Cاندىق اقشا تولەم قۇرالى. ءسىز كەز-كەلگەن اقشا اۋدارىمدارىن جاساساڭىز بانك ارقىلى نەمەسە كرەديتتىك كومپانيا ارقىلى جۇزەگە اسادى. مەيلى تەلەفونعا بىرلىك، كوممۋنالدى تولەمدەر ت.ب كوپتەگەن  وپەراتسيالار دەلدال (كوميسسيا) ارقىلى جۇزەگە اسادى. ال كريپتوۆاليۋتا دا بارلىعى باسقاشا.

جالپى «كريپتو» ءسوزىن گرەك تىلىنەن اۋدارساق (قۇپيا، جاسىرىن) دەگەن ماعىنا بەرەدى. مىسالى ءسىز ۆاتساپ جەلىسى ارقىلى جازعان، جىبەرگەن حابارلامالارىڭىز ارىپتەرمەن كەتپەي قاۋىپسىزدىك ءۇشىن  شيفرلانادى. ساندىق اقشا ءدال سول سياقتى. ەڭ العاش كريپتوۆاليۋتانىڭ نەگىزىن قالاعان پسەۆدونيم  ساتوشو ناكوموتو اتتى ماتەماتيك 2009 جىلى ويلاپ تاپتى. نەگىزى شىن ەسىمى بۇگىنگە دەيىن بەلگىسىز جانە ونى ەشكىم كورمەگەن. ساتوشو ناكوموتو ەسىمىن جاپون تىلىنەن اۋدارعاندا "ياسنو مىسلياششي ۆنۋتري سيستەمى" دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ماتەماتيكالىق ءاربىر شەشكەن الگوريتىمدەردى ول «بيتكوين» دەپ اتاعان. ساتوشو ناكوموتا جاساعان ەڭ العاشقى كريپتوۆاليۋتا «بيتكوين» ارقىلى جاسالعان ءبىرىنشى ترانزاكتسيا – 100 مىڭ بيتكوينعا ەكى پيتستسا  ساتىپ الىنعان بولاتىن. 2009 جىلى بيتكويننىڭ باعاسى 0,4 تسەنت بولسا، قازىر ءبىر كىرپىش التىننىڭ قۇنىنان اسىپ ءتۇستى. ($2495)

ەندى مىناداي سۇراق تۋادى: «كريپتوۆاليۋتانىڭ سونشالىقتى ارتىقشىلىعى نەدە؟» دەگەن. ساندىق اقشا دەگەن- ماتەماتيكالىق الگوريتمدەر ارقىلى شەشىلگەن ارىپتەر مەن سانداردىڭ جيىنتىعى. كريپتوۆاليۋتانىڭ بۇگىندە 3000-عا جۋىق ءتۇرى بولسا، ەڭ تانىمالى- بيتكوين. كريپتوۆاليۋتا ەشقاشان كيبەرشابۋىلعا، xاكەرلىك شابۋىلدارعا بۇلك ەتپەيدى. قورعانىسى وتە جوعارى،مىقتى. دەۆالۆاتسيا دەگەن اتىمەن جوق. كريپتوۆاليۋتانى كەز كەلگەن الەمنىڭ نۇكتەسىنە ءبىر ساتتە جىبەرە الاسىز. شوتىڭىزعا تەكسەرىس نەمەسە ترانزاكتسيا جاساۋ بارىسىندا سىزگە ەشكىم كەدەرگى جاساي المايدى. ول مەملەكەتكە، ۇلتتىق بانكە تاۋەلدى بولمايدى.باعىنبايدى. ەشكىمگە. دەمەك فرس سياقتى ساندىق اقشانى جەكە تۇلعالار (ەميتەنت) شىعارادى. بىراق بۇل مۇلدە باسقا ۆاليۋتا. ءسىز ول اقشانى قولىڭىزعا ۇستاي المايسىز جانە قالتاڭىزعا سالا المايسىز.

ءيا. قازىر بيتكوين ارقىلى يلون ماسكتىڭ  «تەسلا» ەلەكتر-كولىگىن، ستيۆ دجوبستىڭ «iPhone» تەلەفونىن، ماسكەۋ سىراحاناسىنان سىرا ىشە الاسىز. ەۆرووداق بيتكويندى رەسمي تۇردە قابىلداسا، جاپون ەلى بۇگىندە ۇيرەنشىكتى قولدانىپ ءجۇر. ارينە كەيبىر ادامدار كريپتوۆاليۋتا بولاشاقتىڭ تولەم قۇرالى رەتىندە قارايدى. ال، كەيبىرى بۇل جۇيە الەمدىك ەكونوميكاعا ءوز زيانىن تيگىزەدى دەپ ويلايدى. بىراق ەكى تاراپ تا كەز-كەلگەن ترانزاكتسيا دەلدالسىز جۇرسە الەمدىك ەكونوميكاعا ءتيىمدى ەكەنىن جوققا شىعارمايدى. كەزىندە قوعام نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشكەندە ۆيرتۋالدى اقشا جۇيەسىنە سەنىمسىزدىكپەن، ۇرەيمەن قابىلداپ ەدى، بۇگىندە ەكىنىڭ ءبىرى قولدانادى.

قاسەكە نۇرسۇلتان

Abai.kz