قۇقىقسىز قىزمەتشىلەر ارمياسىنىڭ تاعدىرى نە بولادى؟
قازىر زامان سونداي، بىرقاتار ىسكەرلىك كەزدەسۋلەر كافەلەر مەن مەيرامحانالاردا وتەدى. كەيبىر ءجيى باراتىن وسىنداي ورىنداردا داياشىلار دا ءجۇزتانىس بولىپ قالادى. وكىنىشكە قاراي كوبىنە مۇنداي قىزمەتشىلەر قاراساڭ ءۇش-ءتورت ايدان كەيىن اۋىسىپ كەتىپ جاتادى. ءتىل قاتىسىپ بايقاسام، كوبى ءۇشىن بۇل – ۋاقىتشا جۇمىس ورنى. ال بىرقاتارى سول ءبىر ورىندا تابانداپ جىلدار بويى جۇرە بەرەدى. قوجايىندار داياشى ءتارىزدى قىزمەتكەرلەرىمەن ءار كۇنگى قىزمەتى ءۇشىن جۇمىس سوڭىندا قولما قول ەسەپتەسەدى ەكەن. ەشقانداي جەڭىلدىك، اۋىرسا «بولنيچنىي»، جىل سوڭىندا –ەڭبەك دەمالىسى دەگەن اتىمەن جوق. «جۇمىسىن اتقاردى – اقىسىن الدى». بولدى! ءبىتتى! ەكى جاقتى دا ەشنارسە مازالامايدى.
الايدا وسىنداي قارىم-قاتىناستان تەك جۇمىس بەرۋشى عانا ۇتادى، ال قىزمەتشى ۇتىلادى. جۇمىس بەرۋشى دەگەنىمىز – قوعامدىق تاماقتاندىرۋ نۇكتەسىنىڭ قوجايىنى نەمەسە ونى جالعا الۋشى. قازاقستان نارىعىندا توقتاۋسىز قانات جايىپ كەلە جاتقان سالا – رەستوران بيزنەسى. قر ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ دەرەكتەرىنە قاراعاندا 2008 جىلى قازاقستاندا نەبارى 7177 مەيرامحانا بولسا، 2011 جىلى ونىڭ سانى 19343-كە جەتكەن. 2013 جىلى – رەستوراندار سانى – 23241 بولىپتى. ءدال بۇگىن مەنىڭ ويىمشا رەستوراندار سانى 25 مىڭنان كەم ەمەس. تەك الماتىنىڭ وزىندە مەيرامحانالاردى قوسقاندا قوعامدىق تاماقتاندىرۋ نۇكتەلەرىنىڭ سانى 3,5 مىنان اسادى.
مەنى تولعاندىراتىن مەيرامحانالاردىڭ سانى ەمەس ولاردا جۇمىس ىستەيتىن داياشىلاردىڭ، اسپازداردىڭ، تازالىق ساقشىلارىنىڭ، تاعى باسقالاردىڭ قۇقىقتىق جاعدايى. 25 مىڭ تاماقتاندىرۋ نۇكتەسىندە ارقايسىسىندا ورتاشا ەسەپپەن 10 ادامنان ىستەگەندە بۇل 250 مىڭ قۇقىقسىز قىزمەتشىلەر ارمياسى! جۇمىس بەرۋشى كۇندىك اقىسىن بەردى، بولدى. ارى قاراي شارۋاسى جوق. ال ءدال وسى سياقتى ءبىر كۇندىك اقىسىمەن كۇن كورىپ جۇرگەندەردىڭ (اۋىل شارۋاشىلىعىندا، قۇرىلىستا، اۆتوتۇراقتاردا، اسحانا، كافە، شاشتارازدا، تاكسيدە ت.ب.) جالپى سانى قازاقستاندا 1,5 – 2 ميلليونداي بولىپ قالادى. ءبارى امالسىزدان وسى ءبىر كۇندىك (2000-3000 تگ) تابىسىنىڭ ءوزىن قاناعات تۇتادى.
ءبىر وكىنىشتىسى وسىلاي جۇمىستاناتىنداردىڭ ءبارى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءوزىن ءوزى جۇمىسپەن قامتۋشى سانالادى. بۇل قازاقستاندا جۇمىسسىزدار سانىن ازايتۋ ءۇشىن ويلاپ تابىلعان كاتەگوريا. ءىس جۇزىندە بۇل كاتەگورياداعى كەزدەيسوق تابىس كوزىمەن كۇنەلتەتىن ادامدار نە كوكتە ەمەس، نە جەردە ەمەس. وسى ازاماتتاردىڭ ەرتەڭگى كۇنى نە بولادى؟ ولار قارتايماي ما؟ زەينەتكەرلىك جاسقا جەتپەي مە؟
سالىق ورگاندارى قيت ەتسە بولدى «يپ اش!» دەپ تۇرادى. جەكە كاسىپكەرلىك اشۋعا سول «ءوزىن ءوزى قامتۋشىلاردىڭ» ءبارىنىڭ شاماسى كەلمەيدى عوي. جاعدايى جىبەرمەيدى. كافەدە داياشى بولىپ ءبىر كۇندىك اقىسىن قولما قول الىپ جۇرگەن جىگىتتەر مەن قىزدار قايتىپ «يپ» اشادى؟
قۇقىقسىزداردىڭ قالىڭ ارمياسىنىڭ ەرتەڭگى كۇنى نە بولادى؟ حالىقتىڭ وسىنداي قۇقىقسىز توبى - الەۋمەتتىك سىلكىنىستەردىڭ تامىزىعى. مەنىڭشە، بۇگىندە تەك جۇمىس بەرۋشىنىڭ عانا قۇقىقتارىن قورعايتىن ەڭبەك كودەكسىنە ارنايى باپتار ەنگىزىپ، ءوزىن ءوزى جۇمىسپەن قامتۋشىلاردىڭ وسى وزەكتى ماسەلەسى شەشىلۋى قاجەت! مەملەكەت ءوز ازاماتتارىنىڭ ەرتەڭگى تاعدىرىنا بەي-جاي قاراماۋعا ءتيىس!
مارات توقاشباەۆ
Facebook-تەگى پاراقشاسىنان
