«اق جول» پارتياسى ءۇشىن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ۇلىقتاۋ – ءبىزدىڭ ساياسي باعدارلامالارىمىزدىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. ەلباسى ءوزىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىندا «مادەني قازىنالارىمىزدى،ۇلتتىق ءداستۇرىمىزدى  الەم جۇرتشىلىعىنا تانىستىرۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ويلاستىرۋ كەرەك. وعان اۋقىمدى مەملەكەتتىك قولداۋ جاسالۋى قاجەت»، دەپ شەگەلەپ ايتقان.

الاش بالاسى التاي مەن اتىراۋ، ارقا مەن الاتاۋدىڭ اراسىن جالعاپ، ۇلى دالاعا يەلىك ەتكەن كەزدەگى تالماس قاناتى، بابالارىمىزدىڭ ەلىن جەرىن قورعاپ اتا جاۋمەن الىسقانداعى قاندى كويلەك سەرىگى، بولدىرماس كولىگى بولعان، جەتى قازىنانىڭ بىرىنە بالانعان قازاقتىڭ قازانات جىلقىسى ءبىزدىڭ ۇلتتىق قازىنامىز ەمەس پە؟ جىلقى قازاقتىڭ ۇلتتىق سانا-سەزىم، رۋحاني بولمىس، تۇرمىس سالت، ادەت-عۇرىپ، مادەنيەت پەن ونەرىنىڭ تۇتاس ءبىر ايىرىلماس بولىگىنە اينالعان. «قازاق جىلقى مىنەزدى» دەگەن ءسوز دە بەكەر ايتىلماسا كەرەك.

وركەنيەتتى مەملەكەتتەر وزدەرىنىڭ وتكەندەرىن ۇمىتپاي، ۇلتتىڭ الەۋەتىن، قۇدىرەتىن اشاتىن وسىنداي اسىل قازىنالارىن، سپورت تۇرلەرىن ۇلتتىق برەندكە اينالدىرىپ، الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىپ وتىر.

مىسالى، كەشەگى تۇيەنىڭ قومىندا كوشىپ- قونىپ جۇرگەن اراب امىرلىگى بۇگىندە تۇيە جارىسىن  مىڭداعان تۋريستەر تاماشالايتىن   جارىسقا، ۇلتتىق مەيرامعا اينالدىرعان.

ال، موڭعوليادا  «شىڭعىسحاننىڭ ىزىمەن» اتتى مىڭ شاقىرىم 10 كۇندىك «موڭعوليا دەربيى» ۇيىمداستىرىلعان. بيىل، وعان  الەمنىڭ 15 ەلىنەن 400-گە جۋىق شاباندوز قاتىسقان.

سونداي-اق، اۆستراليادا  «مەلبۋرن كۋبوگى» بار بولسا، امەريكادا «كەنتۋكي دەربيى» وتكىزىلەدى. ۇلىبريتانيادا  «كورولەۆسكي اسكوت»، اراب امىرلىگىندە «دۋباي الەم كۋبوگى»،سياقتى مىسالداردى كوپتەپ كەلتىرۋگە بولادى. ال،  كورشى تۇركىمەنستان اتاقتى اقالتەكەسىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ارنايى مينيسترلىك تە قۇرىپ تاستادى.

ال بىزدە شە؟ بۇگىندە ۇلكەن جارىستاردا توپ جارىپ بايگە الىپ  جۇرگەن تۇلپارلارىمىزدىڭ تۇگەلگە جۋىعى اعىلشىننىڭ اسىل تۇقىمدى نەمەسە باسقا دا شەتەلدىك  جىلقىس ەكەنى جاسىرىن ەمەس. سوندا ۇزاققا شابۋعا شىدامدى، كۇندىك جەردەن القىنباي جەتەتىن قازاقتىڭ اسىل تۇقىمدى تۇلپارلارى قايدا قالدى؟ شىنتۋايتىنا كەلگەندە قازاقي جىلقى ءبىزدىڭ ۇلتتىق برەندىمىز بولۋى ءتيىس ەمەس پە؟ سوندا ءوز جىلقىمىزدىڭ ابىرويىن اسقاقتاتۋعا، تۇقىمىن ساقتاپ قالۋعا نە كەدەرگى؟ الدە قازاقتىڭ قاسيەتتى جىلقىسى قارا قازاندا قايناتاتىن قازى مەن قارتا ءۇشىن عانا قاجەت پە؟

وسى رەتتە ءوزىمىزدىڭ قازاقي جىلقىنىڭ جوعارىدا اتالعان الەمدىك برەندتەر قاتارىنان لايىقتى ورىن الۋى ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك دەگەن ساۋالدىڭ كولدەنەڭ شىعاتىنى راس.

بىزدىڭشە، بۇگىندە الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلگەن قازاقشا كۇرەستىڭ «قازاق بارىسى» جوباسى سەكىلدى، تۇلپارلارىمىزدىڭ ارتىقشىلىعى مەن ەرەكشەلىگىن،شىدامدىلىعىن الەمگە تانىتاتىن كۇندىك بايگە  ۇيىمداستىرىلۋى كەرەك! ول ۇزاق قاشىقتىققا، تەك قازاقي جىلقى عانا شىداس بەرەتىن 100-150 شاقىرىمعا دەيىن شابىستان بولۋى ءتيىس.بۇل جارىستى قازاقستان الامانى، الاش الامانى، قۇلاگەر كۋبوگى دەپ تە اتاۋعا بولادى.

مىسالعا، كەشەگى قۇلاگەردىڭ قۇلاعان جەرى، ەرەيمەنتاۋدان استاناعا دەيىنگى قاشىقتىق ءدال وسى 150 شاقىرىمدى قۇرايدى.قازاق تۇلپارىنىڭ سيمۆولى بولعان قۇلاگەردىڭ اتىن قايتا جاڭعىرتىپ ەرەيمەننەن شىققان بايگەلەر ەل ورداسى استاناعا ات باسىن تىرەسە كەرەمەت ەمەس پە؟ جانە دە بۇل بايگە جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە ۇيىمداستىرىلسا «ۇلى دالا الامانىنا» الىس-جاقىن شەتەلدىك شاباندوزداردىڭ وزدەرى-اق قاتىسۋعا نيەت بىلدىرەر ەدى. ال، اقپاراتتىق قولداۋ ماسەلەسى جوعارى دەڭگەيدە بولسا، بۇل جارىس جوعارىدا اتالعان «دۋباي الەم كۋبوگى»، «مونعوليا دەربيى» سياقتى الەمدىك ات جارىستارىنىڭ ەشقايسىنان دا كەم تۇسپەسى انىق.  ال، قازىرگى بايگەلەرگە اتىن قوسا الماي، مىڭداعان دوللار تۇراتىن اسىل تۇقىمدى اعىلشىن اتتارىنىڭ كولەڭكەسىندە قالىپ جۇرگەن  قازاق اتبەگىلەرى مەن شاباندوزدارى ءۇشىن  بۇل  ۇلكەن مۇمكىندىك بولار ەدى. بۇل ءدۇبىرلى دودا – ۇلى دالا ەلىنىڭ، كوشپەندىلەر ۇرپاعىنىڭ رۋحىن كوتەرەتىن،رۋحاني جاڭعىرۋعا ساي بولاتىن،ەلىمىزدىڭ سىرتقى ءيميدجىن الەمگە تانىتاتىن ۇلكەن جوبا بولار ەدى. تاريحتىڭ تالاي تايعاعى مەن شاتقالىنان امان ەسەن الىپ شىققان قازاق تۇلپارى بۇگىندە دە ەلىمىزدىڭ ابىروي اتاعى ءۇشىن قىزمەت ەتە الاتىنىنا كۇمانىمىز جوق.

ءبىر سوزبەن ايتقاندا، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى اتالعان جوبانى ۇلت جاڭعىرۋىنىڭ اجىراماس بولىگى دەپ تانىپ،مەملەكەتتىك دەڭگەيدە وتكىزۋدىڭ شارالارىن قاراستىرىپ،  وزىنىڭ سپورتتىق كۇنتىزبەسىنە ەنگىزىپ، ونىڭ ءتۇرلى ۇيىمداستىرۋ ماسەلەلەرىن قولعا الۋىن سۇرايمىز.

بەرىك دۇيسەنبينوۆ 

ءماجىلىس دەپۋتاتى

Abai.kz