قر پرەمەر-ءمينيسترى باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردى الەۋمەتتىك قورعاۋ ماسەلەسى تالقىلاندى.

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى م. ابىلقاسىموۆانىڭ ايتۋىنشا، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ قۇقىعى مەن الەۋمەتتىك قورعالۋىن قامتاماسىز ەتۋ — مەملەكەتتىڭ الەۋمەتتىك ساياساتىنىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى.

«قازاقستان 2015 جىلى بۇۇ-نىڭ ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردىڭ قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنتسياسىن راتيفيكاتسيالادى. وسىلايشا مۇگەدەكتەردىڭ ەكونوميكالىق، ازاماتتىق، الەۋمەتتىك جانە مادەني قۇقىقتارىن كەمسىتۋسىز ءارى باسقالارمەن تەڭ دارەجەدە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەلىمىز حالىقارالىق ستاندارتتاردى ەنگىزۋ بويىنشا بىرقاتار مىندەتتەمەلەردى موينىنا الدى», — دەدى م. ابىلقاسىموۆا.

قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا 674,2 مىڭ مۇمكىندىگىى شەكتەۋلى جان بار، ولاردىڭ 62%-ى ەڭبەككە قابىلەتتى جاستا، 25,4%-ى زەينەتكەرلەر بولسا، 12,6%-ى 18 جاسقا دەيىنگى بالالار. 2018 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ كۇنكورىستىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيىنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى مۇگەدەكتىك بويىنشا بەرىلەتىن جاردەماقى مولشەرى 16%-عا دەيىن ارتقان.

«بيىلعى جىلدىڭ 1 قازانىنداعى مالىمەت بويىنشا، 508,7 مىڭ ادام مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك جاردەماقى الادى. جاردەماقىنىڭ ورتاشا مولشەرى – 40 769 تەڭگە. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا 2018 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ بالا كەزىنەن باستاپ ءبىرىنشى توپتاعى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ەرەسەكتەرگە قامقورلىق جاسايتىن ادامدارعا جاڭا جاردەماقى تاعايىندالدى. بۇگىنگى تاڭدا بۇل جاردەماقى 10 مىڭ وتباسىنا تولەنىپ وتىر. 881 ۇيىم ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرگە مۇقتاج 100 مىڭ ادامعا ارنايى الەۋمەتتىك قىزمەتتەردىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمىن كورسەتتى. ونىڭ ىشىندە 8,8 مىڭ ادام بۇل قىزمەتتى 130 ۇەۇ ارقىلى الدى. جالپى العاندا، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردى الەۋمەتتىك قامتۋ جانە ولارعا كومەك كورسەتۋ ءۇشىن 2018 جىلى 302,8 ملرد تەڭگە قاراستىرىلىپ وتىر»، — دەدى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى.

مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، ەلىمىزدىڭ جول بويىنا 17 270 جول بەلگىلەرى ورناتىلىپ، ۇيىمدار تۇرعان جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىندا دىبىستىق قۇرىلعىلار قويىلعان. 15 ينۆاتاكسي قىزمەتى اشىلىپ، ونداعى 34,8 مىڭ ادامعا قىزمەت كورسەتە الۋعا قاۋقارلى 280 مامانداندىرىلعان كولىك جۇمىس ىستەۋدە. 26 ايماقتىق تەلەارنادا باعدارلامالار سۋردو-اۋدارمامەن جۇرگىزىلەدى.

«51,1 مىڭ كەمباعال جانداردى مىندەتتى گيگيەنالىق قۇرالدارمەن قامتاماسىز ەتۋ نورماسى ەكى ەسەگە ارتتى، ەستۋ قابىلەتى ناشار 4 مىڭ ادامعا ىمداۋ ءتىلى مامانىنىڭ قىزمەت ەتۋ ۋاقىتى ەكى ەسە ءوستى. زاماناۋي گادجەتتەردى ەسكەركە وىتىرپ، 55,2 مىڭ ادامدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وڭالتۋدىڭ تەحنيكالىق قۇرالدارىنىڭ تىزبەسى 32-دەن 55-كە دەيىن ۇلعايتىلدى», — دەدى م. ابىلقاسىموۆا.

سونىمەن قاتار، ۇلتتىق جوسپار مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىن ساقتاۋ جانە قورعاۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان نىسانالى كورسەتكىشتەرى ايقىندالعان جەتى باسىم باعىتتى ۇسىنىپ وتىر.

ءبىرىنشى باسىمدىق مۇگەدەكتىكتىڭ الدىن-الۋ شارالارىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ بولسا، ەكىنشىسى — ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ. م.ابىلقاسىموۆانىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە 147 مىڭنان استام بالانىڭ ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى.

«ءبىلىم جانە عىلىمدى دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى ءىس-شارالار جوسپارىنا سايكەس، 2019 جىلعا دەيىن ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعداي جاسالادى. مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ سالاسى 30%، ورتا ءبىلىم 70% جانە تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ 40%-ى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋگە كوشەدى. بۇگىندە ارنايى ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىگىنە مۇقتاج 40 مىڭ بالانىڭ ءبىلىمدى بولىپ شىعۋى ءۇشىن بالاباقشالاردىڭ 15% -ىندا، مەكتەپتەردىڭ 55%-ىندا قاجەتتى جاعداي جاسالعان»، — دەدى مينيستر.

ءۇشىنشى باسىمدىق — 2030 جىلعا قاراي مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدار ءۇشىن كەدەرگىسىز ورتا قۇرۋ. م. ابىلقاسىموۆانىڭ سوزىنە قاراعاندا، قازىر 32,6 مىڭ الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم نىسانى انىقتالعان، ونىڭ 32 مىڭىن مۇگەدەكتەر ءۇشىن قولجەتىمدى ورتانى ساقتاۋ ءۇشىن پاسپورتتاۋ جوسپارلانىپ وتىر. 21,1 مىڭ نىساندى بەيىمدەۋ كەرەك. 31,5 مىڭ نىسان بويىنشا پاسپورتتاۋ جۇمىسى جۇرگىزىلىپ بولدى، ونىڭ 19,5 مىڭ نىسانى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن بەيىمدەلدى.

ءتورتىنشى باسىمدىق — ساپالى جۇمىسپەن قامتۋ جانە مۇگەدەكتەردىڭ ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىگى دەڭگەيىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان شارالاردى جەتىلدىرۋ.

«بۇگىنگى تاڭدا ەڭبەك ەتۋگە قابىلەتتى 417,7 مىڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامنىڭ 30%-دان استامى، ياعني 127,1 مىڭ ادام جۇمىس ىستەيدى. 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىنا 15,9 مىڭ ادام جۇگىنگەن، ولاردىڭ ىشىندە 6,4 مىڭ ادام تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى. 1,3 مىڭ ادام قىسقا مەرزىمدى كۋرستارمەن قامتىلدى، 39 ادام بيزنەسىن اشۋعا شاعىن نەسيە الدى»، — دەپ ەڭبەك ءمينيسترى حابارلادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، جۇمىس بەرۋشىلەردى مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى جانداردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋعا ىنتالاندىرۋ ءۇشىن 2018 جىلدان باستاپ جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدار جۇمىس ىستەيتىن ارنايى جۇمىس ورىندارىن جابدىقتاۋعا كەتەتىن شىعىندارىن سۋبسيديالاۋ ەنگىزىلدى. بيىل وسى 770 ارنايى جۇمىس ورنىن قۇرىلدى.

بەسىنشى باسىمدىق — الەۋمەتتىك وڭالتۋ مەن ابيليتاتسيانىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ.

«جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ وڭالتۋدىڭ تەحنيكالىق قۇرالدارى مەن قىزمەتتەرىنە ناقتى قاجەتتىلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قاراجات ءبولۋدى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت», — دەدى مينيستر م. ابىلقاسىموۆا.

التىنشى باسىمدىق — الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسىن جاڭعىرتۋ. جۇيەنى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا الەۋمەتتىك قىزمەتتەر پورتالىن ەنگىزۋ جۇمىسى باستالدى، ول ادامداردىڭ جەكە قاجەتتىلىكتەرىنە قاراي وڭالتۋ قۇرالدارى مەن قىزمەتتەرىن ءوز بەتىنشە تاڭداۋ مۇمكىندىگىن بەرەدى. بۇل مۇقتاج ازاماتتارعا قىزمەتتەردى «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

جەتىنشى باسىمدىق — كەڭ اۋقىمدى اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ.

ءوز كەزەگىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ە. ءبىرتانوۆ مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى جاندارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» قر كودەكسىنىڭ 34-بابىنا سايكەس تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمىنىڭ شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلاتىنىن جانە پروفيلاكتيكالىق، دياگنوستيكالىق جانە ەمدىك مەديتسينالىق قىزمەتتەردى قامتيتىنىن ايتتى. مەديتسينالىق ۇيىمدى ەركىن تاڭداۋ قاعيداتى بويىنشا ولار كەز كەلگەن مەديتسينالىق ۇيىمدا امبۋلاتوريالىق جانە ستاتسيونارلىق مەديتسينالىق كومەك الۋعا قۇقىلى.

«تمككك اياسىندا الەۋمەتتىك ءالسىز توپتار مەن قورعالماعان ادامدار، ونىڭ ىشىندە مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى جاندار دياگنوستيكالىق زەرتتەۋلەردىڭ قىمبات تۇرلەرىن الۋعا قۇقىلى»، — دەدى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ە. ءبىرتانوۆ.

قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە 192 قالپىنا كەلتىرۋ ەمى جانە مەديتسينالىق وڭالتۋ ۇيىمدارى جۇمىس ىستەيدى، ولاردىڭ 129-ى — مەملەكەتتىك جانە 63-ءى — جەكەمەنشىك. بۇدان وزگە، جىل سايىن 26 مىڭنان استام مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جان جەكە وڭالتۋ جوسپارىنىڭ نەگىزىندە جەكەمەنشىك شيپاجاي-كۋرورتتىق ۇيىمدارعا حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ جەرگىلىكتى ورگاندارى ارقىلى جىبەرىلەدى.

ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ە. ساعاديەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءبىلىم الۋعا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار 27 مىڭ بالا مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردە ءبىلىپ الىپ جاتىر. سونداي-اق، 2020 جىلعا دەيىن 30% بالاباقشالاردا جانە 70% مەكتەپتەردە ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋگە جاعداي جاسالاتىن بولادى.

قر ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى ج. قاسىمبەك مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن ەلىمىزدە جاسالىپ جاتقان جاعدايلار تۋرالى باياندادى. تەمىرجول كولىگى سالاسىندا جولاۋشىلارعا قىزمەت كورسەتۋدىڭ ۇلتتىق ستاندارتتارى جانە تەمىرجولداعى جولاۋشىلاردى تاسىمالداۋ ەرەجەلەرى قولدانىستا، ولاردىڭ اياسىندا مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى جاندارعا قولايلى جاعدايلار جاسالادى. ماسەلەن، تەمىرجولدىڭ ءارتۇرلى باعىتتارى بويىنشا 22 باعدارلارىنىڭ قۇرامىندا 37 بىرلىك قيمىل-قوزعالىسى شەكتەۋلى جاندارعا ارنالعان ارنايى كۋپە ۆاگوندارى جۇمىس ىستەيدى.

«تۇلپار-تالگو» پويىزدارىندا ارنايى ورىندارعا ارنالعان 70% جەڭىلدىك بار. كولىكتىك قولجەتىمدىلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ ءۇشىن مامانداندىرىلعان جولاۋشىلار ۆاگوندارى جىل سايىن ساتىپ الىنادى»، — دەدى ج. قاسىمبەك.

تەمىرجول ۆوكزالدارىنا كەلەر بولساق، بۇگىنگى كۇنى ۇلتتىق ستاندارتتىڭ تالاپتارىمەن 136 ۆوكزال تولىقتاي سايكەستىككە كەلتىرىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا اۆتوموبيل كولىگى سالاسىندا زاڭنامالىق دەڭگەيدە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن قول جەتكىزۋ جانە قولايلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان اۆتوۆوكزالدار مەن اۆتوستانتسيالارعا قويىلاتىن مىندەتتى تالاپتار قاراستىرىلعان. قازىرگى كەزدە 36 اۆتوۆوكزال جانە 110 اۆتوستانتسيا جۇمىس ىستەيدى.

«ماسەلەن، 2012 جىلدان باستاپ، «نۇرسۇلتان نازارباەۆ حالىقارالىق اۋەجايى» اق قىزمەتىنە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جولاۋشىلارعا قىزمەت كورسەتۋشى اگەنت جاڭا لاۋازىم ەنگىزىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا اۋەجاي شتاتىندا 17 اگەنت ءوزىنىڭ قىزمەتىن جۇزەگە اسىرۋدا»، — دەدى ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى.

بۇدان وزگە، وبەكتىنىڭ قۇرىلىسىن سالۋ جانە ونى پايدالانۋعا بەرۋ ساتىلارىندا حالىقتىڭ قيمىل-قوزعالىسى شەكتەۋلى توپتارى ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساۋ بويىنشا بارلىق تالاپتار زاڭنامالىق دەڭگەيدە ەسكەرىلگەن.

وتىرىس بارىسىندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا ءبىلىم بەرۋ جانە جۇمىسپەن قامتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تۋرالى «شانس» مۇگەدەكتەردى وڭالتۋ ورتالىعىنىڭ توراعاسى ۆ. شيمانسكي ايتىپ بەردى.

Abai.kz