قازاق تاريحىنداعى ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستىڭ اقىرعا ايقاسى بولعان ايگىلى ۇلت-ازاتتىق جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ 24 جىلدىعى كەلىپ تە قالدى. الايدا، جەلتوقساننىڭ جاراسى ءالى جازىلعان جوق. جىلدا وسى ۋاقىتتا ۇلت جۇرەگىندەگى جەلتوقسان جارا سىزدايدى. جانىڭدى اۋىرتادى. اۋىر كۇرسىندىرەدى. جەلتوقسانداعى قىرشىن قازاقتاردىڭ قانىمەن، باسىنان وتكەرگەن ازابى مەن ءومىرىن وكسىتكەن وكىنىشپەن كەلگەن تاۋەلسىزدىك تە تۋرا وسى ءبىر الاش بالاسى ءۇشىن ايرىقشا كۇنگە ءدوپ كەلەدى.  تاۋەلسىزدىك! مىنە، جەلتوقسان جاندىرعان ماڭگىلىك باعىمىز! جەلتوقساننىڭ جەڭىسى!

وسى كۇنگە وراي وقىرماندارىمىزدىڭ ءوتىنىشى بويىنشا، رەجيسسەر قالدىباي ابەنوۆتىڭ التى الاشقا اتى كەتكەن «اللاجار» ءفيلمىن، رەجيسسەردىڭ كينوتۋىندىسى تۋرالى قىسقا سۇحباتپەن بىرگە ۇسىنىپ وتىرمىز.

جەلتوقسان ماڭگى جۇرەگىمىزدە! جاساسىن الاش جاساسىن!

-  «اللاجار» ءفيلمى نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇلكەن ەكرانعا شىعىپ، ەلگە كورسەتىلمەي وتىر. وسىنىڭ ناقتى سەبەبىن ايتا الاسىز با؟

-  مۇنى بىلتىرى دا، ءۇش جىل بۇرىن دا، ون جىل ىلگەرىدە دە ايتقانبىز ءالى دە ايتا بەرەمىز. وكىنىشكە قاراي، جەلتوقسان اقيقاتى - «جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە» قالىپ كەلەدى. قازىر ۇمىتتىرۋ جوسپارى ىسكە اسىپ جاتىر. جەلتوقساندى ەستەن شىعارۋ، قازاق حالقىنىڭ جادىنان جويۋ ساياساتى ءجۇرىپ جاتقان سياقتى. شىن مانىندە سولاي ءجۇرىپ جاتقانى راس.

قازاق تاريحىنداعى ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستىڭ اقىرعا ايقاسى بولعان ايگىلى ۇلت-ازاتتىق جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ 24 جىلدىعى كەلىپ تە قالدى. الايدا، جەلتوقساننىڭ جاراسى ءالى جازىلعان جوق. جىلدا وسى ۋاقىتتا ۇلت جۇرەگىندەگى جەلتوقسان جارا سىزدايدى. جانىڭدى اۋىرتادى. اۋىر كۇرسىندىرەدى. جەلتوقسانداعى قىرشىن قازاقتاردىڭ قانىمەن، باسىنان وتكەرگەن ازابى مەن ءومىرىن وكسىتكەن وكىنىشپەن كەلگەن تاۋەلسىزدىك تە تۋرا وسى ءبىر الاش بالاسى ءۇشىن ايرىقشا كۇنگە ءدوپ كەلەدى.  تاۋەلسىزدىك! مىنە، جەلتوقسان جاندىرعان ماڭگىلىك باعىمىز! جەلتوقساننىڭ جەڭىسى!

وسى كۇنگە وراي وقىرماندارىمىزدىڭ ءوتىنىشى بويىنشا، رەجيسسەر قالدىباي ابەنوۆتىڭ التى الاشقا اتى كەتكەن «اللاجار» ءفيلمىن، رەجيسسەردىڭ كينوتۋىندىسى تۋرالى قىسقا سۇحباتپەن بىرگە ۇسىنىپ وتىرمىز.

جەلتوقسان ماڭگى جۇرەگىمىزدە! جاساسىن الاش جاساسىن!

-  «اللاجار» ءفيلمى نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇلكەن ەكرانعا شىعىپ، ەلگە كورسەتىلمەي وتىر. وسىنىڭ ناقتى سەبەبىن ايتا الاسىز با؟

-  مۇنى بىلتىرى دا، ءۇش جىل بۇرىن دا، ون جىل ىلگەرىدە دە ايتقانبىز ءالى دە ايتا بەرەمىز. وكىنىشكە قاراي، جەلتوقسان اقيقاتى - «جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە» قالىپ كەلەدى. قازىر ۇمىتتىرۋ جوسپارى ىسكە اسىپ جاتىر. جەلتوقساندى ەستەن شىعارۋ، قازاق حالقىنىڭ جادىنان جويۋ ساياساتى ءجۇرىپ جاتقان سياقتى. شىن مانىندە سولاي ءجۇرىپ جاتقانى راس.

ال، «اللاجارعا» كەلەتىن بولساق، ول - سول اقيقاتتى كورسەتەتىن شىعارمانىڭ ءوزى. ول جەردەگى كوپتەگەن ستسەنالار، ەپيزودتار، كادلار ءومىردىڭ اششى شىندىعىن، اقيقاتىن كورسەتەتىن بولعاندىقتان قازىر ۇكىمەتتە وتىرعان سول كەزدە قولدارى بىلەكتەرىنە دەيىن قانعا مالىنعان اعالارىمىز بەن كوكەلەرىمىزگە ۇنامايتىنى راس. ولار بۇل فيلمگە ۇركە قارايدى.

سوندىقتان، 17,18, 19-نشى جەلتوقسان كۇندەرى وسىلاي ەكەۋارا عانا اڭگىمەلەسكەنىمىز بولماسا ۇلكەن ماسەلە كوتەرىلمەيدى دە قازىرگى ۋاقىتتا.

- «اللاجار» ءفيلمىن تۇسىرۋگە سول كەزدە قالاي رۇقسات بەرىلدى؟

-  مەن ساعان رۇقسات بەرىلدى دەپ قاشان ايتتىم؟! رۇقسات بەرىلگەن جوق. ەشقاشاندا رۇقسات بەرىلگەن ەمەس. مەن ءوزىم جەكەمەنشىك «بارىس» اتتى كينوستۋديامدى اشىپ، ۇلتىم دەيتىن، قازاعىم دەيتىن قالتالى جىگىتتەردى تاۋىپ، سولار ماعان كومەكتەسىپ وسى ءفيلمدى جارىققا شىعاردىق.

كەدەرگى ءالى دە جالعاسىپ جاتىر عوي. 1988 جىلدىڭ بۇگىنگى جەلتوقسانعا ياعني بۇگىنگە دەيىن كەدەرگى جالعاسىپ جاتىر. ونى ەشكىمدە جوققا شىعارا المايدى. ول اقيقات. مىسالى، قاي تەلەارنادا «اللاجار» ءفيلمىن كورسەتىپ جاتىر دەپ وقىدىڭ. ۇزىندىلەرىن كورسەتۋى مۇمكىن. تولىق نۇسقاسىن كورسەتكەن ەمەس، كورسەتپەيدى دە. جاقىن ارادا كورسەتەدى دەگەنگە مەنىڭ ءۇمىتىم ۇزىلگەن سياقتى قازىر.

-  جەلتوقسان ساياسي باعاسىن قاشان الادى دەپ ويلايسىز؟

-  مەن تاعى دا قايتالاپ ايتامىن. مىسالى، تاۋەلسىزدىك العالى بەرى ۇكىمەت باسىنا كەلگەن كوكەلەرىمىز، اعالارىمىز كەزىندە قىزىل شاپان جامىلسا، ءۇازىر شاپانىن اۋىستىرىپ كوك شاپان جامىلىپ العان. سول شاپانداردى جامىلعان اعالارىمىز وزدەرى اۋىسپاي، اقيقات ازىرشە اشىلمايدى.

-  راحمەت، اعا.

«اللاجار» ءفيلمىنىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى:

«اللاجار» ءفيلمىنىڭ ەكىنشى ءبولىمى:

«اللاجار» ءفيلمىنىڭ ءۇشىنشى ءبولىمى:

«اللاجار» ءفيلمىنىڭ ءتورتىنشى ءبولىمى:

«اللاجار» ءفيلمىنىڭ بەسىنشى ءبولىمى:

سۋرەت rus.azattyq.org سايتىنان الىندى.