ءتۇرسىنالى مۇسا اتتى ازامات: "Əزىكە اعا! مەنىڭ ويىمشا، شىندىق - تاريحي شىندىق، رەال - شىندىق (قازىرگى وسىشاق شىندىق) جəنە كەلەرشاق - شىندىق (بولاشاق شىندىق، ياعني قازىر شىندىق رەتىندە مويىندالمايدى، بىراق ۋاقىت وتە كەلە شىندىققا اينالادى) بولىپ ۇشكە جىكتەلسە كەرەك!؟.. دەمەك، تاريحي شىندىقتى ايتۋعا بولادى (بىراق شارتتى). ال قازىرگى شىندىقتى ايتۋ، ايتقاندا ءجون-جوسىقسىز بادىرايتىپ ايتۋ قيىن. دەسە دە تۇسپالداپ، بالامالاپ، وبرازداپ ايتۋعا بولادى!؟

...اتاپ ايتقاندا ءبىز، ياعني قازاق حالقى شىندىققا قۇرمەت ەتسە ھəم وعان شىنداپ جاقىنداي تۇسەتىن بولسا، وندا اعىلشىن، جاپون، نەمىستەر سياقتى مىقتى حالىقتار قاتارىنا قوسىلاتىن بولامىز! دەگەنمەن دە، ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز شىنشىل بولعانىن ۇلت رەتىندە تەرەڭ تۇسىنگەنىمىز ءجون سەكىلدى!. "سوندا ءبىزدى شىندىقتان، ياعني شىنشىل بولمىسىمىزدان كىمدەر الشاقتاتتى؟" دەگەن سۇراق تۋادى!؟

Əرينە، ءبىزدى شىندىقتان الىستاتۋعا، ءəرى الىس ۇستاۋعا مəجبۇرلەگەن سəبەت زامانى ەكەنىن كوپ ادامدار تۇسىنە الماسا كەرەك!" دەپ جازىپ جىبەرىپتى.

مۇرال بالتاباي بولسا: "ايتۋ كەرەك شىندىق بولسا، ايتۋعا ىڭعايسىز بولسا، جاسىرىن جاريالا، پاش ەت. جازۋشى قۇقىعىڭىزدى قۇپيالاپ بەلگىلەپ قوي دا، كەيىن جاعداي بولعاندا سىردى اشىلاتىن قىپ قويساڭىز بولدى" دەپ اقىل قوسىپتى. 

داۋرەن كايىپ اتتى جىگىت: "قانداي دا بولماسىن شىندىقتى دەرەكپەن سويلەتسە ەش قاۋىپ جوق، Əزەكە. شىندىق ايتىلۋى كەرەك!" دەيدى. 

وسى جىگىتتەرگە ءھام وقىرماندارعا مىنانى ايتقىم كەلەدى. 

ءازىمباي عالي: "شاياحمەتوۆتى ''جامانداي" باستاعاندارعا دا مەن كىنالى بولىپ شىقتىم.

"ناعىز قازاق" قوناەۆقا ءتيىسىپ، ونىڭ تەگىنە كۇمان كەلتىرىپ، "پارتوكرات" دەپ ايىپتاپ، دەرەك رەتىندە يۋسۋپوۆتىڭ ايتقانىن كەلتىرىپ، "شالا دەرەكپەن" قوناەۆقا ءتيىسىپ، قايراتكەرلىك تۇعىرىنان كەمسىتكەندەردى دە مەنىڭ بەتىمە باستى.

اسىرەسە ميرزوياندى (ميرزويان-مىرزاجان - ءابدىلدا تاجىباەۆ تەڭەۋى) قاندى قول دەپ ايىپتاعاندى قازاق قاۋىمى قابىلداعان جوق.

ونىمەن توقتاماي، ۇلكەن عالىم، تەمىرجولشى تىنىشپاەۆ 1916 جىلعى كوتەرىلىسكە قاتىسۋشىلاردى جازالاۋشى وتريادقا كەڭەسشى بولدى دەپ، اق پاتشاعا ەڭبەك سىڭىرگەنىن، مەملەكەتتىك دۋمادا دەپۋتات بولعانىن ءازىمباي عالي كورە المادى دەيتىندەر بار.

قازىر "اش بالەدەن قاش پالە" دەگەن پوزيتسيا تىنىش سەكىلدى. ەندەشە بار شىندىقتى وزدەرىڭ جازىڭدار. شىندىقتى ايتپايتىن زامان كەلىپتى. وسىعان دەيىن وتىرىكتى جازباي، تەك جارتى شىندىقپەن ءسوزدى دوعارىپ ءجۇر ەدىم. بۇگىنگى تاڭدا قازاققا جارتى شىندىقتىڭ ءوزى كوپ كورىنەدى ەكەن. 

Abai.kz