سوڭعى كەزدەرى ورىس زىمىراندارىنىڭ نەمەسە ولاردىڭ قالدىقتارىنىڭ قازاق جەرىنە توپىرلاپ قۇلاۋى كادىمگى ءبىر ۇيرەنشىكتى دۇنيەگە اينالىپ كەتكەن سياقتى. قازاق قوعامى دا، بيلىگى دە ابدەن ۇيرەنىپ، كوندىگىپ قالدى. ءارى كەتسە ەكى-ءۇش قازاق باسىلىمى شۋلاپ، جەرگىلىكتى بەلسەندىلەر قىرۋار ەكولوگيالىق نە ماتەريالدىق شىعىن كەلدى دەپ ءبىر تۋلاپ قالادى. رەسەيىڭ بولسا، «مىنا چۋركەستاندا بىزگە ەشتەڭە دە ىستەي المايسىڭدار» دەپ مۇرنىن ءشۇيىرىپ جۇرە بەرەدى.

ەكى ايدا ءبىر رەت سارىارقانىڭ كەڭ توسىنە كەلىپ قوناتىن عارىشكەرلەر ۇلتتىڭ «ماقتانىشىنا» اينالعانىنا قاي زامان. ال سول عارىشكەرلەر مىنگەن زىمىرانداردىڭ بايقوڭىردان ۇشىرىلۋى، ولاردىڭ ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ساتىلارىنىڭ قازاقستانعا قۇلاپ جاتۋى ەشكىمدى الاڭداتا بەرمەيدى. ءاربىر ۇشىرىلىمنان كەيىن ەلىمىزدەگى اۋا-رايىنىڭ بۇزىلۋى، جەر مەن اۋاعا تاراعان ۋلى حيميالىق قوسپالاردىڭ ءتۇسۋى، رادياتسيالىق، ەكولوگيالىق زارداپتىڭ مولشەرى دەگەندەردى كەشەندى تۇردە زەرتتەپ جاتقان ارنايى رەسپۋبليكالىق مەكەمە دە جوق بولار. ول شىعىنداردى وتەۋگە مىندەتتى، مۇددەلى مەملەكەتتىڭ جوق ەكەنىن ايتپاي-اق قويالىق.

سوڭعى كەزدەرى ورىس زىمىراندارىنىڭ نەمەسە ولاردىڭ قالدىقتارىنىڭ قازاق جەرىنە توپىرلاپ قۇلاۋى كادىمگى ءبىر ۇيرەنشىكتى دۇنيەگە اينالىپ كەتكەن سياقتى. قازاق قوعامى دا، بيلىگى دە ابدەن ۇيرەنىپ، كوندىگىپ قالدى. ءارى كەتسە ەكى-ءۇش قازاق باسىلىمى شۋلاپ، جەرگىلىكتى بەلسەندىلەر قىرۋار ەكولوگيالىق نە ماتەريالدىق شىعىن كەلدى دەپ ءبىر تۋلاپ قالادى. رەسەيىڭ بولسا، «مىنا چۋركەستاندا بىزگە ەشتەڭە دە ىستەي المايسىڭدار» دەپ مۇرنىن ءشۇيىرىپ جۇرە بەرەدى.

ەكى ايدا ءبىر رەت سارىارقانىڭ كەڭ توسىنە كەلىپ قوناتىن عارىشكەرلەر ۇلتتىڭ «ماقتانىشىنا» اينالعانىنا قاي زامان. ال سول عارىشكەرلەر مىنگەن زىمىرانداردىڭ بايقوڭىردان ۇشىرىلۋى، ولاردىڭ ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ساتىلارىنىڭ قازاقستانعا قۇلاپ جاتۋى ەشكىمدى الاڭداتا بەرمەيدى. ءاربىر ۇشىرىلىمنان كەيىن ەلىمىزدەگى اۋا-رايىنىڭ بۇزىلۋى، جەر مەن اۋاعا تاراعان ۋلى حيميالىق قوسپالاردىڭ ءتۇسۋى، رادياتسيالىق، ەكولوگيالىق زارداپتىڭ مولشەرى دەگەندەردى كەشەندى تۇردە زەرتتەپ جاتقان ارنايى رەسپۋبليكالىق مەكەمە دە جوق بولار. ول شىعىنداردى وتەۋگە مىندەتتى، مۇددەلى مەملەكەتتىڭ جوق ەكەنىن ايتپاي-اق قويالىق.

ەلىمىزدىڭ باتىسىنداعى كاپۋستين يار، ورتالىعىنداعى سارىشاعان پوليگوندارىنىڭ اڭگىمەسى ءبىر توبە. مىسالى، كەشە عانا رەسەي ارمياسى قۇرلىقارالىق رس-12م "توپول" بالليستيكالىق زىمىرانىنىڭ سىناقتارىن وتكىزدى. تۇنگى 01.11-دە كاپۋستين ياردان ۇشقان زىمىران اراعا بىرنەشە مينۋت سالىپ سارىشاعانداعى پوليگونعا ءتۇسىپ جارىلدى. ورىس اسكەريلەرى «سىناق تاماشا ءوتتى» دەپ امەريكامەن ۇستاسىپ جاتقان باسشىلارىن قۋانتتى. «تاماشا وتپەگەندەرى» اتىراۋ، ماڭعىستاۋ، باتىس قازاقستان وبلىستارىنىڭ ەلدى-مەكەندەرىنىڭ ۇستىنە قۇلاپ جاتىر. «تاماشاسىنان» «تاماشا ەمەسى» الدەقايدا باسىمىراق. ايتەۋىر، تىكەلەي ادام شىعىنى بولماعانىنا شۇكىر دەيمىز. ازىرگە...

كرەمل ءالسىن-ءالسىن قازاق ۇكىمەتىن «بايقوڭىردان كەتىپ، بولەك عارىش ايلاعىن اشامىز» دەپ قورقىتىپ جاتادى. ول اڭگىمەلەرىنە جيىرما جىلداي بولدى. كەتەر ەمەس. كەتكىسى دە جوق. رەسەيدىڭ ستراتەگيالىق ماقساتتاعى زىمىران اسكەرلەرىنىڭ باسشىلىعى «دليا يسپىتانيا ەلەمەنتوۆ بوەۆوگو وسناششەنيا بالليستيچەسكيح راكەت پوليگون «كاپۋستين يار» ياۆلياەتسيا ۋنيكالنىم. تولكو ەگو يسپىتاتەلنىە تراسسى ي پوليگوننىي يزمەريتەلنىي كومپلەكس پوزۆوليايۋت يسپىتىۆات پەرسپەكتيۆنوە بوەۆوە وسناششەنيە ۆو ۆسيوم دياپازونە ەگو دوستاۆكي ك تسەليام» دەگەن پىكىردە. «يسپىتاتەلنىي تراسساسى» - ءبىزدىڭ قازاقستان. بىزدىكى مە، وسى؟

رەسەي، پوليترۋك كلوچكوۆ ايتپاقشى، كوكىرەك كەرۋ ءۇشىن «كەڭ ەكەن»، الايدا، زىمىرانداردىڭ سىناقتارىن وتكىزۋ ءۇشىن تار مەكەن. بارلىعىنا ەتى ۇيرەنىپ، كوندىگىپ قالعان قازاق ابوريگەندەرى تۇرعاندا ءوز جەرىمىز بەن ورماندارىمىزدى لاستاپ قايتەمىز دەپ وتىرعان بولار رەسەيلىك گەنەرالدار. كەيبىرەۋى، ءتىپتى، جۇمىسسىز جۇرگەن قازاقتاردى قارىق قىلىپ جاتىرمىز دەيتىن بولار. ءبىزدىڭ ارقامىزدا ۋلى بولسا دا تەمىر-تەرسەك جيناپ، نان تاۋىپ ءجۇر دەپ شىرەنەتىن دە شىعار.

تاعى ءبىر ۇلكەن ساياسي ماسەلە بار. ءوز جەرىن وزگە ەلدىڭ «سىناق تراسساسىنا» اينالدىرعان مەملەكەتتى تاۋەلسىز دەۋگە بولا ما؟ سارىشاعاننان ۇشقان زىمىران استانا مەن الماتىعا ەكى-ءۇش مينۋتتا جەتەتىنىن ەسكەرسەك، ءبىزدىڭ قالالارىمىز بەن كەنتتەرىمىز ءتيىستى دارەجەدە اسكەري تۇرعىدان قورعالىپ وتىر دەۋگە كەلە مە؟ سوڭعى ەلۋ جىلدا قازاق جەرىندە جۇزدەگەن اتوم بومباسىن، مىڭداعان زىمىرانداردى جارعان رەسەيلىك اسكەريلەر، ەرتەڭ بىردەڭە بولا قالسا، كەز-كەلگەن قالانى كوزدەمەي اتاتىن بولار، ءسىرا. ميلليونداعان گەكتار جەرلەردىڭ ۋلانىپ، قولدانىستان شىعىپ جاتقانى قالاي؟ ول جەرلەرگە ءداستۇرلى مال شارۋاشىلىعىن دامىتاتىن ورالمانداردى نەگە اكەلمەسكە؟ نەگە شىبىنداي قىرىلىپ جاتقان كيىكتەر مەن باسقا دا جان-جانۋارلاردى ساقتايتىن تابيعي قورىقتار اشپاسقا؟ اينالىپ كەلگەندە، رەسەيدىڭ ءبىزدىڭ جەرىمىزدەگى التى پوليگونعا تولەپ جاتقان تيىندارى ولاردان كەلىپ جاتقان ماتەريالدىق، ەكولوگيالىق، رادياتسيالىق، رۋحاني شىعىنداردى مۇلدەم وتەي المايدى. ءتۇبى ورىس اسكەرى قازاقستاننان كەتكەن كۇننىڭ وزىندە دە ارتىنان ول جەرلەردى رەكۋلتيۆاتسيالاۋ ءۇشىن ميللياردتاعان قارجى سالاتىنىمىز حاق. سەمەي پوليگونىنداعى يادرولىق قالدىقتاردىڭ تابيعي تۇردە جويىلۋى ءۇشىن ون مىڭ جىل كەرەك ەكەنى بەلگىلى. پوليگوندار جابىلماي - قازاق ەلى ازات بولا المايدى.

اباي بولايىق، اعايىن!

«اباي-اقپارات»