قازاقتىڭ فوتو-تاريحى

فوتووبەكتيۆتە: ولكەنىڭ وتكەنى...

فوتوونەرى – فوتوگرافيانىڭ كورەرمەنگە اسەر ەتەتىن بارلىق مۇمكىنشىلىكتەرىن پايدالانۋ نەگىزىنە قۇرىلعان كوركەم شىعارماشىلىقتىڭ ءبىر ءتۇرى. فوتوونەرى تاريحىندا فوتوگرافيانى ويلاپ تابۋشىلار مەن نەگىزىن سالۋشىلار قاتارىنا ج.ن.نەپس، ل.ج.م.داگەر (فرانتسيا) جانە ۋ.گ.ف.تولبوت (انگليا) سىندى ونەرتاپقىشتار ەسىمدەرى ايتىلادى.

قازاقستاندا فوتوونەرى ءحىح عاسىردىڭ 2-ءشى جارتىسىنان دامي باستادى. بىراق بۇعان دەيىن ءىشىنارا فوتوعا العاش تۇسۋشىلەر قاتارىنان جاڭگىر حان مەن ونىڭ زايىبى فاتيمانىڭ (1840), ش.ءۋاليحانوۆتىڭ (1847), قۇنانباي مەن ونىڭ كىشى ايەلىنىڭ (1853) ەسىمدەرى بەلگىلى. بۇل فوتولار كەزىندە ءارتۇرلى تاريحي باسىلىم بەتتەرىندە جاريالانعانى بەلگىلى. فوتوونەرى قازاقستانعا ارنايى ساپارمەن كەلگەن رەسەي جانە شەت ەل فوتوگرافتارىنىڭ كۇشىمەن جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءومىرى مەن تۇرمىسىن بەينەلەدى، جەكە ادامدار مەن وتباسىلىق پورترەتتەر تۇرىندە ءورىس الدى. سول كەزەڭدە ورىنبور، ومبى، سەمەي سياقتى قالالاردا جەكەمەنشىك فوتوسالوندار مەن فوتوپاۆيلوندار جۇمىس ىستەدى.

قازاقستاندا جۇمىس ىستەگەن فوتوگرافتاردىڭ تۋىندىلارىندا سول كەزدەگى قالا الاڭدارى مەن كوشەلەرى، ۇيلەرى مەن كوپىر قۇرىلىستارى، بازارلارى مەن اسحانالارى، اۋىل مەن قالانىڭ قايناعان ءومىر-تۇرمىسى ءوز كورىنىسىن تابۋىمەن قۇندى. بۇگىنگى كۇندەرى مۇنداي تاريحي فوتوسۋرەتتەر ەلىمىزدىڭ ولكەتانۋ مۋزەيلەرى قورلارىندا ساقتاۋلى. ولاردىڭ وبەكتىلەرىنە حح عاسىردىڭ باسىندا ەڭبەك ادامدارى مەن ولاردىڭ شارۋاشىلىق، كاسىپتىك، مادەني، وقۋ-اعارتۋ ءىسى مەن دالاداعى ءومىرى ءىلىندى. رەسەيلىك فوتوگرافتار حالقىمىزدىڭ قوعامدىق، ساياسي-الەۋمەتتىك، ءومىر-تۇرمىسى تۋرالى كوپتەگەن تانىمدىق تۋىندىلار قالدىردى.

تۋعان ولكەمىزگە قاتىستى سونداي فوتو-سۋرەتتەر رەسەي مەملەكەتتىك تاريح ءارحيۆى (سانكت-پەتەربۋرگ) قورىندا ساقتالعان. اتالعان ارحيۆتە جۇمىس جاساعان كەزىمىزدە تاپقان ولكەمىزگە قاتىستى فوتوسۋرەتتەردى نازارلارىڭىزعا بەرۋدى ءجون كوردىك. سونىمەن فوتووبەكتيۆتەگى ولكەنىڭ وتكەن تاريحىنا كوز جىبەرسەك...

كورىنگەن سونادايدان گۋرەۆىم

باستاۋىن ءحVىى عاسىردىڭ 40-جىلدارىنان الاتىن گۋرەۆ قالاسى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ ولكەمىزدىڭ مول بايلىعىن يەلەنۋىنە، رەسەي يمپەرياسىنىڭ ەكونوميكاسىن جاقسارتۋىنا يگى ىقپالىن تيگىزدى. سول كەزەڭدە-اق گۋرەۆ قالاسى ساۋدا ورتالىعىنا اينالدى. قالانىڭ گەوگرافيالىق ىڭعايلى جاعدايى كاسپي تەڭىزى مەن جايىق وزەنى ارقىلى سۋمەن ساۋدا قاتىناسىن جاساۋ ءتيىمدى بولدى. گۋرەۆ ارقىلى استراحانعا بالىق، ۋىلدىرىق، مال ونىمدەرى ت.ب. تاۋارلار تاسىلعان. قالادا حح عاسىردىڭ باسىندا ءبىر-ەكى قاباتى اعاش جانە كىرپىشتەن ۇيلەر سالىندى. اتىراۋ قازاقتارى قالا بازارىنا ءتورت تۇلىك مالدارىن ساتقان.

جايلاۋدا