شالقاردا قورعانبەك يساەۆ دەگەن ازامات بار. اۋداندىق ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باسشىسى. شەجىرەلى جاس. شالقار ءوڭىرىنىڭ تاريحى، باتىر-بيلەردىڭ ايتقان سوزدەرى مەن اقىن-جىراۋلاردىڭ ولەڭدەرىن تاڭنان تاڭعا ۇرىپ ايتۋعا بار.
قورعانبەك — مەنىڭ ءىنىم. رۋلاسىم ەمەس. بىراق جاقىن باۋىرىم. ولاي دەيتىن سەبەبىم بار. اكەم قىلتاماق بولىپ اۋىرىپ جاتقاندا كوپ تاعامعا اڭسارى اۋدى. ءبىرى — شۇبات. ءىنىم ەكەۋمىز بازاردان بارىپ اكەلىپ ەك، ءبىر ۇرتتادى دا، تىجىرىنىپ قالدى: «سۋ قوسىلىپتى». ەندى سەنىمدى دەگەن جەردەن، قولدان الدىق. اكەم تاعى ۇناتپادى: «ۇن قوسىلىپتى». سول كەزدە ەسىمە شالقارداعى قورعانبەك ءتۇستى. ونىڭ بەرىپ جىبەرگەن سۋسىنىن اكەم راحاتتانا ءىشتى: «مىنە، شۇبات». قورعانبەك اكەم ۇزىلگەنشە كۇنارا شۇبات جىبەرىپ تۇردى. ىشە الماسا دا ءدامىن الاتىن ول ولە-ولگەنشە العىسىن جاۋدىرىپ كەتتى.
كەتەردە قولىما قاعاز ۇستاتتى. ەلۋ ءتورت ادامنىڭ اتى جازىلىپتى. اۋىرىپ جاتقاندا اڭسارى اۋعان تاعامدارىن اكەپ بەرگەندەردىڭ ءتىزىمى. «بۇلار — اكەڭە قىزمەت ەتكەن ادامدار. سەنىڭ باۋىرلارىڭ» — دەدى اكەم...
...ءۇش كۇن ساپاردا قورعانبەكتىڭ كوپ اڭگىمەسىن تىڭدادىم. سونىڭ ءبىرى — مىناۋ:
— اتام ەكى قاتىن الىپتى، — دەيدى ول. — ۇلكەن اجەمىز بالا كوتەرمەگەسىن، ءوزى ىڭعاي ءبىلدىرىپ، ەرىنە توقال اپ بەرگەن. كوپ ۋاقىتقا دەيىن كىشى اجەمىزدىڭ دە بالاسى تۇرماي قويعان. اقىرىندا بايقازاق باتىردىڭ بالاسى ەلكەيدىڭ باتاسىنان كەيىن ومىرگە مەنىڭ اكەم كەلىپتى. ونى بايبىشە باۋىرىنا باسقان.
...اكەم ەنشى الىپ شىققاندا، اجەمدى قوسا الىپ كەتتى. اتام توقالىمەن اكەمنىڭ ءىنىسىنىڭ ۇيىندە قالدى.
كىشى اجەمىز ومىردەن وزعاننان كەيىن ءۇش-ءتورت ايدان سوڭ ءبىر كۇنى اتام ۇيگە كەلدى. قاسىندا ءبىر توپ ءىنىسى بار. اكەم قوزى سويىپ، كۇتتى. ەتتەن كەيىن شاي ءىشىلىپ، قوناقتار تارقايتىن كەزدە اتام اكەمە قاراپ:
— ۋاي، كەلگەن قوناقتان بۇيىمتاي سۇراماۋشى ما ەدى؟ — دەپ ساڭق ەتە قالدى.
— ءوز اكەسىن كىم قوناق دەسىن؟ سوسىن سۇراماپ ەدىم. بۇيىمتايلارىڭىزدى ايتىڭىزدار، — دەدى اكەم.
— ايتسام، الدىڭنان وتۋگە كەلدىم. تىزەم توڭىپ ءجۇر. شەشەڭدى قايتار.
— شەشەمدى قاڭعىرتا المايمىن، — دەدى اكەم. كەنەت ۇنسىزدىك ورنادى. اتام اڭتارىلىپ قاپتى. دەگەنمەن ءسوز اياعىن كۇتىپ، ءۇنسىز وتىر.
— شەشەمدى قاڭعىرتا المايمىن، — دەدى تاعى دا اكەم. — مەن دە ءبىر بالاڭمىن عوي، كەمپىر كەرەك بولسا، قولىما كەلىپ تۇر.
اتام قاتتى تولقىپ، كوزىنە جاس الدى. ەندى اڭگىمەگە قاسىنداعى ىنىلەرى ارالاستى. «رامازان، اكەڭنىڭ مەسەلىن قايتارما. اقساقالدىڭ قارا شاڭىراقتا، كەنجە بالاسىنىڭ ۇيىندە تۇرعانى دۇرىس. بەر كەمپىرىن...».
اكەم ءۇنسىز. كەنەت اجەم تاماعىن كەنەدى:
— اي، بالام، ىقىلاسىڭا ىرزامىن. ون تورتىمدە قوسىلىپ ەدىم اكەڭە. قارتايعاندا شوشايىپ جالعىز وتىرعانى جاراسپاس. مەن بارايىن، ۇلىقساتىڭدى بەر.
ەندى ءبارى جىلادى. شەشەم ەنەسىنىڭ جۇگىن جيناۋعا كىرىستى. ەل جينالىپ قالدى. اجەمىزدى اۋىلدىڭ ەكىنشى شەتىندە تۇراتىن اتامنىڭ ۇيىنە سالتاناتپەن جەتكىزىپ سالدىق. قىز ۇزاتۋدان كەم بولعان جوق...
P.S. شىركىن، قازاق، ۇلى مادەنيەتىڭ بار عوي سەنىڭ! ايتپەسە، ءوز كەمپىرىن بىلاي دا الىپ كەتۋگە اقساقالدىڭ قاۋقارى جەتەر ەدى عوي. اعايىن-تۋىسىن ەرتىپ كەلىپ، بالاسىنىڭ الدىنان ءوتۋى قازاقى مادەنيەت قوي. 
بەۋ، دۇنيە. ءبىز عوي بۇگىندە وزگەنىڭ قاڭسىعىن تاڭسىق قىلىپ جۇرگەن...

باۋىرجان باباجانۇلى

Abai.kz