بيىل ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعى.

وتكەن جيىرما جىل، ەكى عاسىردىڭ توعاسقان تۇسى بىزگە مول مۇمكىندىك، زور ساباق بەردى. جيىرما جىل بويى «ارى تارت تا، بەرى تارت» بولعان تالاي كوكپار-ماسەلەنىڭ ءيى قانىپ، «ءيتى شىعىپ» بولدى. بۇگىنگى وياۋ قازاق، ويانعان قازاق وزىنە، اينالاعا، الەمگە ءسابي تاڭدانىسپەن ەمەس، وقىعان-توقىعان، كورگەن-تۇيگەن، كەسىپ-پىشكەن كوزقاراسپەن ۇڭىلۋدە. ءوز پىكىرىن، جۇرەك قالاۋىن، سانا تاڭداۋىن جاساي الاتىن كۇيگە جەتتى.

وتكەننەن ونەگە الۋ  - بولاشاققا ۇيالماي بارۋ. بۇل - ءسوزسىز  اكسيوما. تاۋەلسىزدىك جىلدارى وتكەنىمىزدەن، قىزىل يمپەريانىڭ قۇرساۋىندا بولعان جىلاۋلى كۇندەردەن ۇلگى الىپ، كەتكەن كەمشىلىگىمىزدى تۇزەتىپ، جوعالعان قۇندىلىقتارىمىزدى قايتارىپ، تاپتالعان ار نامىسىمىزدى تازارتۋمەن بولدىق. بۇعان اركىم وزىنشە ۇلەس قوستى. جەتىستىگىمىز از ەمەس. بىراق كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، سىزات تۇسىرمەي ايالايتىن اسىلىمىزعا تونگەن قاۋىپ تولىق سەيىلمەدى.

قازاققا ادامزاتقا كەرەكتىڭ ءبارىن مولىنان بەرگەن جاراتقان يەم جاۋدى دا اياماي بەرىپتى. ساعىمداي كوشكەن سان جىلدار بويى قازاقتىڭ رۋحى قوبىز بولىپ كۇڭىرەنىپ، كوك ءبورى بولىپ ۇلىدى، قىران بولىپ ساڭقىلداپ، قۇلان بولىپ جوڭكىلدى، سوم تەمىر ەدى، مايىرىلدى، الالدىعىنان ايىرىلدى. ارقىراي سوققان اق بوران جول تاپتىرماي ساندالتتى، ءشول دالادا قان كەپتى. بىراق رۋحى ولگەن جوق. تابانىنا سالىپ جانىشتاپ، قورلىق پەن زورلىقتىڭ نەشە امالىن قىلسا دا ەشكىم جويىپ جىبەرە المادى.

بيىل ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعى.

وتكەن جيىرما جىل، ەكى عاسىردىڭ توعاسقان تۇسى بىزگە مول مۇمكىندىك، زور ساباق بەردى. جيىرما جىل بويى «ارى تارت تا، بەرى تارت» بولعان تالاي كوكپار-ماسەلەنىڭ ءيى قانىپ، «ءيتى شىعىپ» بولدى. بۇگىنگى وياۋ قازاق، ويانعان قازاق وزىنە، اينالاعا، الەمگە ءسابي تاڭدانىسپەن ەمەس، وقىعان-توقىعان، كورگەن-تۇيگەن، كەسىپ-پىشكەن كوزقاراسپەن ۇڭىلۋدە. ءوز پىكىرىن، جۇرەك قالاۋىن، سانا تاڭداۋىن جاساي الاتىن كۇيگە جەتتى.

وتكەننەن ونەگە الۋ  - بولاشاققا ۇيالماي بارۋ. بۇل - ءسوزسىز  اكسيوما. تاۋەلسىزدىك جىلدارى وتكەنىمىزدەن، قىزىل يمپەريانىڭ قۇرساۋىندا بولعان جىلاۋلى كۇندەردەن ۇلگى الىپ، كەتكەن كەمشىلىگىمىزدى تۇزەتىپ، جوعالعان قۇندىلىقتارىمىزدى قايتارىپ، تاپتالعان ار نامىسىمىزدى تازارتۋمەن بولدىق. بۇعان اركىم وزىنشە ۇلەس قوستى. جەتىستىگىمىز از ەمەس. بىراق كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، سىزات تۇسىرمەي ايالايتىن اسىلىمىزعا تونگەن قاۋىپ تولىق سەيىلمەدى.

قازاققا ادامزاتقا كەرەكتىڭ ءبارىن مولىنان بەرگەن جاراتقان يەم جاۋدى دا اياماي بەرىپتى. ساعىمداي كوشكەن سان جىلدار بويى قازاقتىڭ رۋحى قوبىز بولىپ كۇڭىرەنىپ، كوك ءبورى بولىپ ۇلىدى، قىران بولىپ ساڭقىلداپ، قۇلان بولىپ جوڭكىلدى، سوم تەمىر ەدى، مايىرىلدى، الالدىعىنان ايىرىلدى. ارقىراي سوققان اق بوران جول تاپتىرماي ساندالتتى، ءشول دالادا قان كەپتى. بىراق رۋحى ولگەن جوق. تابانىنا سالىپ جانىشتاپ، قورلىق پەن زورلىقتىڭ نەشە امالىن قىلسا دا ەشكىم جويىپ جىبەرە المادى.

الايدا، مويىنداۋىمىز كەرەك، ۇلتتىق يممۋنيتەتىمىز ءالى ءالسىز. سوندىقتان، ەگەمەن ەل بولعان 20 جىلدا قازاقتىڭ بىرلىگى مەن ىنتىماعىنا سىزات ءتۇسىرۋدى كوكسەيتىن جىمىسقى پىكىرلەرلىلەر، اشكوز قۋلار، ارانداتقىش اعىمدار، سويىلشىل-رۋشىلدار جاڭا تۇرعىدا كوكتەپ شىقتى. الگى اسىلىمىزعا تونگەن قاۋىپ ءالى سەيىلمەدى دەگەندە وسىنى مەڭزەگەن ەدىك.

ەندى وسى اتالعان دۇشپاندارىمىز الدىمەن نەگە كوز تىگەدى، سونى ناقتىلايىقشى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ءبىرىنشى كەزەكتە ءبارىنىڭ كوزىنىڭ قۇرتى تۇسەتىنى دالا... ۇلى دالا، سايىن ساحارا. قولدارىنان كەلسە، قۇداي بەرسە قازاقتىڭ جەرىن كون تەرىدەي جۇلمالاعىسى كەلەدى.

ەگەمەن ەل بولىپ تۇرۋ ءۇشىن ءبىز اتامەكەن جەرىمىزدى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋىمىز كەرەك ەمەس پە. ەشقانداي بولۋگە، بولشەكتەۋگە جول بەرمەۋىمىز كەرەك. اكىمشىلىك-اۋماقتىق قانا ەمەس، ونوموستيكالىق-اتاۋلىق تۇرعىدا دا!

ماسەلەن، باتىس قازاقستان وبلىسى، شىعىس قازاقستان وبلىسى، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى دەگەن اتاۋلار كوڭىلىڭىزگە ەش كىربىڭ تۇسىرمەي مە؟ وسى اتاۋلاردان بولىپ ايماق تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا ءبىر بىرىنە جەككورە قاراۋ ءۇردىس الدى. بۇل دا ءبىزدىڭ 20 جىلدا ناق كوز جەتكىزگەن داۋسىز ايعاعىمىز. ماسەلەن، سولتۇستىك تۇرعىندارى «يۋجانيندەر» دەپ كەكەتە اتايتىن وڭتۇستىك جاق ولاردى «شوقىندى» دەپ كەمسىتەدى. باتىس شىعىستى كۇندەيدى، شىعىس ۇشەۋىن دە «جۇندەيدى».

كىم بۇلايشا قازاقستاندى قاق ءبولىپ تاستادى؟ كەڭەس ساياساتى ما؟ جوق، ول 20 جىل بۇرىن كەلمەسكە كەتتى عوي. دەمەك، جوعارىدا ايتقانىمىزداي 20  جىلدا العان ساباعىمىزدىڭ ءبىرى وسى - ۇلكەن قاتەلىك جىبەرگەنبىز، تەرريتوريالىق اتاۋلاردى تەرىس قويعانبىز. بۇل سىرتقى كۇشتەردىڭ ىقپالى ەمەس دەپ تە ايتا المايمىز. سوندىقتان ەلىمىزدى بولشەكتەي اتاۋ بەرىپ، بىرلىگىمىزگە ءبىراز نۇقسان كەلىتىرىپ الدىق.

قازاقستاننان باسقا ەشبىر ەلدە بۇلايشا ايماقتارعا مەملەكەتتىڭ اتاۋىن بولشەكتەي اتاپ، تەرريتوريالىق اتاۋ بەرگەن ەمەس. بار قازاق - ءبىر قازاق! سوندىقتان دا ءبىر قازاقستان ەمەس، بىرنەشە «قازاقستاندى» ەلەستەتەتىن اتاۋلاردان ارىلۋىمىز كەرەك. ولاردىڭ ورنىنا بار قازاققا اياۋلى بولعان، ەلدىك پەن بىرلىكتىڭ مۇڭىن ايتىپ، ەگەمەندىك پەن تاۋەلسىزدىكتىڭ تۋىن كوتەرگەن تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمىن بەرەيىك.

«ماسا.كز» ينتەرنەت گازەتى باتىس قازاقستان وبلىسىن  قۇرمانعازى وبلىسى، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىن  تولە بي وبلىسى، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىن  ابىلايحان وبلىسى، شىعىس قازاقستان وبلىسىن  اباي وبلىسى دەپ وزگەرتۋدى ۇسىنادى. بۇلاردىڭ ءبارى دە ۇلتقا ورتاق تۇلعالارىمىز، ۇلى ماقتانىشىمىز.

ۇسىنىستى ەلىم دەگەن ەرلەردىڭ ءبارى قولدايتىنىنا سەنەمىز. بۇل وزگەرىس تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعىندا وزىمىزگە سىيلاعان ەڭ ۇلكەن تارتۋىمىز بولار ەدى.

www.masa.kz ينتەرنەت گازەتى