جەمقورلىققا قارسى قانشا سوققى بەرسەك تە، جەڭىستىڭ اۋىلى جەتكىزەر ەمەس
قازاق بيلىگىنىڭ ەلدەگى جەمقورلىقپەن «اياۋسىز» كۇرەسىپ جاتقانىنىڭ جەمىسى بولسا كەرەك، قازاقستان جەمقورلىق جايىنان جاسالعان تىزىمدە 178 ەلدىڭ ىشىندە 105 ورىنعا تابان تىرەپتى. ابىروي بولعاندا، رەسەي مەن قىرعىزستانداعى جەمقورلىق بىزدەندە سوراقى ەكەن. تىزىمدە كورشى ەلدەر ءبىزدىڭ ارتىمىزدا شاڭ قاۋىپ قالىپتى.
ءسوز بولىپ وتىرعان ءتىزىمدى «ترانسپەرەنسي ينتەرنەشنل» ۇيىمى 178 ەلدە ساراپشىلار مەن ىسكەر ادامدار اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ، سونىڭ نەگىزىندە جەمقورلىق بويىنشا جىلدىق ەسەبىن جاريالاعان. ءتىزىم 0 دان 10 بالعا دەيىنگى كورسەتكىش بويىنشا ەسەپتەلەدى. 0 جەمقورلىقتىڭ جەمتىگىنە اينالعان دەگەندى بىلدىرسە، 10 جەمقورلىقتىڭ ازدىعىن كورسەتەدى. وسى كورسەتكىش بويىنشا العاندا العاشقى وندىققا دانيا، جاڭا زەلانديا، سينگاپۋر، نورۆەگيا، شۆەتسيا، فينليانديا، كانادا، نيدەرلاندى، اۆستراليا، شۆەيتساريا ەلدەرى كىرسە، اتاقتى امەريكا - 22 ءنشى ورىندا تۇر. قازاقستان - 105 ءنشى ورىندى مولداۆيامەن بولىسكەن ەكەن. سوۆەت وكىمەتىنىڭ بودانىنان بوساعان ەلدەر اراسىندا جەمقورلىقتىڭ جەمىنە اينالماي جانتالاسىپ كۇرەسىپ، جەتىستىككە جەتىپ كەلە جاتقان ەستونيا - 26 نشى، ليتۆا - 46 نشى، لاتۆيا - 59 نشى، گرۋزيا - 68 ءنشى ورىندى يەلەنگەن. ال، قازاقستاننىڭ شاڭىنا ىلەسە الماي قالعان ەلدەردىڭ ىشىندە ازەربايجان جانە ۋكراينا - 134 ءنشى، ارمەنيا - 123 ءنشى، بەلورۋسسيا - ء127نشى، رەسەي - ء154نشى، قىرعىزستان - 164 ورىنعا جايعاسسا، تۇركىمەنيا مەن وزبەكستان - 172 ورىندى اعايىنشىلاسىپ ءبولىسىپتى.
قازاق بيلىگىنىڭ ەلدەگى جەمقورلىقپەن «اياۋسىز» كۇرەسىپ جاتقانىنىڭ جەمىسى بولسا كەرەك، قازاقستان جەمقورلىق جايىنان جاسالعان تىزىمدە 178 ەلدىڭ ىشىندە 105 ورىنعا تابان تىرەپتى. ابىروي بولعاندا، رەسەي مەن قىرعىزستانداعى جەمقورلىق بىزدەندە سوراقى ەكەن. تىزىمدە كورشى ەلدەر ءبىزدىڭ ارتىمىزدا شاڭ قاۋىپ قالىپتى.
ءسوز بولىپ وتىرعان ءتىزىمدى «ترانسپەرەنسي ينتەرنەشنل» ۇيىمى 178 ەلدە ساراپشىلار مەن ىسكەر ادامدار اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ، سونىڭ نەگىزىندە جەمقورلىق بويىنشا جىلدىق ەسەبىن جاريالاعان. ءتىزىم 0 دان 10 بالعا دەيىنگى كورسەتكىش بويىنشا ەسەپتەلەدى. 0 جەمقورلىقتىڭ جەمتىگىنە اينالعان دەگەندى بىلدىرسە، 10 جەمقورلىقتىڭ ازدىعىن كورسەتەدى. وسى كورسەتكىش بويىنشا العاندا العاشقى وندىققا دانيا، جاڭا زەلانديا، سينگاپۋر، نورۆەگيا، شۆەتسيا، فينليانديا، كانادا، نيدەرلاندى، اۆستراليا، شۆەيتساريا ەلدەرى كىرسە، اتاقتى امەريكا - 22 ءنشى ورىندا تۇر. قازاقستان - 105 ءنشى ورىندى مولداۆيامەن بولىسكەن ەكەن. سوۆەت وكىمەتىنىڭ بودانىنان بوساعان ەلدەر اراسىندا جەمقورلىقتىڭ جەمىنە اينالماي جانتالاسىپ كۇرەسىپ، جەتىستىككە جەتىپ كەلە جاتقان ەستونيا - 26 نشى، ليتۆا - 46 نشى، لاتۆيا - 59 نشى، گرۋزيا - 68 ءنشى ورىندى يەلەنگەن. ال، قازاقستاننىڭ شاڭىنا ىلەسە الماي قالعان ەلدەردىڭ ىشىندە ازەربايجان جانە ۋكراينا - 134 ءنشى، ارمەنيا - 123 ءنشى، بەلورۋسسيا - ء127نشى، رەسەي - ء154نشى، قىرعىزستان - 164 ورىنعا جايعاسسا، تۇركىمەنيا مەن وزبەكستان - 172 ورىندى اعايىنشىلاسىپ ءبولىسىپتى.
سونىمەن، جەمقورلىققا قارسى ون سوققى تۇيەنى تۇگىمەن، جىلقىنى جىگىمەن قىلعىتقانداردى ەسەڭگىرەتىپ، جەمقورلىققا قارسى كۇرەستە بيلىكتىڭ بيشىگىنەن ىزعار ەستىرتىرىپ تۇرعانىن بۇگىندە ەل بىلەدى. جانە بۇل كۇرەس قارجى پوليتسياسىن قوعام نازارىنا ەرەكشە ىلىكتىردى. بىراق، ەلدەگى ءباسپاسوز جەمقورلىقپەن كۇرەس ناۋقانعا اينالدى، بۇل كۇرەستە ايران ىشكەندەر قۇتىلىپ، شەلەك جالاعاندار تۇتىلىپ جاتىر دەگەن پىكىردى دە كولدەلەڭ تارتىپ كەلەدى. ءتىپتى، جەمقورلىققا قارسى كۇرەستى ءوز پايداسىنا اسىرىپ، قارسىلاسىنان كەك الىپ، جەم تاۋىپ جۇرگەندەر دە بارشىلىق دەيدى باسپاسوزگە سەنسەڭىز. ايتەۋىر، قالاي بولعاندا دا، ەلدە جەمقورلىققا قارسى كۇرەس ءجۇرىپ جاتىر. قايىرىن بەرسىن سىزدەرگە...
«اباي-اقپارات»