2018 جىلدىڭ جازىندا ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى. ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ 10 قاڭتاردا قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا «تسيفرلىق قازاقستان» كەشەندى باعدارلاماسى قابىلداندى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى دامۋىنىڭ كەشەندى ستراتەگيالىق جوسپارى جاسالدى دەپ باسا ءمان بەردى.

ەلباسىنىڭ بۇل جوباعا ەرەكشە ءمان بەرىپ، اتاپ وتەتىندەيى دە بار، IT قارىشتاپ دامىپ، اقپارات الماسۋ كۇنىگە تۇرلەنىپ وتىرعان قازىرگىدەي زاماندا ساندىق تەحنولوگيالاردى دامىتپاساق، الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى 30 ەلىنىڭ قاتارىنان كورىنۋ قيال بولىپ قالارى انىق. سەبەبى، قازىرگى كەزەڭدە كوشباسشى ەلدەردىڭ بارلىعى ساندىق جۇيەگە كوشىپ، ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا ءھام حالقىنىڭ  ال-اۋقاتىنىڭ جاقسارۋىنا سەپ بولىپ وتىر.

ءدال وسى جولداۋدان سوڭ، ءبىر اپتادان سوڭ، «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسىنا جاۋاپتى باستى مينيسترلىكتىڭ باسشىسى داۋرەن اباەۆ ۆەدومستۆانىڭ القا ماجىلىسىندە بۇل باعدارلامانىڭ ىسكە اسىرىلاتىن نەگىزگى 5 باعىتىن ايتقان ەدى.

2025 جىلعا دەيىن جەكەمەنشىك جانە مەملەكەتتىك ينۆەستيتسيانى 5 ەسە قىلىپ قايتارۋ ماقساتىندا قوسىمشا 2 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن قوسىمشا قۇن ءوندىرىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرگەلى وتىرعان تسيفرلى ەكونوميكانىڭ كەلەشەگى زور.

ەلىمىزدە ونلاين ساۋدانى جەتىلدىرۋ  ماقساتىندا ەلەكتروندىق ساۋدانى دامىتۋ جونىندەگى جول كارتاسى بەكىتىلگەنىن ەسكە سالىپ ءوتتى. جول كارتاسىنىڭ 17-ءشى تارماعىنا سايكەس، ۆەدومستۆو جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارمەن بىرلەسە «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا حالىقتىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ شارالارىن قاراستىرىپ وتىر.

قر اقپارات جانە كوممۋنيكاتسيالار ءمينيسترى د.اباەۆتىڭ سوزىنشە جوعارىدا ءبىز جازعان باعدارلاما كەلەسىدەي باعىتتار بويىنشا جۇزەگە اسادى:

• ەكونوميكا سالاسىندا تسيفرلىق تەحنولوگيانى بەلسەندى تۇردە ەنگىزۋ;
• مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى تسيفرلاندىرۋ;
• ەل بويىنشا جوعارى جىلدامدىقپەن جۇمىس ىستەيتىن ينتەرنەت قوسۋ;
• تۇرعىندار مەن بيزنەسكە تسيفرلىق داعدىلاردى ۇيرەتۋ;
• ستارتاپتار مەن كاسىپكەرلىكتى قولداۋ وتىرىپ، يننوۆاتسيانى دامىتۋ جاعدايىن جاساۋ.

اشىق دەرەك كوزدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، قاراپايىم تىلمەن جەتكىزەر بولساق، بۇل باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى – قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرىپ، ۇلتتىق ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ. قۇجاتتاردى جۇزەگە اسىرۋ شەڭبەرىندە 2020 جىلعا دەيىن عالامتور قولدانۋشىلارىنىڭ سانىن 80 پايىزعا دەيىن ارتتىرىپ، ەل تۇرعىندارىنىڭ 95 پايىزىن تسيفرلىق xابار تاراتۋمەن قامتاماسىز ەتۋ، ازاماتتاردىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن 80 پايىزعا دەيىن جەتكىزۋ كوزدەلۋدە.

ەڭ ءبىر قىزىعى – اتقارىلاتىن جوبالاردىڭ باسىم بولىگى مەملەكەتتىك-جەكمەنشىك سەرىكتەستىگى (گچپ) اياسىندا جۇزەگە اسپاق. بۇل ەلىمىزدەگى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋىنا جانە سىرتتان كەلەر ينۆەستورلاردىڭ ارتۋىنا سەپتىگىن تيگىزەرى داۋسىز.

ال ساراپشىلاردىڭ الدىن الا جاساعان بولجامى بويىنشا، 2025 جىلدان باستاپ، ءىجو وسىمىنەن تسيفرلاندىرۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋدىڭ جيىنتىق اسەرى 30 پايىزعا دەيىن جەتەدى; 2018-2022 جىلدار ارالىعىندا 300 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنىن اشۋ جوسپاردا.

«تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ نەگىزىن بيىل قۇرىلعانىنا 10 جىل تولعالى وتىرعان «زەردە» ۇلتتىق ينفوكوممۋنيكاتسيا  حولدينگىنىڭ بازاسىندا ازىرلەنگەن بولاتىن.

وسى ورايدا، قازاقستاندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى مەملەكەتتىك سەكتورعا ەنگىزۋ شارالارى وسىدان 10 جىل بۇرىن ءساتتى باستالعانىن ايتا كەتۋ قاجەت. ءدال وسى جەردەگى بۇلتارتپاس مىسال، ول – eGov نەمەسە قازاقستاننىڭ ەلەكتروندى ۇكىمەتى. ءدال وسى وڭتۇستىك كورەيا ۇلگىسىندە جاسالعان جۇيە كومەگىمەن جۇزدەگەن وپەراتسيالاردى ەشقايدا بارماي-اق كومپيۋتەر الدىندا وتىرىپ جۇرگىزە الاسىز. مۇنداي جوبانىڭ تمد ەلدەرىندە بىرەن-ساران ەكەنىن ەسكە سالۋ ەش ارتىق بولماس. قۇجات راسىمدەۋ، ءتۇرلى انىقتامالار الۋ، كوممۋنالدىق قىزمەت تۇرلەرىنىڭ اقىسىن، سالىقتى، ايىپپۇلدى، ساقتاندىرۋدى جانە وزگە دە قىزمەت تۇرلەرىن ۇيدە وتىرىپ تولەۋگە كەز-كەلگەن ازاماتتىڭ مۇمكىندىگى بار. ال، «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا بۇل جۇيەنىڭ جۇمىسى ودان ءارى جەتىلدىرىلمەك. جەتىلدىرۋ ءۇشىن بىرقاتار دامىعان مەملەكەتتەردىڭ تاجىريبەسى قابىلدانباق. وسى باعىتتا ەل ۇكىمەتى بىرقاتار كەشەندى جۇمىستاردى جۇزەگە اسىرىپ، الىس-جاقىن شەتەلدىڭ الدىڭعى قاتارلى IT كومپانيالارىمەن، بيزنەس وكىلدەرىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ وتىر.

جالپى ايتقاندا مۇنىڭ ءبارى ەل ازاماتتارىنىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتىپ، ەڭسەسىن تىك كوتەرۋگە جاسالىپ جاتقان جۇمىستار ەكەنىن ءتۇسىنىپ، مۇمكىندىگىنشە قولداۋ تانىتۋىمىز قاجەت. تۇرعىنداردىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگى جاقسارىپ، باسى ارتىق قاعازباستىلىق پەن بيۋروكراتيادان ارىلعاندا عانا قازاقستانىمىز دامىعان 30 ەلدىڭ ورتاسىنان ورىن الارى انىق. ال بۇل ماقساتتارعا جەتۋىمىز ءۇشىن تۇرعىندارىمىز ساندىق ءبىلىمدى مەيلىنشە مەڭگەرۋى ءتيىس.

ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، وتكەن جىلى ەلەكتروندى ساۋدا نىرىعىنىڭ كولەمى 106,9 ملرد تەڭگەگە جەتتى. بۇل بولشەك ساۋداداعى تاۋار اينالىمى جالپى كولەمىنىڭ 1,2 پايىزىن قۇرايدى. «قازپوشتا» اق جەدەل دەرەكتەرىنە سايكەس، 2018 جىلدىڭ 5 ايىندا ەلەكتروندى ساۋدا نارىعىنىڭ كولەمى 101 ملرد تەڭگەنى قۇراعان. جىل باسىنان بەرى 110 جاڭا ەلەكتروندى ساۋدا سۋبەكتىلەر تىركەلدى. بۇگىندە نارىقتا جۇمىس ىستەپ جاتقان ينتەرنەت-دۇكەندەردىڭ سانى – 1658. وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا ساتىپ الۋشىلاردىڭ سانى دا 5 پايىزعا ارتقان. سونىمەن بىرگە، ەلەكتروندى ساۋدا نارىعى ارقىلى 71,6 مىڭ ادام جۇمىسقا ورنالاسقان.

ەلىمىزدە ينتەرنەتتى پايدالانۋشىلار سانى 2017 جىلى 78,8 پايىزعا جەتكەن. 2021 جىلى تۇرعىندارىنىڭ سانى 50-دەن اساتىن 6 مىڭ اۋىلدىق مەكەن ينتەرنەتپەن قامتىلادى. قازىرگى ۋاقىتتا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردەگى تاپشىلىقتى وپتيكالىق بايلانىس جەلىلەرى تەحنولوگياسى بويىنشا كەڭ جولاقتى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتۋ جوباسى ىسكە قوسىلعان.

Abai.kz