.

بۇل رەتتە، دۋۆانوۆ دەيتىن جۋرناليست "قازاقستاندا قازاق ءتىلىنسىز كارەرا قۇرۋعا بولادى، ورىس ءتىلىنسىز جوق" دەپ جازادى.

ء"يا، قازاق تىلىندە سويلەيتىندەردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. دەگەنمەن، نەگىزگى جۇمىس ءيتىلى ورىس ءتىلى بولىپ تۇر. قازاق تىلىنسىز كارەرا قۇرۋعا بولادى، ورىس ءتىلىنسىز بۇل مۇمكىن ەمەس", - دەيدى سەرگەي دۋۆانوۆ.

ورىس ءجۋرناليستىنىڭ مىنا ءسوزى اششى بولسا دا شىندىق.

"قازاق ءتىلىنىڭ ەڭ ۇلكەن پروبلەماسى - ول مەملەكەتتىك ءتىلى بولا الماي جاتىر", - دەيدى.

ءسىز نە دەيسىز، وقىرمان؟

نۇرزات توقاجان

Abai.kz