ونىڭ اتى جولبارىس. جولبارىستىڭ ىشكى الەمى قانداي بولاتىنىن بۇل بىلمەيتىن، الايدا، سىرت كەلبەتى مۇلدە ۇقسامايدى. ايتەۋىر، العاش كوزىن اشقاندا كورگەن بەس جاسار بالا، وزىنەن ۇلكەن ءۇمىت كۇتتى مە، الدە اۋزىنا تۇسكەنى سول بولدى ما، اتىن جولبارىس دەپ قويعان.

ودان بەرى قانشاما ۋاقىت ءوتتى. يت-ءومىردىڭ باسى، راسىندا دا سايران ەدى. ەندى ءوسىپ كەلە جاتقان كەزىندە ساۋىرىنىڭ ءجۇنى جات-جۇلت ەتىپ، كوزدىڭ جاۋىن الاتىن. كوزدەرى دە وتكىر ەدى. اناۋ-مىناۋ كوشە يتتەرى مۇنى كورگەن كەزدە ۇستاسىپ كورمەستەن-اق ىعىپ تۇرۋشى ەدى. ۇستاسقان كەزدەرى دە بولدى. سيرەك. بىراق سونىڭ ءوزى ءبىراز «مەن» دەگەندەردىڭ مىسىن باسىپ الۋعا سەبەپ بولعان.

ءبارى جينالعان جيىنداردا ءتۇرلى-ءتۇرلى يت جينالاتىن. ولاردىڭ اراسىندا، قۇيرىعىن قىسىپ، قۇلاعىن جىمقىرىپ جىلماڭداپ جۇرەتىن شىن قورقاقتارى دا، ازۋىن اقسيتىپ، وتىرىك ايبات تانىتقانىمەن، ار جاعى قۋىس، وتىرىك باتىرى دا، ءوزىن ەركىن ۇستايتىن، وسى ءومىرىنىڭ وزىنە ريزا، ەشكىمنىڭ باعى مەن «تاعىنا» قىزىعا قويمايتىن قاراپايىمدارى دا، شابالانىپ كەلەتىن، الايدا ازۋ ءتىس كورسە قىڭسىلاپ جاتا كەتەتىندەرى دە بار ەدى. بارلىعى مۇنىڭ مىنەزىنە قانىق. سوندىقتان با، مۇنىڭ الدىندا ءبارى ءوزىنىڭ شىنايى بەت-بەينەسىن جاسىرا المايتىن.

ءبارى وزىنەن بولدى. باسقا كوشەدەن كەلگەن، وزىنەن سىمباتى ارتىق، كوزدەرى وزىنەن نۇرلىراق توبەتتى كورگەن كەزدە-اق الداعى ومىرىندە ۇلكەن وزگەرىس بولارىن سەزگەن-ءدى. توبەت ورتاعا ءوزى كەلىپ قوسىلعان جوق. بۇلاردىڭ توبىنا الىستان كوز تاستاپ، پاڭدانا ءوتىپ بارا جاتتى. «مىنانى قايتەمىز؟» دەگەندەي وزىنە سۇراۋلى جۇزبەن كوز تاستاعاندارعا، باس يزەپ، ەسىنەپ قويىپ، جاتا بەردى. سول-اق ەكەن، الگى توبەتتى بىرەۋى تىمىسكىلەنە تيە قاشىپ، ەكىنشىسى شابالانا، ءۇشىنشىسى شاۋىلدەپ، تاعى ءبىر ارپىلداپ بارىپ، باس سالدى. ەگەر يت كۇلە الاتىن بولسا، توبەت مىسقىلداي مىرس ەتكەن بولار ما ەدى؟ قارسى كەلگەننىڭ ءبارىن موينىنان ءبىر قارپىپ، ءارى دە، بەرى دە لاقتىرىپ جىبەرىپ، «سەن نەگە جاتىرسىڭ، كەل، كورەيىك اۋسەلەڭدى» دەگەندەي بۇعان باسىن قيسايتا كوز تاستادى. وسى ءبىر ءسات جولبارىستان ەس كەتتى. توبەتتىڭ باسىن قيسايتىپ، سۇراۋلى جۇزبەن، سۇستانا ءارى ەركەلەي قاراعان سول كوزقاراسى مۇنىڭ ەسىندە ماڭگى قالدى. جولبارىس تا ءوزىنىڭ وسى ماڭنىڭ يگى جاقسىسى ەكەنىن بىلدىرگىسى كەلگەندەي ەرىنە باسىپ، توبەتتىڭ قاسىنا باردى. توبەتتىڭ تۇرىنەن مۇنىمەن ۇستاسا كەتۋ ويىندا جوق ەكەنى انىق بايقالىپ تۇر ەدى. ونىڭ بۇل قىلىعى جولبارىستى تىعىرىققا تىرەدى. تۇك كورمەگەندەي باس سالىپ، لاقتىرىپ جىبەرۋگە ءداتى بارمادى. ال ەگەر توبەتتىڭ بويىنان ءسال دە بولسا وشپەندىلىك بايقالعاندا، قانعا بوكتىرەرى انىق ەدى. ءوز ورتاسىندا بۇرىن-سوڭدى مۇنداي «مادەنيەتتى» كورمەگەن بۇل ابدەن ساستى. اقىرىندا قاسىنا بارىپ، باسىن تومەن سالدى. توبەت مۇنىڭ مويىن تۇسىنا تۇمسىعىن تيگىزىپ بارىپ، شارشاعان ءتۇر بايقاتىپ، كۇرسىندى. بۇيتكەنشە اشىق توبەلەسكە شاقىرعانى جاقسى ەدى. امالسىز بۇل دا كۇرسىندى.

سول كۇننەن باستاپ بۇلار ەكەۋ بولدى. بىرىنەن ءبىرى اسىپ تۇراتىن. كەيدە ويناپ الىسىپ كەتسە، توبەت ءوزىنىڭ وسالدىعىن سەزىپ، نامىستانىپ-اق قالاتىن. وندايدا، جاراتقاننىڭ ۇرعاشى اتاۋلىنى ءبارىبىر كەم جاراتقانىن ەسىنە سالىپ، ويىننىڭ ارتىن ويناققا اينالدىرا سالار ەدى. ەندى جولبارىس ءوزىنىڭ وسالدىعىن مويىندايتىن. ويناقتان سوڭ توبەتتىڭ مەيماناسى تاسىپ، ارقالانا اۋناپ-قۋناپ تۇرا جۇگىرسە، بۇل ءوزىنىڭ جاراتىلىسىنا جانى كۇيىپ، الىسقا، تىم الىسقا ماعىناسىز كوز تاستاپ، كوزدەرى جاساۋراپ ۇزاق قارايتىن.
باسقا قانشىقتار جۇپسىز بولسا دا، جىل سايىن التى-جەتى كۇشىكتەن كۇشىكتەيتىن. بارلىعى بولماسا دا، كوبى توبەتتىڭ كۇشىگى ەدى. جولبارىس كۇشىكتەمەدى. سودان با، توبەت تە بۇعان سۋىنا باستاعان سىڭايلى. باياعى الدىنا كەلسە، ءجۇنى جىعىلىپ قالاتىن بەيشارالار قالا كوشەسىنىڭ قوقىسىن ارالاپ، تىمىسكىلەنىپ جۇرگەن ءيتتىڭ سانىن كوبەيتكەنىنە بولا، بۇعان مۇرىن ءشۇيىرىپ قارايتىندى شىعاردى.

ءۇشىنشى جىل دەگەندە جالعىز كۇشىك تۋدى. كوزىن اشپاعان، جىپ-جىلى كۇشىگىنە قاراپ-اق وزىنەن دە، اكەسىنەن دە اسا تۋعانىن ءبىلدى. كەۋدەسىن ماقتانىش كەرنەدى. ءبىر ءسات سوناۋ ءبىر كەزدەرى قاپتاعان ءيتتىڭ مىسىن باسقان قاھارىنا قايتا مىنگەندەي مە؟.. كۇشىگىنە مەيىرلەنە ءبىر كوز تاستادى دا، ءوزى جاتقان قۋىستىڭ بەتون تەسىگىنەن سىرتقا كوز تاستادى. جازدىڭ جالقىنى كەتىپ، كۇزدىڭ سالقىنى كەلە باستاعان ەكەن. جان-جاعى ءالى جاپ-جاسىل بولعانىمەن، قارا اسفالت بەتىندە بىرەن-ساران سارى جاپىراقتار ۇشىپ-قونادى. ارىرەكتە قوقىس جاعالاعان ءوز توبىن كوردى. توبەت باستاپ، جاڭا تۇسكەن قاعاز قوراپتى اقتارىپ، الدەنەگە تالاسىپ قالىپ جاتىر. ءالسىزى باسا-كوكتەۋگە يمەنىپ، جاڭا قوراپقا قاراي بارۋعا جۇرەگى داۋالاماي، كەشەگى قوقىستاردى اقتارىپ الەك.

جىلماڭداپ توبەتتىڭ جانىنا بارعان سارى يت تەزدەتىپ، ءبىر قارپىپ قالماق بولىپ ەدى، توبەت ارس ەتكەندە، زىپ بەرىپ، كەلەسى قوقىس جاشىگىنە قاراي تايىپ تۇردى.

ءۇن شىعارماي جاتقان كۇشىگىنە تاعى ءبىر قارادى. جەلكەسىنەن كوتەرىپ تازالاۋ جەرگە قايتا جاتقىزىپ ەدى، مىڭق ەتپەدى. كۇشىگىن يىسكەپ ءبىراز تۇردى. مۇنىڭ دا يت-ءومىر كەشەرى، قانشا مىقتى بولسا دا، اقىر سوڭى قوقىس ارالاپ قاڭعىپ كەتەرى ەلەستەپ كەتتى مە، كەنەت كۇشىگىن جەلكەسىنەن الدى دا، قۋىستان شىقتى. تاۋ جاقتى بەتكە الىپ، ءجۇرىپ بەردى. ارا-تۇرا ارتىندا قالىپ بارا جاتقان الپاۋىت قالاعا كوز تاستايدى. ءتۇن بولدى. كولىگى دە، ءيتى مەن مىسىعى دا كۇنى-ءتۇنى ۇيىقتامايتىن قالانىڭ ىشىندە بىردەڭەسى قالىپ كەتكەندەي شامدارعا ۇزاق قارادى. ەكىنشى كۇنى قالا دا كوزدەن عايىپ بولدى. الىپ قالا ءتۇتىن ەكەنى، تۇمان ەكەنى بەلگىسىز الدەنەگە ورانىپ قالىپ كەتتى.

قۇزار شىڭنىڭ باسىنا شىققاندا تاڭ قىلاڭ بەرگەن ەكەن. تاڭعى سالقىن اۋانى قىزىقتاپ، كۇشىگىن جالاپ ءبىراز جاتتى.

كەنەت، كۇشىگىن اۋزىنا تىستەگەن بويى قۇز باسىنان ءتۇبى كورىنبەيتىن شۇڭقىرعا قارعىپ كەتتى.

بانۋ داۋلەتباەۆا

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان