مۇحتار شەرىم. اكەمنىڭ ايەلى اۋعانستاندا ءجۇر!
ەشكىنىڭ ىشەگىندەي شۇباتىلعان تۇرىك سەريالدارى سياقتى «سايلاۋفيلم» كينوستۋدياسى «اكەمنىڭ ايەلى اۋعانستاندا ءجۇر» اتتى الپىس التى ميلليون، جەتى ءجۇز مىڭ سەريال ءتۇسىرۋدى باستادى. سۇمدىق سەريالدىڭ العاشقىلارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز. ءفيلمدى كوكىرەك كوزدەرى سوقىرلار، جىندىباستار، پاراقورلار، جاعىمپازدار تاماشالاي الادى. سونىمەن...
ءفيلمنىڭ رەجيسسەرى - بۇيرا باس مەكتەپ ديرەكتورى تىرناقبيكە بۇيراباسوۆا.
ستسەناريىن جازعان - وبلىس اكىمى جاعىمپازبەك جىعىلعانۇلى.
وپەراتور - سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ءلاپپاي تاقسىروۆ.
اسسيسەنتى - اناۋ.
دىبىس رەجيسسەرى - مىناۋ.
باستى رولدەردە - اكەمنىڭ ايەلى بەريۆان، اكەم جانە مەن، اۋا، جەر، اۋعانستان.
ءبىرىنشى سەريا.
اكەمنىڭ ايەلى، ياعني مەنىڭ شەشەم كەشكە ۇيگە كەلمەگەن سوڭ، جانىمىز جىرتىلىپ كەتە جازداپ، قورىققانىمىز بار ازداپ، قالالىق ىشكى ىستەر باسقارماسىنىڭ كەزەكشى بولىمىنە كەلدىك.
-ايەلىم جوعالدى!-دەدى اكەم.
-شەشەم جوعالدى!-دەدىم مەن.
-شەشەسى جوعالعان، كەزەك كۇتىڭىز!-دەدى كەزەكشى پوليتسيا.
-اكەمنىڭ ايەلى جوعالدى!-دەدىم مەن اسىعىس ايران ىشكەندەي اپتىعىپ.
- ءا-ءا، بىرگەسىزدەر مە؟ ايەلىڭىز جوعالعانعا دەيىن ءتىرى مە ەدى؟
-ءتىرى...
-دەنەسى قانداي؟
-ءىرى...
-باسى؟
-قازانداي.
-بالتىرى؟
-ءولىپ قالعان سازانداي...
-مۇرىنى؟
-ەكى تەسىك.
ەشكىنىڭ ىشەگىندەي شۇباتىلعان تۇرىك سەريالدارى سياقتى «سايلاۋفيلم» كينوستۋدياسى «اكەمنىڭ ايەلى اۋعانستاندا ءجۇر» اتتى الپىس التى ميلليون، جەتى ءجۇز مىڭ سەريال ءتۇسىرۋدى باستادى. سۇمدىق سەريالدىڭ العاشقىلارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز. ءفيلمدى كوكىرەك كوزدەرى سوقىرلار، جىندىباستار، پاراقورلار، جاعىمپازدار تاماشالاي الادى. سونىمەن...
ءفيلمنىڭ رەجيسسەرى - بۇيرا باس مەكتەپ ديرەكتورى تىرناقبيكە بۇيراباسوۆا.
ستسەناريىن جازعان - وبلىس اكىمى جاعىمپازبەك جىعىلعانۇلى.
وپەراتور - سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ءلاپپاي تاقسىروۆ.
اسسيسەنتى - اناۋ.
دىبىس رەجيسسەرى - مىناۋ.
باستى رولدەردە - اكەمنىڭ ايەلى بەريۆان، اكەم جانە مەن، اۋا، جەر، اۋعانستان.
ءبىرىنشى سەريا.
اكەمنىڭ ايەلى، ياعني مەنىڭ شەشەم كەشكە ۇيگە كەلمەگەن سوڭ، جانىمىز جىرتىلىپ كەتە جازداپ، قورىققانىمىز بار ازداپ، قالالىق ىشكى ىستەر باسقارماسىنىڭ كەزەكشى بولىمىنە كەلدىك.
-ايەلىم جوعالدى!-دەدى اكەم.
-شەشەم جوعالدى!-دەدىم مەن.
-شەشەسى جوعالعان، كەزەك كۇتىڭىز!-دەدى كەزەكشى پوليتسيا.
-اكەمنىڭ ايەلى جوعالدى!-دەدىم مەن اسىعىس ايران ىشكەندەي اپتىعىپ.
- ءا-ءا، بىرگەسىزدەر مە؟ ايەلىڭىز جوعالعانعا دەيىن ءتىرى مە ەدى؟
-ءتىرى...
-دەنەسى قانداي؟
-ءىرى...
-باسى؟
-قازانداي.
-بالتىرى؟
-ءولىپ قالعان سازانداي...
-مۇرىنى؟
-ەكى تەسىك.
-اۋزى؟
-اشىلا بەرەتىن ەسىك...
-قوس انارى؟
-ءسىز نەمەنە، ينتيمني سۇراقتار قويىپ؟-دەپ اشۋلاندى اكەم.
-كەشىرىڭىز، بىزگە بارلىق بەلگىلەرى كەرەك. اتى ءجونى؟
-بەريۆان مەكتەپباەۆا.
-تۇرىك قىزى ما نە؟
-جوق. تۇرىك سەريالدارىن مەنەن جاقسى كورەدى. «بەريۆان» سەريالىنداعى بەريۆان قۇرمەتىنە اتىن وزگەرتىپ العان.
-قاي جىلى تۋىلعان؟
-قار جاۋىپ تۇرعاندا...
-ناقتى؟
-ەسىمدە جوق، قۇداي ۇرعاندا...
ەسىمىز اۋىپ قالا جازداپ، ەرتەڭىنە مەكتەپ ديرەكتورى تىرناقبيكە بۇيراباسوۆاعا كەلدىك. ول تىرناعىن بوياپ وتىر. ديرەكتوردىڭ ايتۋىنشا، كەشە تۇستە ءوزىنىڭ تاپسىرماسىمەن ەلباسى سايلاۋىنا قول جيناۋعا كەتكەن ەكەن. اكەم جىلاپ جىبەرە جازدادى: «قانداي ادامسىز؟ ءسىز بار عوي، ءسىز قورقاق ادامسىز! نادانسىز! قالا اكىمى ايتتى دەپ، قىزمەتىمنەن الىپ تاستايدى دەپ ساياسي ناۋقان بولسا، مۇعالىمدەردى قۇلشا جۇمسايسىز! كونگىسى كەلمەسە كوزدەرىنە كۇل سەۋىپ، قۇيرىقتارىنان ءبىر تەۋىپ، جۇمىستان شىعارىپ جىبەرەمىن دەپ قورقىتاسىز! مەكتەپكە مۇعالىم بولىپ كىرۋ ءۇشىن قانشا اقشا الاسىز؟ ءجۇز مىڭ عوي؟ مىڭ دوللار! پاراقورسىز! ال، مەنىڭ قاتىنىم سياقتى ءجاي مۇعالىمدەر ءسىڭىر شايناپ ءجۇر. ءسىز سياقتىلار ماي جالاپ، كوزدەرى جايناپ ءجۇر! ايەلىمدى تاۋىپ بەرىڭىز!» اكەم ديرەكتور ايەلدىڭ جاعاسىنان الا بەرگەن، «كوكە، سوتتالىپ كەتەسىز، بالەقور قاتىن دەپ ەستىگەنمىن، «كابينەتىمدە بالاسى ەكەۋى زورلاپ كەتتى» دەۋدەن تايىنبايدى» دەپ سىبىرلاپ ۇلگەرىپ ەدىم، اكەم جىندى جىميىپ، ونىڭ بەتىنەن ءسۇيدى دە، سىرتقا شىعىپ كەتتى. ارتىنان «اسسالاۋماعالەيكۋم، اكەلەپ» مەن كەلەمىن. سودان اكەم ءبىر دوسىنىڭ ءيىسشىل ءيتىن ىزگە سالدى. يت جەتەكتەپ، ءوزىمىز دەدەكتەپ كەلەمىز. ءبىر «قىتاي قورعانىنداي» قورشاۋى بار كوتتەدجدىڭ قاقپاعىن قاعىپ تۇرمىز، مۇڭىمىزدى ارسالاڭداعان يتكە شاعىپ تۇرمىز. قوجايىن شىقتى.
-كەشىرىڭىز، ايەلىم جوعالدى،-دەدى اكەم.
-ە؟-دەپ ىڭىراندى اناۋ.
-ەلباسى سايلاۋىنا قول جيناپ جۇرگەن. ءسىزدىڭ ۇيدە ءشاي ءىشىپ وتىرعان جوق پا؟
اناۋ پيستولەتىن شىعارىپ، اسپانعا ءبىر اتىپ ەدى، ءبىر قاراسام، الدىمدا بەزىپ بارا جاتقان اكەمنەن وزىپ كەتىپپىن... ءيتتى قايتا ىزگە سالدىق. ءبىر قابىرعاسى قۇلايىن دەپ، شاتىرى كومەك سۇرايىن دەپ تۇرعان جۇپىنى ۇيگە جىرتيىپ كەلدىك. ۇرلەپ قالساڭ، ۇشىپ تۇسەتىندەي ارىق قارا ايەل شىقتى. قۇراق ۇشا ۇيىنە كىرگىزىپ، قارا سۋ بەردى. «كەشىرىڭدەر، پەنسيامدى سول جەردەگىلەر جەپ قويىپ، اقشاسىز قالدىم. ءشاي جوق، قارا سۋ ءىشىپ وتىرمىن» دەدى ول. جاعدايىمىزدى ەستىپ الىپ، ەڭىرەپ جىلادى. ءجۇدا اقكوڭىل اپاي ەكەن. «قانداي ناۋقان بولسىن، اكىمدەر مۇعالىمدەردى قولبالا ەتىپ الدى! پرەزيدەنتتىڭ كەزەكتەن تىس سايلاۋىنا 4,7 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى دەپ ەستىدىم، سول اقشا قايدا؟ بەرمەي مە مۇعالىمدەرگە... ءاي قايدام، جەگىشتەر جالاپ جاتىر-اۋ!» --دەگەندە ەڭسەمىز ءتۇسىپ كەتتى. ءيتتى ىزگە قايتا سالىپ، كوشەدە كەلە جاتقانىمىزدا ءبىر كىسى جانىمىزعا كەلىپ:
-ايەلىڭىز جوعالدى ما؟-دەپ سۇرادى.
-يا.
-تەلەبەزەردەن ەستىدىم. ءبىر مۇعالىم ايەل سايلاۋعا قول جينايمىن دەپ، قاتتى قىزىپ كەتسە كەرەك، بايقاماي، اۋعانستانعا ءوتىپ كەتىپتى...
-نە دەيدى؟ سونداعى پۋشتۋنداردان قول جيناماق پا؟
-جوعا. سونداعى قازاقتاردان... قىزدى-قىزدىمەن قىتايعا ءوتىپ كەتىپ، سونداعى قازاقتاردان قول جيناپ جۇرگەن مۇعالىمدەر دە بار دەيدى...
-و، سورلى مۇعالىم... شەتەل قازاقتارى ءبىزدىڭ سايلاۋعا قاتىسا المايدى ەمەس پە؟
-ءوي، مىنا اكىمدەرگە سايلاۋ ءتارتىبىن بۇزۋ قيىن بولىپ پا؟
ايتەۋىر جولىن تاۋىپ، «تىم-تىرىس» تاشكەنت ارقىلى اكەم ەكەۋمىز اۋعانستان شەكاراسىنان وتتىك. پۋشتۋندار تاۋ اراسىندا ۇستاپ الىپ، شاشىمىزدى، قاسىمىزدى ۇستارامەن تىقىرلاپ الىپ، ابدەن تەرگەگەنى. اكەم «نۇر وتاننىڭ مۇشەسىمىن!» دەگەن سوڭ عانا جىبەردى. ايتپەسە، ولتىرەتىن ەدى. ىشىندە بىرەۋى قازاقشالاپ: «وزبەكتەرگە قاراعاندا قازاقتار مالەدەس! ءبىزدىڭ بالالارىمىزدى وقىتىپ جاتىر!» دەپ الدىمىزعا اس قويدى، قۇرمەتتەپ، كۇيىپ پىسكەن باس قويدى... سوسىن ەكى ەسەك سىيلاپ، كابۋلعا قاراي ايداپ جىبەردى. ەسەك ۇستىندە اندەتىپ كەلە جاتقانبىز. ءبىزدى امەريكا سولداتتارى ۇستاپ الدى.
-قايدان كەلەسىڭدەر؟-دەپ سۇرادى قازاقشا بىلەتىن بىرەۋى.
-ۇيدەن.
-ءۇيىڭ قايدا؟
-قازاقستان.
-شپيون ەمەسسىڭدەر مە؟
-قۇداي ساقتاسىن،--دەدىم مەن اكەمنەن بۇرىن جاۋاپ بەرىپ، --سايلاۋعا قول جيناپ ءجۇرمىز...
-وتىرىك ايتپا بالام،--دەدى اكەم جىلامسىراپ،--بالامنىڭ شەشەسى، مەنىڭ ايەلىمدى ىزدەپ ءجۇرمىز. قول جيناپ ءجۇرىپ، بايقاماي وسى ەلگە ءوتىپ كەتىپتى دەگەندى ەستىدىك...
ولار ءبىزدى قاماققا اكەلدى. ىشكە ەكەۋمىزدىڭ ارتىمىزدان تەۋىپ كەپ جىبەردى. مەن «قاماجايعا» بيلەپ بارىپ، شالقامنان ءتۇستىم. قاراسام، اكەم «ۆالسكە» تەڭسەلە بيلەپ ءجۇر ەكەن. ءبىر كەزدە كوزى قاراۋىتىپ، بۇرىشتا وتىرعان ءبىر ايەلدىڭ اياعى استىنا سۇرىنە قۇلادى...
-ايەل مەن ەركەكتى بىرگە قاماعاندارى نەسى؟ قارنىم اشتى...-دەدى اكەم مۇرنىنان اققان قاندى ءسۇرتىپ جاتىپ...
-مەنىڭ دە قارنىم اشتى...-دەدىم سىلەكەيىم شۇبىرىپ.
-سايلاۋعا قاتىسىپ، مىنا جەرگە قول قويساڭدار، قارىندارىڭ توق بولادى، ۋايىم-قايعى جوق بولادى... -دەگەن داۋىستى ەستىپ، ەلەڭ ەتە قالدىم.
ايەل كيىمى البا-جۇلبا، بەتىنە قارا ماي جاعىپ تاستاپتى... قولىندا قاعاز: «مىنا جەرگە ەلباسىنى قولدايمىن» دەپ قول قويىڭىزدار..»- دەيدى ءالسىز عانا سويلەپ. ولەيىن دەپ جاتسا دا، وتانىنا شەكسىز بەرىلگەن، پاتشاسىن سۇيگەن انانى تاني كەتتىم! اناشىم! اكەم دە تانىسا كەرەك، «و، بەريۆانىم مەنىڭ!» دەپ قۇشاقتاي الدى. ال، ارى قاراي نە بولعانىن ايتپايمىن، كەلەسى سەريادان كورەسىزدەر...
«اباي-اقپارات»
