قازىرگى وتپەلى كەزەڭدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ الدىندا تۇرعان مۇددە-ماقساتتار وتە كوپ. سولاردىڭ ءبىرى — حالقىمىزدىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعىن كوتەرۋ.

قۇقىقتىق سانا قۇقىق قولدانۋمەن تىكەلەي بايلانىستا جəنە اراقاتىناستارى وتە تىعىز. قۇقىق قولداناتىن مەملەكەتتىك ورگان، لاۋازىمدى تۇلعا قۇقىقتىق سانا دەڭگەيىن پايدالانا وتىرىپ، ءوز قۇزىرى شەڭبەرىندە ارنايى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق كەسىمدەر، شەشىمدەر، ۇكىمدەر، بۇيرىقتار شىعارادى. بىراق قۇقىقتىق سانانىڭ نەگىزگى يدەيالارى  قوعامدىق  قاتىناستاردى  رەتتەيتىن نورمالاردا بەكىتىلگەن، جاريالانعان. سونىمەن قاتار قۇقىق سالالارىندا كورسەتىلگەن قاعيدالار قۇقىقتىق سانانىڭ نەگىزگى تالاپتارى بولىپ سانالادى. مىسالى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىق ءىس جۇرگىزۋ كودەكسىنىڭ 16-بابى: «سۋديا ىستە بار دəلەلدەمەلەردى ولاردىڭ جيىنتىعىمەن ءəدىل، جان-جاقتى جəنە تولىق قاراۋعا نەگىزدەلگەن ءوزىنىڭ ىشكى سەنىمى بويىنشا باعالايدى، بۇل ورايدا ول زاڭ مەن ار-ۇياتتى باسشىلىققا الادى». بۇل نورما سۋديانى ءىستى «جان-جاقتى»، «تولىق» قاراۋعا مىندەتتەپ تۇر جəنە زاڭ سۋدياعا دəلەلدەمەلەردى «ءوزىنىڭ ىشكى سەنىمى  بويىنشا»  باعالاۋعا،  بۇل كۇردەلى جاعدايدا تەك «زاڭ مەن ار-ۇياتتى باسشىلىققا الۋدى» مىندەتتەپ تۇر. قۇقىق قولدانۋ بارىسىندا دا، ياعني ءəدىل شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن، سۋديا زاڭعا باعىنىپ، ار-ۇياتتىڭ نەگىزىندە شەشىم شىعارۋ تيىستىگى كورسەتىلگەن. ال، əدىلەتتىلىك əرقاشان جوعارى، كəسىبي دəرەجەدەگى قۇقىقتىق سانانىڭ قالىپتاسۋىن تالاپ ەتەدى

سونىمەن قاتار قۇقىقتىق سانا قۇقىقتىڭ وزىنە دە تىكەلەي əسەر ەتەدى. ونىڭ مۇنداي قاسيەتتەرى سانالىق əسەر، كەلەسى كورىنىستەردەن بايقالادى.

قۇقىقتىق سانا قۇقىق نورمالارىنىڭ ورىندالۋىن تىكەلەي قامتاماسىز ەتەدى. قۇقىقتىق سانا نەعۇرلىم جوعارى بولعان سايىن، سوعۇرلىم قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ ديناميكاسى تومەن.

قوعامدا ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مىندەتتەرىمەن تىكەلەي بايلانىستى. قۇقىقتار مەن بوستاندىقتاردى ءبىر-بىرىنەن ەشۋاقىتتا ءبولىپ قاراۋعا بولمايدى. قۇقىقتىق سانا əرقاشان ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق مىندەتتەرىن بۇلجىتپاي ورىنداۋدى تالاپ ەتەدى. مىسالى، قازاكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءəربىر ازاماتى كونستيتۋتسيانى ساقتاۋعا، سالىق تولەۋگە، وتاندى جəنە تابيعاتتى قورعاۋعا مىندەتتى. سوندىقتان بارلىق جاعىنان الىپ قاراعاندا، قۇقىقتىق سانا زاڭدىلىقتى نىعايتۋدىڭ بەرىك كەپىلى رەتىندە تانىلادى.

قۇقىقتىق سانا قۇقىق نورمالارىنىڭ ءمəنىن، مازمۇنىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قۇقىق قولداناتىن سۋبەكت قۇقىقتىق سانا مۇمكىندىگىن پايدالانا وتىرىپ، قۇقىق نورماسىن ءمəنىن ۇعىنادى، سودان كەيىن عانا ونىڭ، مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ، قولدانۋ قۇقىنا يە بولادى. مىسالى، تەرگەۋشى، سۋديا ناقتىلى ءىس بويىنشا جاسالعان قىلمىستى دəلەلدەمەلەر ارقىلى انىقتاپ، قىلمىستىق كودەكستىڭ نورماسىن قولدانادى. بۇل كۇردەلى جəنە اسقان جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن əرەكەت بولعاندىقتان، قۇقىقتىق سانانىڭ ءىس بويىنشا جينالعان دəلەلدەمەلەردى باعالاۋداعى ءرول وتە زور.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ادىلەت مينيسترلىگى اتالعان باعىتتار بويىنشا جانە تۇرعىندار اراسىندا قۇقىقتىق سانانى جاڭعىرتۋ بويىنشا اۋقىمدى شارالار اتقارىپ كەلەدى.

سونىڭ ءبىرى قۇقىقتىق اعارتۋشىلىق جۇمىستارى مەن كەڭەس بەرۋ ماسەلەلەرىنە توقتالعاندى ءجون كوردىك.