سەنبى, 23 قاراشا 2024
ديدار-عايىپ 4239 2 پىكىر 18 ءساۋىر, 2018 ساعات 09:38

تولاعاي شىققان توپتا سىناعاندا...  

قازمۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە وقىپ جۇرگەن كەزىم. بىردە جازعى سەسسيا ۋاقىتىندا مەنەن ءبىر كۋرس جوعارى وقيتىن اقىن جەرلەسىم قايرات الىمبەكوۆ توقتاسىن اعامەن تانىستىردى. توقاڭ ۋنيۆەرسيتەتتە سىرتتاي وقيدى ەكەن. ەلۋدى ەڭسەرىپ قالعان تىعىرشىقتاي تولىق، ورتا بويلى جىگىت اعاسى بىردەن جانىمدى باۋراپ الا جونەلگەن. ول جايلى جۇماتاي جاقىپباەۆتىڭ جازعانىن ەستىگەنىم بار. از-كەم اڭگىمەدەن كەيىن سول جايلى سۇراعانىم ەسىمدە. كوڭىلىنە دىق الا ما دەپ سەسكەنىپ ەدىم، ونداي قالىپ بايقاتپايدى.

– ول ءوزى بىلاي بولعان، – دەپ قىزىقتى اڭگىمەسىن باستاپ جىبەرگەن. – ءبىر جولى وبلىستىق «وكتيابر تۋى» گازەتىندە كەلىسىم شارت بويىنشا جۇمىس جاسايتىن جۇماتايدى قاعىتىپ ولەڭ شىعاردىم. ماقالا-وچەركتەرىن ولەڭمەن جازاتىن. سونى مەڭزەپ:

جۇماتاي دەگەن پاڭگىباس،

قالاماقىڭ دا ماڭدىماس.

ولەڭ-وچەرك جازام دەپ،

بولىپ الدىڭ قاڭعىباس... – دەگەن سىڭايدا ايتقان بولدىم. ونى جىگىتتەردىڭ جۇماتايعا جەتىزگەنىن بىلەمىن. ءسويتىپ جۇرگەندە كوشەدە ءبىر توپ جولداستارىمەن كەلە جاتقان جۇماتايدىڭ جولىعا قالماسى بار ما...

– ءاي، توقتاسىن، توقتاي قال، – دەدى ول مەنى كورگەن بويدا. – سەن ماعان ارناپ ولەڭ شىعاردى دەيدى عوي، سول راس پا؟!

– راس، راس – دەيمىن مەن ىرجالاقتاپ.

– ولاي بولسا مەن دە ساعان ارناۋ جازدىم، تىڭدا، – دەپ ءبىر شۋماق ولەڭدى وقي جولەلگەن:

قىز كورسە قۇنجىڭداپ ءبىر قۋاناتىن،

جۇنجۇنگە جاس بالاداي جۇباناتىن،

قياردىڭ بوشكەسىندەي جۋان اقىن.

كەڭسەمىز كەردالانىڭ ءشولى بوپ تۇر،

اراعىڭ بار ما ءبىزدى سۋاراتىن،

كىندىگىن قىتاي كەسكەن سۋان اقىن؟!

ءوزى جايلى جازىلعان وسىناۋ جايسىزداۋ ولەڭدى توقاڭنىن ءوزى وقىپ بەرگەندە ىشەك-سىلەمىز قاتا ءبىر كۇلگەنىمىز راس.  «ياپىراۋ، – دەيمىن ىشىمنەن، – ءبىر شۋماق ولەڭگە توقتاسىن اعانىڭ ءتۇر-تۇلعاسىن، مىنەز-قۇلقىن، ءتىپتى ارعى بەتتەن كەلگەنىن سىيعىزىپ جىبەرگەن نە دەگەن شەبەرلىك!»

توقاڭ وتە اقجارقىن، ادامدى جاتسىنبايتىن، كوڭىلدى ورتانىڭ كوركى بولىپ شىقتى.  از-كەم اڭگىمەلەسىپ، تانىسقاننان كەيىن باياعىدان ارالاسىپ جۇرگەن سىرالعى دوستارداي شۇيىركەلەسىپ كەتكەنبىز. ارامىزداعى جاس الشاقتىعى دا سەزىلمەيدى. ەندى ءبىر ۋاقىتتا مەنىڭ وقىعان ولەڭدەرىمە ريزا بولعان توقتاسىن اعا: «ۇزىناعاشتا تۇراتىن قانيپا اقىنعا العىسوز جازدىرىپ، «لەنينشىل جاس» گازەتىنە جاريالاتامىن!» – دەپ جامبىل اۋدانىنا جەتەكەپ بارا جاتتى. بۇل تانىستىقتان كەيىن ءبىر-ەكى ساعات وتكەندە بولعان وقيعا.

قانيپا بۇعىباەۆا ساپارلاپ كەتكەن بولىپ شىقتى. جۇبايى قاناعات قاراشەۆ تا ۇيدە جوق ەكەن. توقاڭ قىتايدان بىرگە ورالعان تاعى ءبىر جولداسىنىڭ ۇيىنە ەرتىپ بارىپ، ۇزىناعاشتا ءبىر-ەكى كۇن ايالداپ قالدىق.  مىنە، سول كەزدەن باستاپ ەكەۋىمىز تۋعان اعا-باۋىرداي سىيلاسىپ كەتكەنبىز.

وقۋدى ءبىتىرىپ، قولىمىزعا ديپلوم تيگەننەن كەيىن جولداما بويىنشا  بورلىتوبە اۋدانىنداعى «بالقاش ءوڭىرى» گازەتىنە ورنالاستىم. جارىم داريعا مەديتسينا ينستيتۋتىن تامامداعان دارىگەر بولاتىن. ماماندىعى بويىنشا اۋداندىق اۋرۋحاناعا جۇمىسقا تۇردى. ورتالىقتان شالعاي، تابيعاتى قاتال ءوڭىر بولعانىمەن مۇندا دا تىرشىلىكتىڭ قازانى قايناپ جاتۋشى ەدى-اۋ.  جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىندە ءبىر تولاستامايتىن گازەتتىڭ جۇمىسى بوساڭسۋعا مۇرشا بەرمەيدى. وبلىستىق تەلە-راديو كومپانياسىندا ەڭبەك ەتەتىن توقاڭ اندا-ساندا ىسساپارمەن كەلىپ تۇرادى.  ونىڭ كەلۋى – ءبىز ءۇشىن مەرەكە. اينالاسىن دۋمان-تويعا بولەپ جۇرەتىن ول كۇندەلىكتى كۇيبەڭ ومىرگە وزگەرىس اكەلگەندەي بولادى.  قولىنا قالام ۇستاعان قاۋىم باسىمىز ءبىر قوسىلىپ، ارقا-جارقا بولىپ قالاتىنبىز. توقاڭ مۇندايدا ولەڭ وقىمايدى. الايدا جومارت ەكەۋىمىزدىڭ جازعاندارىمىزدى تىڭداپ، باعا بەرۋدە تاپتىرمايتىن تورەشى.

كەيىننەن مەن قاپال اۋداندىق «قاپال ەڭبەككەرى»، «كاپالسكي ترۋجەنيك» گازەتىنە باس رەداكتور بولىپ تاعايىندالدىم. وسى تۇستا توقاڭمەن ارالاسىمىز قويۋلانا تۇسكەن. جاقىن بولعاننان كەيىن تالدىقورعانعا ءجيى كەلەمىن. توقتاسىن اعامەن قاتىناسا ءجۇرىپ ورداش كەندىرباەۆ، جاماۋ بۇقارباەۆ، ابەن داۋرەنبەكوۆ  سىندى اقىن اعالارىممەن ەتەنە ارالاسىپ كەتتىك. ول كەزدە اقىن، باتىر، حان مەن بي بولعان بابالارىمىزدىڭ مەرەيتويلارى ءجيى ءوتۋشى ەدى-اۋ. كوبىنە-كوپ وسىنداي مەرەكەلەردە باس قوسامىز. توي تارقاعاننان كەيىن اعالارىمىزدىڭ ءبىرىنىڭ ۇيىنە جينالىپ، جىر-ءمۇشايراسىن جالعاستىرۋشى ەدىك.  شىعارماشىلىعىمىزدىڭ دامۋىنا وسى وتىرىستاردىڭ ىقپالى بولعان جوق دەپ كىم ايتا الادى.

دومبىرا مەن اككاردەوندى ءبىر ادامداي جەتىك مەڭگەرگەن ورداش اقىن كەڭ تىنىستى، تاماشا ءانشى بولاتىن. دومبىرانىڭ شاناعىنا دەيىن ساۋساقتارىن اپارىپ، قۇيقىلجىتا ءبىر ويناتىپ العاننان كەيىن «بۇركىتبايدى» اۋەلەتە شىرقاعاندا قۇددى ءبىر كاسىبي ءانشى مە دەپ قالاسىڭ. ءبىز وقىعان ولەڭدەر، نەمەسە ءبىر شۋماعى كوڭىلىنە جاعىپ، ىرزا بولعان تۇستا: «اي، اينالايىن-اۋ، وسىدان ارتىق ەندى كىسى ولتىرەيىن دەپ پە ەدىڭ؟!...» – دەپ ريزاشىلىعىن ءبىر سوزبەن جەتكىزەتىن. ال، جاماۋ اقىننىڭ ارقاسى قوزعان كەزدە جان ادامعا بوي بەرمەي كەتەتىن «تەنتەكتىگىنە» تالاي كۋا بولعانىمىز بار.

توقتاسىن اعا دا ءاندى ەرەكشە ۇناتۋشى ەدى. ءوزى ويناماسا دا ۇيىندە قازاقتىڭ قارا دومبىراسى قاشاندا باپتاۋلى. ءبىر-ەكى شىنى شاي ۇرتتاعاننان كەيىن دومبىراسىن اكەلىپ ۇسىنا قوياتىن. «قۋاتجان، داۋىسىڭدى ساعىندىق قوي، ءوز رەپەرتۋارىڭنان ءبىر ءاندى شىرقاپ جىبەرشى؟!» – دەيتىن وندايدا.  باقىتجان جەڭگەمىزبەن تاتۋلىعى ەرەكشە-تۇعىن. توقاڭ وزىنە ءتان سەرىلىكپەن ەرتە كەتىپ، كەش كەلىپ جاتسا دا، كوبىنە-كوپ «كوك سۋدى» جۇتىڭقىراپ جۇرسە دە ۇيدە ۇرىس-كەرىس  ەستىلمەيتىن. قاشان كەلسەڭ دە قۇراق ۇشىپ جۇگىرىپ جۇرگەن  توقاڭ مەن باقىتجان تاتەنىڭ شاڭىراعىنا ءۇيىر بولۋىمىزدىڭ باستى سەبەبى دە ولاردىڭ اشىق-جارقىن كوڭىلدەرىندە جاتىر ما دەپ توپشىلايمىن.

ءبىز كەيدە مارقۇم بولعان اعالارىمىزدىڭ ارۋاعىن سىيلاپ، ارتىندا قالعان ۇرپاقتارىنىڭ كوڭىلىنە قاراپ كەيىپكەرىمىزدى پەرىشتە ەتىپ كورسەتىپ جاتامىز.  ول دۇرىس تا شىعار. الايدا، سولاي ەتەمىز دەپ ءجۇرىپ كەشەگى ارامىزدا جۇرگەن اسىل جانداردىڭ بولمىس-ءبىتىمىن وزگەرتىپ جىبەرەتىنىمىز بار.  مىسالى، ءتاڭىردىڭ ءوزى بەرگەن تالانتىنىڭ ارقاسىندا توقاڭنىن ەلدىڭ ەركەسى بولعانىن، جالعاندى جالپاعىنان باسىپ جۇرگەنىن جاسىرعاندا ۇتارىمىز نە؟! ول ءتورت اياعىنان تايپالعان جورعا جۋرناليست بولۋمەن قاتار، تاماشا اقىن دا ەدى-اۋ.  ولەڭدى تەز ءارى قينالماي شىعاراتىن. ايتار ويى دا، ءسوز ساپتاۋى دا سالماقتى شىعىپ جاتاتىن. بىراق سول ولەڭنىن سوڭىنا شىراق الىپ تۇسكەن ەمەس.  بىلايشا ايتقاندا – پوەزيانى ومىرلىك مۇراتىنا اينالدىرمادى.  ايتپەسە ءبىراز جەرگە جەتىپ جىعىلاتىن شاماسى بار-تۇعىن.  ونىسىن  قايسىبىر ادامدار تۋرالى تاپسىرىسپەن جازىلعان جىرلانىنا قاراپ اڭعاراتىن ەدىم. سوندىقتان بولار، توقاڭ بىلايعى جۇرتتىڭ ەسىندە ەڭ الدىمەن اقىن رەتىندە ساقتالىپ قالدى.

توقاڭ ەكەۋىمىز كوپ ءارى جاقىن ارالاسىپ جۇردىك. قاپال اۋدانى تاراپ، مەن تالدىقورعانعا كەلگەندە تۋعان-تۋىستىڭ ۇيىنە تۇسپەي، توقاڭدىكىنە جاتۋشى ەدىم. ءبىر بولمەلەرىن ماعان ارناپ قويعان. قالاعان كەزىمدە كەلىپ، بولمەمە جاتىپ كەتە بەرەتىنمىن. كەيىننەن الماتىعا كەتىپ، تالدىقورعان وبلىس ورتالىعى بولىپ قايتا اشىلعاندا «جەتىسۋ» گازەتىمەن بىرگە ورالدىم. عايىس ەگەمبەرديەۆ، تۇرسىن ءابدۋالي، ابەن داۋرەنبەكوۆ، توقتاسىن سۇگىربەكوۆ اعالارىمىز قۋانا قارسى الىپ، بارشا جاقسىلىق، قيىندىقتارىمىزعا ورتاقتاسا ءبىلدى. قالام ۇستاعانداردىڭ قارا شاڭىراعى بولىپ تابىلاتىن رەداكتسياعا كۇن قۇرعاتپاي كەلىپ، زەينەتكەر ەكەنبىز دەمەي-اق شۇرايلى دا شىرايلى ماقالالارىن ۇسىنىپ تۇراتىن. مۇندايدا اسىرەسە توقاڭ ەلگەزەك. ۇنەمى الدەبىر شارۋالارمەن الاشاپقىن بولىپ جۇرگەنى. بىرەۋلەردى جۇمىسقا ورنالاستىرامىن دەپ، ستۋدەنتتەرگە زاچەت قويدىرىپ بەرەمىن دەپ، باسى اۋىرىپ، بالتىرى سىزداعانداردى جەتەكتەپ الىپ شاۋىپ جۇرەتىن. ءبىر قىزىعى بار ابىرويىن سالىپ، الدەكىمنىڭ ماسەلەسىن شەشتىم دەپ مىندەتسىنگەنىن كورگەن ەمەسپىن.  ارقادان قاعىپ، ءدامحانادا سىي كورسەتكەنىنە رازى.  «جاساعان جاقسىلىعىڭ ادامنان قايتپاسا دا قۇدايدان قايتادى» – دەگەن تەگىندە راس-اۋ. اڭقىلداعان اق كوڭىل، ادال پەيىل اعانىڭ قاشاندا ايتقانى ورىندالىپ جاتادى.  وزگەنىڭ قايعىسىنا وزىنىكىنەن ارتىق قينالاتىن، ءبىر جانعا شاراپاتى تيسە راحاتتاناتىن، ءتىرى پەندەنىڭ كوڭىلىن قالدىرۋدى بىلمەيتىن ەكى ادامدى تانىدىم. ونىڭ بىرەۋى – توقاڭ بولسا، ەكىنشىسى – اقىن قايرات الىمبەكوۆ بولاتىن.

توقتاسىن اعانىڭ ادالىعى مەن ادامگەرشىلىگى كەي جاعدايدا اڭعالدىقپەن، ءتىپتى قوجاناسىرلىقپەن ۇشتاسىپ جاتۋشى ەدى-اۋ.

«توقتاسىن سۇگىربەكوۆ  ايتىپتى» – دەگەن اڭگىمەلەردى ەل اراسىندا ءالى كۇنگە دەيىن ەستۋگە بولادى. سونىڭ ءوزىم كۋاسى بولعان ءبىر-ەكەۋىنە توقتالعاننىڭ سوكەتتىگى بولا قويماس. بىردە توقاڭ مەن باقىتجان تاتەنى ۇيگە قوناققا شاقىرعانىمىز بار. اس جەلىنىپ، اسقازانعا بىرەر رومكە اششى سۋ كەتكەننەن كەيىن ول ءوزىنىڭ كىمدەرگە قولعابىس جاساعانىن ماقتانىشپەن ايتا باستادى. ءسوز اراسىندا بارىمىزگە تانىس ءبىر ازاماتتى سوتتالىپ بارا جاتقان جەرىنەن اراشا ءتۇسىپ الىپ قالعانىن قوسىپ جىبەرگەن. باقىتجان تاتە:

– ءاي، سەن ونى قالاي الىپ قالاسىڭ؟! ول بەس جىل تۇرمەدە وتىرىپ كەلدى ەمەس پە، – دەيدى شىداي الماي. سويتسە توقاڭ اڭگىمە ەكپىنىن باسەڭدەتپەستەن:

– وتىرسا جاي وتىرعان شىعار، ال ونى تۇرمەدەن الىپ قالعانىم انىق! – دەپ ءسوزىن ءارى قاراي ساباقتاي بەرگەن.

توقتاسىن سۇگىربەكوۆ اعامىز تابىسقوي بولاتىن. ىسساپارعا بارعان جەرىنەن ءبىر قويدىڭ ەتىن ارقالاماي قايتپايتىنىن تالاي كوردىك.  سونىسىنا سەنەدى مە، ايتەۋىر قوناققا، تويعا بارعاندا ولەڭدەتە تىلەگىن ايتا كەلىپ، توي يەسىنە ءبىر قوي اتايتىن ادەتى بار-تۇعىن. ءبىر قىزىعى، ول قويدى توقاڭنىن ءوزى ەشقاشان اپارىپ بەرمەيدى دە، ادامى قوي قايدا دەپ سۇرامايدى. جاقىن-جاماعايىنى، دوس-جاراندارى ونىڭ بۇل داستۇرىنە مويىنسۇنىپ قالعانداي. بىردە ابەن داۋرەنبەكوۆتىڭ ايەلى – ساكەن يماناسوۆتىڭ تۋعان قارىنداسى قايىپجامال تاتەمىز بوسانىپ، جالعىز ۇلى ايدىن دۇنيەگە كەلەدى عوي. قۇتتى بولسىن ايتۋعا ءبىر توپ جولداستارىن ەرتىپ جۇماتاي جاقىپباەۆ كەلە جاتسا، الدىنان توقاڭ شىعادى.

– توقا، قايدان كەلەسىڭ؟ – جەيدى جۇماتاي.

– ابەننىڭ ۇيىنەن، ۇلىنىڭ باۋى بەرىك بولسىن ايتىپ...

– سىيلىعىڭدى دا اپارعان شىعارسىڭ؟

– ارينە، اپارامىن عوي.

– ءبىر قوي اتادىڭ با؟

– ءيا، ءبىر قوي اتادىم!

سول كەزدە جۇماتاي مىرس ەتىپ ءبىر كۇلىپ الىپ:

ء"بىر جىلىگى اسپاندا،

ءبىر جىلىگى باسقاندا.

ءبىر جىلىگى ارقاندا،

ءبىر جىلىگى سارقاندا.

ءبىر جىلىگى جاركەندە،

ءبىر جىلىگى وركەندە" – دەپ قويدىڭ ونەكى جىلىگىن ساناپ شىعىپ:

ء"ۇيسىن، نايمان تويىنار،

توقاڭنىن ءبىر قويى بار.

اركىمگە بەرمەك ويى بار،

شاماڭ كەلسە سويىپ ال...", – دەگەن كورىنەدى.

توقاڭ تەكتىلەردى تۋىس، جاقسىلاردى جانىنا جۋىس  ەتۋگە قۇمار بولاتىن. جۇزگە، رۋعا  بولمەي، بارشا قازاقتى باۋىرىنا تارتۋشى ەدى. جارى باقىتجان تاتە نايمان ىشىندە سادىر اتانىڭ ۇرپاعى بولسا دا ول ءۇشىن ورتا ءجۇز وكىلىنىڭ ءبارى قايناعا، بالدىز بولىپ كەلە بەرەدى. ابەن اعا داۋرەنبەكوۆ كەيدە: «ءاي، توقتاسىن، سەنىڭ ارعىن مەن كەرەيدە نە شاتاعىڭ بار. ءوز سادىرلارىڭدى تۇگەندەپ الساڭ دا جەتپەيدى مە؟! ماسەلەنكي، مىنا مەن قاراكەرەيگە عانا كۇيەۋمىن...» – دەسە، «سەن ءوز ءورىسىڭدى ءوزىڭ شەكتەپ جۇرگەن جانسىڭ. ال مەن ورمانداي قالىڭ ورتا جۇزگە كۇيەۋ بولعاننان ۇتپاسام، ۇتىلمايمىن!» – دەپ قارق-قارق كۇلىپ تۇرۋشى ەدى. الايدا ءبىز ەكەۋىمىز عۇمىر بويى اعا مەن باۋىر بولىپ قالا بەردىك.

سوناۋ ءبىر جىلدارى اقىندار ءبىر-بىرىنە ولەڭمەن حات جازىپ، سالەمدەسەتىن ءداستۇر بولعان. بۇل ولاردىڭ شىعارماشىلىق بايلانىسىن بەكىتىپ، شەبەرلىگىن شىڭداپ قانا قويماي، بەلگىلى ءبىر مولشەردە سىيلاسىمدىلىق قالىپاستىراتىن دا. وسىنداي ءبىر سالەمىندە قاراتال اۋداندىق گازەتىندە ەڭبەك ەتەتىن ورداش اقىن توقتاسىن اعاعا بىلاي دەپ جازعان ەدى:

"تالدىقورعاندا توقتاسىن امان با،

تولاعاي شىققان توپتا سىناعاندا.

توقاڭ دەگەنىمىز – وتان دەگەنىمىز،

ولاي دەمەگەندەر وتتاسىن ودان دا!"

وسى ءبىر شۋماق ولەڭدەگى اقجارما كوڭىلدەن شىققان ىنىلىك ىزەتكە ءبىز يمانداي سەنەمىز.

جاستىقتىڭ بۋىمەن، بىلمەستىكپەن ايتىپ قالعان كەيبىر سوزدەرىمىز ەسىمىزگە تۇسسە قاراداي وتىرىپ ۇيالاتىنىمىز بار.  وسىنداي ءبىر جاي توقاڭا قاتىستى بولعان ەدى. «جەتىسۋ» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىندا وتىرعانىمىزدا ءبىر جاس جىگىتتىڭ مەزگىلسىز قازاسى جايلى اڭگىمە بولدى. شىركىن، جاپ-جاس ەدى عوي دەدى توقاڭ. سول تۇستا مەن ازىلگە باسىپ: «توقا، سول جىگىت ءسىزدىڭ ورنىڭىزعا كەتكەن جوق پا؟!» – دەپ قالدىم. ايتۋىن ايتىپ الىپ، ءتىلىمدى تىستەي قويعانىم ەسىمدە.  ارتىق ايتىلعان ءسوز ەكەنىن كەش اڭعاردىم. وتىرعاندار ءىش جيىپ، سەكەم الىپ قالعانداي. توقتاسىن اعايىم بولسا قاپەرسىز: «قازىرگى جاستاردىڭ وزدەرىنە دە وبال جوق. وشىرەتكە قارامايدى، كيمەلەپ العا ءتۇسىپ تارتا بەرەدى...»، – دەپ قالىپتاسقان ىڭعايسىزدىقتى  كۇلكىمەن شايىپ جىبەرگەن.

مىنا جالعان ءومىردىڭ كەلتە ەكەنىن بىلسەك تە تىرشىلىك بىتپەيتىندەي عۇمىر كەشەتىنىمىز بار-اۋ. مەن دە توقاڭدى ۇنەمى وسىلاي اينالاسىن دۋمانعا بولەپ جۇرە بەرەتىندەي كورۋشى ەدىم. ءتىپتى ول اۋىرىپ، ەمحاناعا ءتۇسىپتى دەگەندى ەستىگەندە دە ساقايىپ، ورتامىزعا قوسىلاتىنىنا سەنىمدى بولدىم. باقىتجان تاتە: «سەنى توقتاسىن ىزدەپ جاتىر؟!» – دەگەننەن  كەيىن ءبىر-ەكى رەت ءحالىن سۇراپ شىقتىم. ءوڭى وزگەرمەگەن، ءسوزى سەرگەك.  باياعىشا ازىلگە باسىپ ءبىراز وتىردىق. «انا جاققا اتتاناتىن ادامعا ۇقسامايسىڭ. سوندىقتان قوشتاسپايمىز. ءالى-اق تالاي قىزىق-دۋماندى بىرگە وتكەرەرمىز!» – دەپ ازىلدەپ، الاڭسىز قايتتىم. سودان ەكى كۇن وتكەندە: «توقتاسىن قايتىس بولىپتى!» – دەگەن سۋىق حابار جەتكەندە توبەمنەن جاي تۇسكەندەي بولدى. تۋماسا دا تۋعانىمداي بولعان، بار ءازىلىمدى كوتەرىپ ەركەلەتكەن، قامقورشىم بولعان جانى جاقسىلىقتان جارالعان اسىل ازاماتتىڭ بۇل دۇنيەدە ەندى جوق ەكەنىنە سەنگىم كەلمەدى.  الايدا تاعدىردىڭ جازعانىنا ەشكىم قارسى تۇرا المايدى ەكەن. ءوزى كەلە الماسا دا كۇنىنە ءبىر رەت تەلەفون ارقىلى حابارلاسىپ، جابىققان ساتتەرى جاقسى سوزىمەن جانىڭا جارىق قۇيىپ كەتەتىن، ءازىل-قالجىڭنىن كومبەسىندەي كەمەل، جۇرەگى جومارت توقاڭنان ويدا جوقتا وسىلاي ايرىلىپ قالدىق.  بىراق، ارادا كوپتەگەن جىل وتسە دە كەيدە ماعان توقتاسىن اعا ازىلدەرىن توعىتىپ، بولمەمە  القام-سالقام كىرىپ كەلەتىن سياقتى بولادى دا تۇرادى. بۇل، بالكىم، مەنىڭ كوڭىلىمە قوناقتاعان اعانىڭ اسىل بەينەسى بولار.  سول بەينە ءبىر ءسات ساعىنىش بولىپ ولەڭ جولدارىنا اينالدى.

تىرشىلىك زاڭى ءىيۋدى بىلمەس قاتال دا،

توقتاسىن اعا،

تاڭىڭىز قايتا اتار ما؟!

سايران دا قۇرعان ساعىمدى كۇنمەن قوشتاسىپ،

اتتانىپ كەتتىڭ ماڭگىلىك دەيتىن ساپارعا.

 

جاقسىنى جاقتاپ،

جاماندارمەنەن بەلدەستىڭ،

ەل-جۇرتىڭ باردا اياماپ ەدى ءتوردى ەشكىم.

ۇڭىرەيىپ قالدى وزىڭمەن تولى ورتامىز،

ايتپەسە مىناۋ ومىردە ماڭگى ولمەس كىم؟!

 

قامسىزدىڭ كوشىن قامدايتىن جاننىڭ ءبىرى ەدىڭ،

ءازىلدىڭ اركەز اعىتۋشى ەدىڭ شۇمەگىن.

اعالاپ سەنىڭ ارتىڭنان ەرگەن بىزدەردى،

قالايشا قيىپ توقتادى ەكەن جۇرەگىڭ؟!

 

قۇلاعانىڭشا تۇسپەدى قولدان قالامىڭ،

بار ەدى بىزگە قوياتىن قاتال تالابىڭ.

جابىققان كەزدە جانىما شۋاق قۇياتىن،

جايدارى سىزدەي اعانى قايدان تابامىن؟!

 

ادال ەدىڭىز جاقىنعا جانە جولداسقا،

قازاڭىز مىنا جانىما جارا سالماس پا...

جۇماتاي مەنەن سۇرانشىلاردى ساعىنىپ،

اسىقتىڭ با الدە جاماۋىڭ مەنەن ورداشقا؟!

 

جىرمەنەن قالاپ جان جىلۋىڭنىن وتەمىن،

بەينەڭىزدى اعا، جۇرەككە ساقتاپ كەتەمىن.

اقىندار مەنەن سەرىنىڭ ءبارىن جيناپ اپ،

ساۋىققا تولسىن ماڭگىلىك مىناۋ مەكەنىڭ!

قۋات قايرانباەۆ،  اقىن، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى.

الماتى.

Abai.kz

 

 

 

 

 

2 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3238
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5377