-سوندا وسىنوۋ ۇلانعايىر يگىلىكتى ءىستى بانكتەن العان 2 ميلليون تەڭگە نەسيمەن باستاپ كەتتىڭدەر مە؟

- نەسيەدەن بۇرىن بىزدە يدەيا مەن سول يدەياعا جۇمىلا كىرىسەتىن كاسىبي بىلىگى جوعارى ماماندار مەن مۇراتتاس ازاماتتاردىڭ بىرلىگى بولدى. وسى ەكەۋى بولعان جەردە از قارجىنىڭ اينالىمعا ءتۇسىپ، ءتۇبى تابىسقا ۇلاسارى ءسوزسىز عوي.

-

ىرىسبەك ءماۋىت دەيتىن ازاماتپەن (سۋرەتتە) اڭگىمەمىزدىڭ ورتا تۇسىندا وسىنداي ساۋال مەن جاۋاپ بولعان-دى. مەن ويلانىپ قالدىم. بانكتەن 2, ءتىپتى، 3-5 ميلليون تەڭگە كولەمىندە نەسيە العاندار قازىر نە ىستەپ ءجۇر؟ ىرىسبەك مەنىڭ ويىمدى وقىپ وتىرعانداي ءسال ەزۋ تارتىپ كۇلدى دە: «ءبىز ءوزى قىزىق حالىقپىز، بانكتەن نەسيە سۇراعاندا دۇنيەنىڭ ارتى نە بولارىن ويلامايمىز. قاراجاتتى تەككە شاشامىز دا، سودان سوڭ قارىزعا باتىپ، سانىمىزدى ءبىر-اق سوعامىز»، - دەدى. «ال سەن نەگە سول «قىزىق حالقىڭنىڭ» سالتىنا باقپادىڭ؟»، - دەگەن سۇراقتى مەن ىرىسبەككە قويا المادىم. انشەيىن «قىزىق» ءۇشىن دە وعان بۇنداي سۇراق قويۋدىڭ ءوزى قاتە ەدى. ويتكەنى مەنىڭ الدىمدا باقىر سانايتىن باقالشى ەمەس، ماتەماتيك وتىر. ماتەماتيك بولعاندا دا اناۋ-مىناۋ ماتەماتيك ەمەس، ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ ماگيسترى، قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ەكى مارتە قۇرمەت گراموتاسىنىڭ يەگەرى، 10-نان استام وقۋ قۇرالدارىنىڭ اۆتورى، حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق ءپان وليمپيادالارى جەڭىمپازدارىنىڭ جەتەكشىسى، و. جاۋتىكوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىنىڭ جوعارى ساناتتى ماتەماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى، «ZERDELI» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى وتىر.

«ZERDELI» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعى... ءپالى، بۇل ورتالىقتى كىم بىلەدى؟ باسقانى قايدام، ءدۇبىرلى دۇنيەنىڭ دۇرمەگىنەن قالماۋعا تىرىساتىن مەنىڭ ارىپتەستەرىمنىڭ ءبىرى بىلسە دە بۇل ورتالىقتى ءبىرىنىڭ بىلمەسىنە، ءبىلۋ بىلاي تۇرىپتى، ەستىمەگەنىنە ءباس تىگەمىن. بىراق، «زەردەلىگە» زەردەلى ۇل-قىزىن كۇندە جەتەلەپ اكەپ جۇرگەن ەلورداداعى اتا-انالار جاقسى بىلەدى.

ورتالىق قالاي قۇرىلدى؟

-ال، سونىمەن «ZERDELI» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعى قالاي قۇرىلدى؟ – دەپ سۇرادىم مەن ىرىسبەكتەن. ىرىسبەك ءوز جايىنان مىنانداي اڭگىمە ايتتى:-

-بۇنىڭ الدىندا دارىندى بالالارعا ارنالعان «زەردە» مەكتەبىندە قىزمەت ەتتىم. 2008 جىلدارى. سول مەكتەپتە ساباق بەرىپ جۇرگەنىمدە اتا-انالار تاراپىنان بالالاردىڭ ءبىلىمىن تەرەڭدەتە تۇسەتىن تاعى ءبىر مەكتەپ بولسا دەگەندەي ۇسىنىس ايتىلىپ قالاتىن. اتا-انالاردى، ءسىرا، مەنىڭ ماتەماتيكا ءپانى بويىنشا وقۋشىلارعا بەرەتىن ساباعىم، مەتوديكام قىزىقتىراسا كەرەك. ونىڭ ۇستىنە ل. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وليمپيادالىق - ماتەماتيكا پانىنەن ءدارىس وقىپ جۇرگەنىمدە الگەبرا-ماتەماتيكا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ءۋاليباي ومىرباەۆ اعامىز ماتەماتيكا ءپانىن بىلگىرلىكپەن وقىتاتىن مۇعالىمدەر مەن ماتەماتيكاعا قابىلەتى زور بالالاردى وليمپيادالىق جارىستارعا دايارالۋدىڭ قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتىپ جۇرەتىن. قازىر ۋاكەڭ اقش-تا تۇرىپ جاتىر. ول كىسىنىڭ ەڭبەكتەرىن مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى جۇرت ەرەكشە باعالاپ، وزدەرىنە شاقىرعان ەدى، قازىر سول جاقتا. سودان اتا-انالاردىڭ ۇسىنىسى بار، ءۋاليباي اعانىڭ ارمانى بار – تاۋەكەل ەتۋمە تۋرا كەلدى. تاۋەكەلدەن بۇرىن استانادا اتى ايگىلى ءپان مۇعالىمدەرىمەن، ارىپتەستەرىممەن اقىلداستىم. الدارىنان ءوتتىم. ولار ءبىر اۋىزدان ويىمدى قۇپتادى. ءسويتىپ كوماندا قۇرىلعان سوڭ بانكتەن 2 ميلليون تەڭگە نەسيە الدىم دا ىسكە كىرىسىپ كەتتىم.-

-2 ميلليوندى نە نارسەگە جاراتپاق بولدىڭ؟ ورتالىققا كەلەتىن مۇعالىمدەردىڭ ءبىر ايلىق جالاقىسىنا دا جەتپەۋى مۇمكىن ەدى عوي ونىڭ؟

-جوق، مەن ول قارجىنى قابانباي باتىر كوشەسىنىڭ بويىنداعى 40-شى ۇيدەن 5 بولمەنى جالعا الۋعا جۇمسادىم جانە بالالاردى وقىتۋعا كەرەك-جاراقتاردى ساتىپ الدىم.

-مۇعالىمدەر سەنەن ەڭبەكاقى سۇرامادى ما سوندا؟ ولارمەن قانداي كەلىسىم-شارت جاساسىپ ەدىڭ؟

-مۇعالىمدەر – مەنىڭ ارىپتەستەرىم – ءبارىمىز ءبىر كوماندا ءارى يدەالاس، پىكىرلەس، مۇراتتاس ازاماتتار بولعاندىقتان باسىندا ەشقانداي جالاقىسىز جۇمىس جاسايمىز، قانداي قيىندىققا بولسا دا بىرگە توزەمىز، باستاعان ءىسىمىزدى قايتكەندە ەلگە دالەلەدەيمىز دەپ كەلىسكەن ەدىك. سوندىقتان ارامىزدا اقشا، تيىن-تەبەن تۋرالى اڭگىمە ءاۋ باستان بولعان جوق. ال، قازىر بۇل ورتالىقتاعى مۇعالىمدەر 300-400 مىڭ تەڭگە كولەمىندە تۇراقتى جالاقى الىپ تۇرادى.

-ءجون ەكەن. ال، ورتالىقتا وسى كۇنى قانشا وقۋشى بار؟

-600-دەن استام وقۋشى بار. سول 600-ءدىڭ 200-ءى اتاجۇرتىنا ورالعان قازاق بالالارى.

-بۇلاردى «ZERDELI» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعىنىڭ وقۋشىلارى دەپ بىلەمىز بە؟

-ءيا، سولاي. بىراق ولار بىزگە وزدەرى وقىپ جۇرگەن مەكتەپتەردە بولاتىن ساباقتان تىس ۋاقىتتا كەلىپ بىلىمدەرىن جەتىلدىرەدى. نەگىزى ورتالىقتىڭ ماقساتى – وقۋشىلاردىڭ جاراتىلىستانۋ باعىتىنداعى ءبىلىمى مەن اعىلشىن ءتىلى دەڭگەيىن تەرەڭدەتىپ، ينتەللەكتۋالدىق پوتەنتسيالىن كوتەرۋ. سونىمەن قاتار، شەتەلدەن كەلگەن قانداستارىمىزدى قازاقستاننىڭ وقۋ ورىندارىنا بەيىمدەۋ.

-قۇپيا بولماسا، ايتشى، اتا-انا بالاسىنىڭ وقۋىنا قانشا اقشا تولەيدى؟

-بۇنىڭ ەش قۇپياسى جوق. بىزدە مەكتەپتەگىدەي ءار ساباق – 45 مينۋتتان. 45 مينۋتتىڭ باعاسى – 600 تەڭگە. سوندا اتا-انا بالاسىنىڭ ەكى پار ساباعىنا 1200 تەڭگە تولەيدى. شەتەلدەردەن كەلگەن بالالارعا 20-30 پايىز جەڭىلدىك قاراستىرىلعان.

-ورتالىقتىڭ جۇمىسى قاشان، قاي جىلى باستالىپ ەدى؟

-2013 جىلى، قىركۇيەكتە باستالعان. جوعارىدا ايتتىم عوي، ول كەزدە 5-اق كابينەت بولعان. اۋدانى 120 شارشى مەترلىك تۇرعىن-جاي ەدى. قابانباي باتىر كوشەسىنىڭ بويىنداعى 120 شارشى مەترلىك تۇرعىن-جايداعى قىزمەتىمىز بۇل كۇندە دە جالعاسىن تاۋىپ جاتىر. قازىر ورتالىقتىڭ باس كەڭسەسى ساتباەۆ كوشەسىندەگى 20 ۇيدە. بۇنداعى تۇرعىن-جايىمىزدىڭ اۋدانى 330 شارشى مەتر. 20-عا جۋىق وقۋ كابينەتى بار. بۇل مەكەن-جايعا 2015 جىلى كوشىپ كەلدىك.

-2013 جىلى ورتالىقتا قانشا بالا وقىپ باستاپ ەدى؟

-180 بالا.

-قازىر 600-دەن استى؟

-ءيا؟

-ەندىگى ماقسات؟

-ەندىگى ماقسات – ورتالىقتىڭ بولىمشەلەرىن استانا قالاسىندا كوبەيتە ءتۇسۋ. ويتكەنى سۇرانىس كۇننەن كۇنگە ارتىپ كەلەدى. تاعى ءبىر ماسەلە – ءبىز «زەردەلى» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعىنا «شەتەلدەن قونىس اۋدارعان ازاماتتاردى بەيىمدەۋ ورتالىعى» ستاتۋسىن الساق دەگەن ويدامىز. وسى جايتتى قوزعاپ وتكەندە ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ساعاديەۆ مىرزاعا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قوعامدىق قابىلداۋىندا حات تاپسىردىم.

-ول ستاتۋس ورتالىققا نە ءۇشىن كەرەك بولىپ جاتىر؟

-كەرەك بولىپ جاتىر. سەبەبى، اتاجۇرتىنا ورالعان جەتكىنشەكتەرىمىز ءبىر سىنىپ شەگىنىپ وقۋعا ءماجبۇر بولۋدا. ولاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە، وقۋعا ىنتاسىنا، قابىلەت-قارىمىنا شاك كەلتىرۋگە بولمايدى. بىراق بالالار قازاق ءتىلى مەن قولدانىستاعى كيريلل جازۋىنا كەلگەندە جاڭا ورتاعا ۇيلەسە الماي، قاتتى قينالىپ قالادى.  بىز ولارعا ءوز كومەگىمىزدى اياپ جاتقانىمىز جوق. وسى ۋاقىت ارالىعىندا «زەردەلى» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعى شەتەلدەن كەلگەن 600-دەن استام وقۋشىنى مەكتەپتەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا بەيىمدەپ بەردى. قازىردىڭ وزىندە ورتالىعىمىزدا شەتەلدەن كەلگەن جانە 200-دەن استام وقۋشى قوسىمشا ءبىلىم الۋدا.

-ىرىسبەك مىرزا، دۇرىس ايتاسىڭ. ايتسە دە بۇل تاقىرىپقا الداعى ۋاقىتتا كەڭىنەن ءبىر ورالارمىز. ازىرگە اڭگىمەمىزدى ورتالىقتىڭ قىزمەتى تۋرالى جالعاستىرا بەرەيىك.

-قارسى ەمەسپىن.

ورتالىقتىڭ وقىتۋشىلارى. ولار كىمدەر؟

مەملەكەتىمىزدە قانشا مەكتەپ، قانشا مۇعالىم بار ەكەن؟ مەن بۇل سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ، ستاتيستيكالىق مالىمەت كەلتىرىپ وتىرۋدى ارتىق كورەمىن. وداندا سول مەكتەپتەردە قانداي دارىندى ۇستازدار ءجۇر ەكەن دەگەن ويمەن ىرىسبەك ءماۋىتحاندى اڭگىمەگە تارتا تۇسكەندى قالاعاندايمىن. ويتكەنى ءوزى سياقتى دارىندى، ءبىلىمدار زامانداستارىمەن بىرىگىپ ورتالىق اشۋعا تاۋەكەل ەتكەن ىرىسبەكتىڭ اڭگىمەسى وقىرمانعا قىزىقتىراق بولۋى ابدەن مۇمكىن عوي.

-ورتالىقتىڭ وقىتۋشىلارىن قالاي ىرىكتەپ، تاڭداپ الدىڭ؟ ورتالىققا كولدەنەڭ بىرەۋلەر باس سۇعا بەرەمەيتىن شىعار؟

-ءوز ىسىنە بارىنشا بەرىلگەن، كاسىبي بىلىگى جوعارى ماماندار ءبىر-ءبىرىن سىرتتاي ءبىلىپ جۇرەدى. ءبىز دە سول ءبىر-ءبىرىمىزدى الىستان ءبىلىپ، سودان سوڭ قويىن-قولتىق ارالاسىپ كەتكەن ادامدارمىز. وسى ورتالىقتى اشۋ – ءبىر مەنىڭ عانا ەمەس، ءبارىمىزدىڭ ورتاق ويىمىز بولىپ شىقتى. سوسىن عوي قامشىنى باستىق. سونىمەن ورتالىقتىڭ وقىتۋشىلارى كىمدەر دەيسىز عوي؟ ولار الدىمەن تۋما تالانتتار. ماماندىقتىڭ قىر-سىرىن تەرەڭ مەگەرىپ قانا قويماي، وزدەرىن ۇنەمى جەتىلدىرىپ، دامىتىپ وتىراتىن، بويلارىن شىعارماشىلىق شابىت كەرنەگەن، جاڭالىق جاساۋعا قۇمار، جاسامپاز رۋحتى  كرەاتيۆتى تۇلعالار. ورتالىققا مەكتەپ مۇعالىمدەرى عانا ەمەس، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ وقىتۋشىلارى دا كەلىپ ساباق بەرەدى. مىسالى، سونىڭ ءبىرى 23 جاسىندا فيزيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى اتانعان – ازات ابۋللاەۆ. ازات – نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بىلىكتى وقىتۋشىسى. ول ءبىزدىڭ ورتالىقتان ون شاقتى بالانى دايارلاپ، نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنە ءتۇسىردى. تاعى ءبىر مىقتىمىز – ابدۋل-رازاك ماسوۋد. ول نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنە شەتەلدەن ارنايى شاقىرىلعان مامان. بىزدە دە قىزمەت ەتەدى جانە «Speaking Club» جوباسىنىڭ جەتەكشىسى. ورتالىقتىڭ وزگە دە وعىلاندارى مىنە، مىنا جىگىتتەر:

-ىرىسبەك، وسىنداي ازاماتتاردىڭ باسىن قوسىپ، ورتالىق اشىپ جاتقان كەزىڭدە ارىپتەستەرىڭنىڭ تاراپىنان قانداي دا ءبىر كەدەرگىلەر، بيلىك تاراپىنان قىسىم بولدى ما؟

-بولمادى دەپ ايتا المايمىن. بولدى. «زەردەلى» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعى دەگەن نە ول؟ ول ورتالىققا وقۋشىلاردى اپارۋعا بولمايدى. وقىتۋشىلارى ءبىزدىڭ مەكتەپ باعدارلاماسىن بىلمەيدى، وقىتۋ تاسىلدەرى دە بولەك كورىنەدى، وزدەرى شەتەلدەردەن كەلگەن قازاقتار ەكەن» دەپ ابىڭ-گۇبىڭ اڭگىمە تاراتقاندار اينالامىزدان تابىلدى. ولاردىڭ سوزىنە قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنداعى ماماندار دا ءىشىنارا قوسىلىپ بەردى. بىراق، قولعا العان ىسىمىزگە ساتتىلىك تىلەگەن، جىگەرىمىزدى جانىپ، رۋحاني دەمەگەن   مەكتەپ ديرەكتورلارى دا كوپ ىشىنەن سۋىرىلىپ شىقتى. ول ادامدارعا وسى كۇنى شەكسىز العىسىمدى بىلدىرەمىن. العىس ايتىپ قانا جۇرە بەرمەي قولىمنان كەلگەنشە كومەك جاردەم ەتۋگە تىرىسامىن. ءبىزدىڭ ورتالىقتا ساباقتان تىس ۋاقىتتا بولىپ ءبىلىمىن ىلگەرلەتەتىن وقۋشى مەكتەپ ۇجىمىنىڭ دا مەرەيىن تاسىتىپ، مارتەبەسىن وسىرەدى ەمەس پە؟ مەنىڭ كومەگىم سول – ارىپتەستىك بايلانىستاعى مەكتەپتەردەن وليمپيادا جۇلدەگەرلەرىن شىعارۋ، ءبىلىم ساناتىن ارتتىرۋ.

-ورتالىققا وقۋ ۇلگەرىمى ناشار وقۋشىنى قابىلدايسىڭدار ما؟

-قابىلدايمىز. نەگە قابىلدامايمىز؟ دەڭگەيى تومەن بولىپ كەلگەن وقۋشى وزىنە مەيىلىنشە كوڭىل بولىنگەن سوڭ وزات شىعۋى مۇمكىن. ونداي جاعدايلار بولعان، بولىپ تا تۇرادى. ءبىز ورتالىققا كەلگەن وقۋشىنىڭ الدىمەن دەڭگەيىن تۇراقتاندىرىپ الامىز. ءسويتىپ ونىڭ دەڭگەيى جوعارى ما، ورتاشا ما، تومەن بە سونى انىقتايمىز دا، سودان سوڭ بارىپ ونىمەن جۇمىس ىستەۋگە كىرىسەمىز.

-ورتالىقتاعى مۇعالىمدەر وقۋ ۇلگەرىمى ناشار بالامەن جۇمىس ىستەيتىندەي ەمەس قوي. مەنىڭشە ولار وزات وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەرەڭدەتە تۇسەتىن ماماندارعا ۇقسايدى...

-جوق، ارقالاي. راس، كەيبىر مۇعالىمدەر بار دەڭگەيى تومەن وقۋشىنىڭ وقۋ ۇلگەرىمىن جاقسارتا المايدى. وعان جۇيكەسى جەتپەيدى. كەرىسىنشە، كەيبىر مۇعالىمدەر بار وقۋى ناشار بالانى ءۇيرىپ اكەتەدى. ونداي مۇعالىمنىڭ الدىن كورگەن بالا از ۋاقىتتىڭ ىشىندە ءدۇر سىلكىنىپ، تۇلەپ شىعا كەلەدى. ادىم اشتىرماي وزاتتار قاتارىنا قوسىلادى. ءبىز ورتالىققا وقىتۋشىلاردى تاڭداعاندا ماسەلەنىڭ وسى جاعىنا دا بارىنشا كوڭىل بولگەنبىز.

«زەردەلىدە» وقىپ ءجۇر زەردەلى قازاق بالاسى

حاكىم اتامىز ينتەرناتتا وقىپ جۇرگەن ءوز زامانىنداعى قازاق بالالارىنان ءۇمىت ەتكەن ەدى عوي. ءيا، قاتاڭ ەسكەرتۋ دە جاساعان. ول زاماننان بۇگىنگى زامان كوپ ىلگەرلەپ كەتتى. قازاق وقىمىستى حالىققا اينالدى. بىراق بۇگىنگى كۇننىڭ وقۋى دا كۇردەلەنىپ بارادى. حات جازىپ، قارا تانىپ قانا وتىرۋ وقۋدان قالدى قازىر. ەندىگى وقۋ – اقىل-ويىڭمەن، ءبىلىم-بىلىگىڭمەن بارىنەن وزىپ شىعۋ. «زەردەلىنىڭ» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعى» اتانۋىنىڭ سىرى دا وسىندا جاتسا كەرەك.

-

-مەن ءبىر قىزىق اڭگىمە ايتايىن، - دەدى ىرىسبەك ءسوز باستاردا كۇلىمسىرەپ الاتىن ادەتىمەن، - ءبىر كۇنى ماعان ءبىزدىڭ ورتالىقتا وقيتىن نۇرداۋلەتتىڭ اتاسى كەلىپ جولىقتى. كوزى اشىق، كوكىرەگى داڭعىل قاريا كورگەن بىلگەنىنەن ءسوز قوزعاي كەلىپ: «وسى كۇنى مىنا ورىس دەيتىن تامىرلارىمىز بالالارىن وقىتۋدى قويدى. ولارعا بولاشاق ۇرپاعىنىڭ تاعدىرى ءبارىبىر سياقتى. ال، ءبىز – قازاقتار، قالتامىزداعى قارا باقىردى ساناپ بەرسەك تە ۇل-قىزىمىزدى وقىتىپ جاتىرمىز. كەشە بىزگە اقىل ايتىپ، جول كورسەتىپ، قوجاڭداپ كەلگەن «قوجايىننان» وسى وزعانىمىز – وزعان، ەندى ولارعا قارا شالدىرمايمىز»، - دەپ جانىمىزدى جادىراتىپ كەتتى.

-اقساقالدىڭ ايتقانى كەلە بەرسىن. بىراق، ىرىسبەك مىرزا، «قازاقستاندا ورىس تىلىندە عانا ساپالى ءبىلىم بەرىلەدى» دەگەن ستەروتيپتى كوزقاراستى قايتەمىز؟

-ونداي كوزقاراس بار ەكەن. ءتپتى سونى ەرتەلى-كەش قۇزعىنداي سۇڭقىلداپ ايتا بەرەتىندەر دە كوپ ەكەن. «ورىس ءتىلدى مەكتەپتەر كەرەمەت!»، «ورىس ءتىلدى مەكتەپتەر كەرەمەت!». كەرەمەت تۇگى دە جوق. ءبىز مىنە، ورتالىقتا تەك قازاق تىلىندە عانا ساباق بەرىپ وتىرمىز. وقۋشىلارىمىز جۇلدەدەن-جۇلدە الىپ وزىق اتانۋدا. مىسال كەلتىرەيىن. مىسالى، نارباەۆ باقداۋرەن دەگەن شاكىرتىمنىڭ كەيبىر جەتىستىكتەرىنە توقتالايىن. ول:

• بيىل حالىقارالىق جىبەك جولى وليمپياداسىنىڭ كۇمىس مەدالىن يەلەندى;
• 2016 جىلى جاۋتىكوۆ اتىنداعى ءحىى حالىقارالىق وليمپيادانىڭ قولا مەدالىنە قول جەتكىزدى;
• تاعى دا سول 2016 جىلى XXVIII ازيا-تىنىق مۇحيت حالىقارالىق ماتەماتيكالىق وليمپياداسىنا قاتىسىپ قولا مەدالدى قورجىنىنا سالىپ ورالدى;
• كەلە سالىپ تمد ەلدەرى اراسىندا ۇيىمداستىرىلعان حالىقارالىق ماتەماتيكالىق وليمپيادادا ءى ورىن الدى.

جەتىستىكتەرىمىزگە قىسقاشا توقتالا كەتسەم: ورتالىقتاعى ۇستازدارىمىزدىڭ شاكىرتتەرى 113 قالالىق، 27 رەسپۋبليكالىق، 11 حالىقارالىق دەڭگەيدەگى وليمپيادالاردىڭ جۇلدەگەرلەرى اتاندى. نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنە دايىنداعان 100-دەن استام وقۋشىمىزدىڭ 68-ءى گرانت يەگەرلەرى بولدى. رەسپۋبليكالىق فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبىنە ورتالىقتان 35-كە جۋىق وقۋشى دايىندالىپ، ونىڭ 27-ءسى وقۋ گرانتىن جەڭىپ الدى.

-بارەكەلدە! بىراق ءبىز جوعارىدا اتالعان وليمپيادالىق جارىستارعا قاتىسىپ، ناتيجەگە قول ارتىپ جۇرگەن وقۋشىلاردىڭ ءبارى ورىس مەكتەپتەرىندە وقيتىن شاكىرتتەر دەپ ەستيمىز.

-سولاردىڭ تۇگەلگە جۋىعى قازاق مەكتەپتەرىندە وقيتىن بالالار. وليمپيادالاردا وقۋشىلارعا قويىلاتىن سۇراقتار ورىس تىلىندە بولعاندىقتان بالالار امالسىزدان ورىس تىلىندە بايقاۋلارعا قاتىسادى. بار قۇپيا – وسىندا.

-اۋ، سوندا ەل اۋقىمىنداعى وليمپيادالاردى قازاق تىلىندە وتكىزۋگە بولماي ما؟

-بولادى. ول ءۇشىن ماسەلە ەسەپتەر، تەڭدەۋلەر، قويىلاتىن سۇراقتار بالالارعا قازاق تىلىندە تۇسىنىكتى بولۋى كەرەك. ال، ءبىزدىڭ وليمپيادالاردا ونداي ۇلتجاندىلىق، مەملەكەتشىلدىك كەم.

-ەندەشە قايتپەك كەرەك؟

-قازاق تىلىندە بالالارعا تۇسىنىكتى ەتىپ وقۋلىقتار جازا الاتىن مۇعالىمدەردىڭ قاتارىن كوبەيتۋ كەرەك. ولارعا شىعارماشىلىقپەن ەركىن شۇعىلدانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جاعداي مەن ورتا تۋدىرۋ كەرەك. مىسالى، ءبىزدىڭ ورتالىقتىڭ ۇستازادرى 2016 جىلى جاڭا فورماتتاعى ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋگە بايلانىستى ماتەماتيكالىق ساۋاتتىلىق، وقۋ ساۋاتتىلىعى، قازاقستان تاريحى، فيزيكا، بيولوگيا جانە حيميا پاندەرىنەن تەستتەر جيناعىن قۇراستىرىپ شىعاردى.

-بايقايمىن، سەندەر بۇگىنگى قول جەتكەن جەتىستىكپەن جەلپىنىپ قانا وتىرا بەرمەيتىنگە ۇقسايسىڭدار؟.. ايتپاقشى، نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن باق بەتىنەن كورىنبەي جۇردىڭدەر؟

-ءبىز الدىمەن اياعىمىزعا تۇرىپ الايىق، ءىسىمىزدى كوپكە، قوعامعا دالەلدەپ كورسەتەيىك دەپ شەشتىك. سودان كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى ءبىزدى ايگىلى Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ جىگىتتەرى ىزدەپ كەلەتىن شىعار دەپ كۇتتىك (كۇلدى). دۇرىس ايتاسىز، بۇگىنگى بارىمىزعا مالدانىپ قاراپ وتىرا المايمىز. بولاشاقتا ونلاين ساباقتار وتكىزىپ، روبوتوتەحنيكا الەمىن اشىپ، مۇعالىمدەر اراسىندا وليمپيادالار وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

-جارايسىڭدار، ىسكە ءسات، جىگىتتەر!

P.S. ىرىسبەك ءماۋىت – قحر-دىڭ التاي ايماعى، كوكتوعاي اۋدانىنىڭ تۋماسى. بۇل مەكەندى ءبىر كەزدە التايدىڭ اقازۋى وسپان باتىر مەكەن ەتىپتى. ىرىسبەكتىڭ اتاسى باتىرمەن ۇزەڭگىلەس جولداس بولعان كورىنەدى. ءدىن بىلگىرى، عۇلاما احات ۇلىمجىۇلىمەن دە اتالارى دامدەس-تۇزداس بولىپ ومىردەن ءوتىپتى.

قحر-دا وقۋ-اعارتۋ سالاسىندا ازدى-كوپتى قىزمەت قىلعان ىرىسبەك اڭساپ-شولدەپ اتاجۇرتىنا جەتكەن ايبوز ۇلدىڭ ءبىرى. ول قازىر وسپان باباسىنىڭ بويىندا تۋلاپ وتكەن اساۋ قاندى، ادۋىن مىنەزدى، تاۋسىلىپ، تۇگەسىلىپ بىتپەيتىن ەرىك-جىگەردى ءبىلىم سالاسىنا بۇرىپ اكەلىپ، بۇرقىراتىپ قۇيىپ جاتىر. ىرىسبەكپەن اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ مەنىڭ ويىما داڭقتى مامان بايدىڭ ورالا بەرگەنى. «سارى التىن ساقالىنان اققان مامان» (اسەت) ساسىق بايلاردىڭ ساپىنان كەتىپ، 19 عاسىردا اقسۋ-قاپالدىڭ ءبىر كورىكتى جەرىنەن مەكتەپ سالدىرعان ەدى. مەكتەپ سالدىرىپ دۇنيەنىڭ وقۋىن تاۋىسقان عۇلامالاردى جيىپ اكەلىپ قازاق بالاسىنىڭ ساۋاتىن اشىپ، وقۋعا بەتبۇرعىزىپ ەدى. سول كونە مەكتەپ  تاريحقا «مامانيا مەكتەبى» اتالىپ ەنىپ كەتكەلى قاشان. دەگەندەي-اق، استاناداعى   «ZERDELI» اقىل-وي دامىتۋ ورتالىعىنىڭ دا ىرىسبەك ءماۋىت مەكتەبى اتالۋى بەك مۇمكىن. مەنىڭ سوعان سەنگىم كەلەدى.

داۋرەن قۋات

Abai.kz