17-قاراشا - حالىقارالىق ستۋدەنتتەر كۇنى. وسىعان وراي، ەلىمىزدەگى ەڭ بەدەلدى وقۋ ورنى  ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە “جان  جىلۋى” اتتى ءان-جىر كەشى ءوتتى.

بۇل كەش – ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى عالىمقايىر مۇتانوۆتىڭ ستۋدەنتتەرگە ارناعان تارتۋى بولدى. كەش بارىسىندا رەكتوردىڭ ولەڭدەرى وقىلىپ، ونىڭ سوزىنە جازىلعان ءارتۇرلى جانرداعى اندەر ەلىمىزگە بەلگىلى ەسترادا جۇلدىزدارىنىڭ ورىنداۋىندا شىرقالدى.

جالپى، بۇل ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەت جاستارعا تەك ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي ولاردىڭ رۋحاني كەمەل تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا دا كوڭىل بولەدى. وعان دالەل، مۇتانوۆتىڭ باستاماسىمەن جۇزەگە اسىپ جاتقان جوبالار. سولاردىڭ ءبىرى – “اينالاڭدى نۇرلاندىر” جوباسى. بۇل باستاما بويىنشا ستۋدەنتتەر جىل سايىن تال وتىرعىزىپ، جەتىمدەر ۇيىنە، قارتتار ۇيىنە بارىپ كومەك كورسەتىپ كەلەدى. وسىلايشا، اينالانى ىزگىلىكپەن نۇرلاندىرۋدى ماقسات تۇتقان.

ع.مۇتانوۆتىڭ تاعى ءبىر باستاماسى – “قازۇۋ ستۋدەنتى وقۋعا ءتيىس 100  كىتاپ” دەپ اتالادى. مۇندا قازاق ادەبيەتى مەن الەم ادەبيەتى كلاسسيكتەرىنىڭ ۇزدىك شىعارمالارى توپتاستىرىلعان. وسىلايشا ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى ستۋدەنتتەرگە ابايدىڭ قارا سوزدەرى، ءال-فارابي تراكتاتتارى، شەكسپير، تولستوي، تۋرگەنوۆ شىعارمالارىن  وقىتۋ ارقىلى  تەك ءبىلىم ەمەس، تاربيە بەرۋدى دە جولعا قويعان. جانە، وسى اتالعان 100 كىتاپتىڭ اۋديو نۇسقاسى دا جارىق كورگەن بولاتىن.

سونداي-اق، “مەن جاستارعا سەنەمىن!” اتتى رەسپۋبليكالىق فەستيۆال وتكىزۋ دە جىل سايىنعى داستۇرگە اينالعان. بۇل فەستيۆالدىڭ ماقساتى – باسقا قالالارداعى جوو ستۋدەنتتەرىنە قازۇۋدا وقۋعا مۇمكىندىك بەرۋ. قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى ستۋدەنتتەردىڭ ءبىر-بىرىمەن تاجىريبە الماسۋىنا جاعداي جاساۋ.

سونىمەن قاتار، “ونەگەلى ءومىر” سەرياسى بويىنشا ەلگە ەڭبەگى سىڭگەن تۇلعالار تۋرالى كىتاپتار شىعارۋ دا يگى داستۇرگە اينالعان. ۋنيۆەرسيتەت وسى ارقىلى  ءار سالاداعى عالىمدار مەن جازۋشىلاردىڭ  عيبراتتى  ىستەرىن جاستارعا ۇلگى ەتىپ كەلەدى.

ال، تۇڭعىش قازاق جۋرنالى “ايقاپ” تىڭ قايتا تۇلەۋى – تەك ۋنيۆەرسيتەتتىڭ عانا ەمەس، جالپى قازاق رۋحانياتىنىڭ جەتىستىگى دەۋگە بولادى.  مۇحامەدجان سەراليندەردەن باستاۋ العان عاسىرلىق تاريحى بار بۇل باسىلىم -  قازىر ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعىنىڭ قولداۋىمەن ءار اي سايىن جارىق كورىپ كەلەدى.

وسىنداي ىستەردىڭ ۇيىتقىسى بولعان  ع.مۇتانوۆ تا قولى قالت ەتكەندە ولەڭ جازادى. الايدا، ونىڭ ولەڭدەرىنە سىن ايتىپ، كاسىبيلىك ىزدەيتىندەر بار. ايتۋىنشا، ول ءوزىن ەشقاشان اقىنمىن دەپ ەسەپتەمەيدى. جاي عانا، كوڭىلدىڭ كەيبىر ساتتەرىندە قولىنا قالام الىپ، ويىن ولەڭ ارقىلى جەتكىزگەندى ۇناتادى ەكەن.

وسى ورايدا شىعارماشىلىعى تۋرالى رەكتوردىڭ وزىنەن سۇراعانىمىزدا، جاۋاپ بەرۋدەن باس تارتتى. ءسويتىپ، ع.مۇتانوۆتىڭ ولەڭدەرى تۋرالى وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ءومىرحان ءابديمانۇلىنان سۇراپ كوردىك. ول كىسىنىڭ ايتۋىنشا، ۋنيۆەرسيتەتتى باسقارعان رەكتورلاردىڭ ىشىندە ولەڭگە دەن قويعان باسشىلار سيرەك بولىپتى.

ءومىرحان ءابديمانۇلى، قازۇۋدىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى:

-قازاق – اقىن حالىق. اڭگىمە كاسىبي اقىندىقتا ەمەس. ومىرگە كەلگەن ءار ادامنىڭ ويى بولادى. مۇتانوۆ ولەڭدەرى - وزىندەگى تۇنىپ جاتقان ويدىڭ ءتۇيىندى شىندىعى. ەكىنشىدەن، بويىنداعى تىلسىم سىردىڭ سىرتقا شىققان تۇنىعى. سودان كەيىن، ادام بويىنداعى سەزىمنىڭ ۇلىلىعىن پاش ەتۋ. مىنە، ول كىسى سول ويىندا بار نارسەنى جازادى. اڭگىمە ونىڭ كلاسسيكا بولۋىندا ەمەس، ادام ءوزى ءۇشىن جازۋى كەرەك. ال، كاسىبي اقىننىڭ ءجونى بولەك. ول ولەڭ ءۇشىن جازادى. ولەڭدى ونەر ءۇشىن تۋدىرادى. ال، بۇل كىسى اۋەلى ءوزى ءۇشىن جازادى. ول ويدىڭ اقىنى. ەڭ اۋەلى وي ايتقىسى كەلەدى. مىنە، وسى تۇرعىدان باعالاۋعا بولادى.

بۇگىندە ع.مۇتانوۆتىڭ ءارتۇرلى تاقىرىپتارداعى ولەڭدەرى قازاق تىلىنەن بولەك، ورىس، ۋكراين، پارسى، تۇرىك، ءازىربايجان، اعىلشىن تىلدەرىنە دە اۋدارىلعان كورىنەدى. ال، قازاق تىلىندەگى بىرنەشە ولەڭىنە بەلگىلى سازگەرلەر ءان جازىپتى.

ءتۇيىن: الداعى  2019 جىلدىڭ 15-قاڭتارىندا قاسيەتتى قارا شاڭىراقتىڭ قۇرىلعانىنا 85 جىل تولادى. وسى ۋاقىت ىشىندە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرى از ەمەس. ەڭ باستى جەتىستىگى - قازاق قوعامىنا ەڭبەگى سىڭگەن تالاي تۇلعالاردى تاربيەلەپ شىعارۋى. ونداي تۇلعالار ءالى دە شىعادى.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz