ماسكەۋگە جۇمىس بابىنداعى ساپارمەن كەلگەن پارلامەنت سەناتىنىڭ توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسەي فەدەراتسياسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ديپلوماتيالىق اكادەمياسىندا بولدى.

وقىتۋشىلار مەن تىڭداۋشىلار الدىندا ءسوز العان سەنات توراعاسى ەۋرازيانىڭ گەوساياسي ءرولى مەن حالىقارالىق ارەناداعى قازاقستاننىڭ ورنىنا تالداۋ جاسادى.

ق.توقاەۆتىڭ پىكىرىنشە، بۇگىنگى تاڭدا جاھاندىق جانە ايماقتىق قاۋىپسىزدىك كەسكىن-كەلبەتىنىڭ بەرىكتىگى ەلەۋلى تۇردە سىناققا ءتۇسىپ وتىر.

«ءبىز قىرعي-قاباق سوعىستىڭ كەيبىر كورىنىستەرىنىڭ قايتا تۋىنداپ وتىرعانىن كورىپ وتىرمىز. ۇلتتار اراسىنداعى، دىندەر اراسىنداعى، ءتىپتى دىندەر ىشىندەگى سيپاتتاعى تەكەتىرەستەر ءورشي تۇسۋدە»، - دەدى سەنات باسشىسى.

بايانداماشى جاھاندىق جانە ايماقتىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ماقساتىنداعى قازاقستان قولعا العان قادامدار تۋرالى ايتتى.

«استانا ەۋرازياداعى ۇنقاتىسۋ مەن بىتىمگەرشىلىكتىڭ بارشاعا مويىندالعان ورتالىعى مارتەبەسىنە يە بولدى. پرەزيدەنت ن. نازارباەۆ ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى جاعدايدى رەتتەۋگە ەلەۋلى كۇش سالىپ، رەسەي مەن تۇركيا اراسىنداعى قاتىناستاردى قالىپقا تۇسىرۋدە شەشۋشى ۇلەس قوستى. قازاقستان استاناسىندا سيريالىق شيەلەنىستەردى رەتتەۋ جونىندەگى مازمۇندى كەلىسسوزدەر ءوتتى»، - دەدى ول.

ق.توقاەۆ كاسپي ماڭى مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ اقتاۋداعى ءسامميتىنىڭ قورىتىندىلارىنا تىڭداۋشىلاردىڭ نازارىن اۋداردى. ونىڭ ايتۋىنشا، قول جەتكەن جەتىستىكتەر سۋ ايدىنىنىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى جونىندەگى ۇزاققا سوزىلعان داۋلاردى رەتتەۋگە نۇكتە قويدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ سىرتقى شەكاراسىن رەسىمدەۋ ۇدەرىستەرىن اياقتاۋدا سامميت ماڭىزدى ءرول اتقاردى.

«كاسپي جونىندەگى كونۆەنتسياعا قول قويا وتىرىپ، قازاقستان قۇرلىقتاعى جانە تەڭىزدەگى بولىكتەردى قوسا العاندا، زاڭ جۇزىندە تۇتاستاي راسىمدەلگەن مەملەكەتتىك شەكارا سىزىعىنا يە بولدى»، - دەدى سەنات توراعاسى.

قازاقستانداعى رەفورمالار تۋرالى ايتا كەلىپ، ق.توقاەۆ پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ تاياۋداعى جولداۋىنىڭ ستراتەگيالىق سيپاتىن اتاپ ءوتتى.

بۇل جولداۋ ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ مەن ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ءوسۋىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەتتەردى شەشۋدى كوزدەيدى. ەۋرازيانىڭ كەلەشەكتەگى بەينەسىن قالىپتاستىرۋدا، ق.توقاەۆتىڭ پىكىرىنشە، قىتايلىق «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» مەگاجوباسىنىڭ اسەرى زور بولادى.

سەنات توراعاسى «ەۋرازياداعى ىقپالداستىق ۇردىستەرى ايماقتىق جانە جاھاندىق ساۋدا بايلانىستارىن دامىتۋعا جاڭا سەرپىن بەرە الادى، ول ساۋدانىڭ جاڭا ءوسۋ نۇكتەلەرى مەن تۇتاستاي ەكونوميكانى قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ سانايدى. ق.توقاەۆ ىقپالداستىقتى ورىستەتۋ مەن ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتىڭ اۋقىمدى الەۋەتىنە يە ەۋرازيالىق وداقتى دامىتۋدىڭ كەلەشەگىنە دە توقتالدى.

سەنات توراعاسى ماسكەۋدە رەسەي فەدەرالدىق جينالىسىنىڭ قوس پالاتالارىنىڭ باسشىلارىمەن كەزدەستى. فەدەراتسيا كەڭەسىنىڭ توراعاسى ۆالەنتينا ماتۆيەنكومەن اڭگىمە اياسىندا ەكىجاقتى كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەر، ونىڭ ىشىندە پارلامەنتارالىق بايلانىستاردى دامىتۋ تاقىرىبى كوتەرىلدى.

سەنات توراعاسىنىڭ پىكىرىنشە، قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ءوزارا وداقتاستىق قارىم-قاتىناستارى ەۋرازيا قۇرىلىعىنداعى تۇراقتىلىقتىڭ ماڭىزدى ماسەلەسى بولىپ تابىلادى. اڭگىمە بارىسىندا قازاقستان مەن رەسەي زاڭ شىعارۋ ورگاندارى جوعارعى پالاتالارىنىڭ دەپۋتاتتارى قاتىساتىن ىنتىماقتاستىق جونىندەگى كوميسسيانىڭ قىزمەتىنە جوعارى باعا بەرىلدى.

ق.توقاەۆ ۆ.ماتۆيەنكونى رەسەيدىڭ فەدەرالدىق جينالىسى فەدەراتسيا كەڭەسىنىڭ 25 جىلدىعىمەن قۇتتىقتادى. سەنات توراعاسى دەپۋتاتتىق كورپۋستىڭ جيناعان تاجىريبەسى رەسەي ازاماتتارىنىڭ ءال-اۋقاتى مەن ءومىر تۇرمىسىنىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى. قازاقستان دەلەگاتسياسىنىڭ باسشىسى سونداي-اق قىركۇيەك ايىندا ۆ.ماتۆيەنكونىڭ قاتىسۋىمەن سانكت-پەتەربۋرگتە وتكەن ەكىنشى ەۋرازيالىق ايەلدەر فورۋمىنىڭ قورىتىندىلارىنا وڭ پىكىر ءبىلدىردى.

سەنات توراعاسىنىڭ مەملەكەتتىك دۋمانىڭ توراعاسى ۆياچەسلاۆ ۆولودينمەن كەزدەسۋى بارىسىندا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ كوپجاقتى ىنتىماقتاستىعىنىڭ ءتۇرلى ماسەلەلەرى ءسوز بولدى.

ق.توقاەۆ قازاقستان مەن رەسەيدىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ءوزارا ارىپتەستىك ءىس-قيمىلىنىڭ ماڭىزدى ءرولىن اتاپ ءوتتى جانە ول جاھاندىق ءارى ايماقتىق ساياساتتاعى كوپتەگەن ماسەلەلەردە ەكى مەملەكەتتىڭ كوزقاراستارىنىڭ سايكەستىگىمەن ناتيجەلى بولىپ وتىرعانىن ايتتى.

ءبىزدىڭ پارلامەنتتەرگە قاتىستى العاندا، ولار دا ءوز كۇش-جىگەرىن، ونىڭ ىشىندە كوپتاراپتى قۇرىلىمدار اياسىندا دا ۇيلەستىرىپ وتىرادى.

«تمد پارلامەنتارالىق اسسامبلەياسى مەن ۇقشۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى پارلامەنتتىك ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزدى باعىتتارى بولىپ تابىلادى، ءبىزدىڭ دەپۋتاتتارىمىز ولاردىڭ اياسىندا ىقپالداستىق بىرلەستىكتەر ەلدەرىنىڭ زاڭناماسىن ۇيلەستىرۋ مەن جاقىنداستىرۋدى قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى»، - دەدى سەنات توراعاسى.

Abai.kz