مەرەكە قۇلكەنوۆ، جازۋشى:

- ەلباسىمىز جاڭا 2019 جىلدى «جاستار جىلى» دەپ جاريالاپ، ەلىمىزدىڭ جاسامپاز تۇلەكتەرىمەن ارنايى كەزدەسىپ، مازمۇندى سۇحبات وتكىزۋى ءبىز ءۇشىن ەلەۋلى وقيعا بولدى.

قازاقستان ەگەمەندىك العالى العاشقى كۇننەن باستاپ، نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ جاستار ماسەلەسىن ءبىر ءسات ۇمىتقان ەمەس. وعان ەلىمىزدە جاڭادان سالىنعان جاڭا مەكتەپتەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اسەم عيماراتتارى، سپورت كەشەندەرى، جاستار سارايلارى كۋا.

ەلباسىمىزدىڭ قازاقستاندىق جاستارعا تەرەڭ ءبىلىم بەرۋىمەن قاتار، ساليقالى تاربيە قاجەت ەكەندىگىن دە ۇنەمى ايتىپ كەلەدى. اسىرەسە اتا-بابامىزدان مۇرا بولىپ قالعان – ۇلكەندى سىيلاۋ، بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتاماۋ، ەلى مەن جەرىن شەكسىز ءسۇيۋ، تاريحىن، مادەنيەتىن جان-جاقتى ءبىلۋ، عىلىم مەن ءبىلىمدى ءبىر كىسىدەي مەڭگەرۋ سياقتى قاعيدالاردى قازىرگى زامان تالابىنا وراي قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى دەگەن تولعامدى ويلارى بارشا حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىقسا كەرەك.

ال ءبىز، بارشا قالامگەرلەر، ەلباسىمىزدىڭ: «ۇلتتىق ادەبيەتىمىزدىڭ بولاشاعى جاس جازۋشىلار ءۇشىن ادەبيەت اكادەمياسىن اشۋ كەرەك» دەگەن ۇسىنىسىن قۋانا قولدايمىز. بۇعان دەيىن ءبىزدىڭ تالانتتى جاس قالامگەرلەرىمىز ماسكەۋدە، شەت ەلدەردەن  ءتيىپ-قاشىپ ادەبي ءبىلىم الاتىن، ەندى مىنە، سول جوعارى ءبىلىم ۇياسى وزىمىزدەن اشىلعالى تۇر. بۇعان قالاي قۋانباسسىڭ!

ماقتانعاندىق ەمەس، قازاق جاستارى اسا تالانتتى. قازىر ءۇش نەمەسە ودان دا كوپ ءتىلدى بىلەتىن جاستارىمىز مولايىپ كەلەدى. سونىڭ ارقاسىندا قازاق بالالارى الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الۋدا.

قازاقتى بۇكىل الەمگە تانىتىپ، وزگە ۇلتتاردى قازاقشا سويلەتىپ، ءان سالعىزىپ جۇرگەن ديماش قۇدايبەرگەنوۆ، كينواكتريسا اسەل يسلاموۆا، مارقۇم دەنيس تەن تاعى باسقا تالانتتارىمىز – ءبىزدىڭ تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ تۇلەكتەرى. سوندىقتان ءبىز مەملەكەتىمىزدىڭ جاستارعا دەگەن اكەلىك قامقورلىعىنا ءدان ريزامىز.

باتىربەك مىرزابەكوۆ، جۋرناليست: 

ەلباسىنىڭ بىلتىرعى «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەنتۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى حالىققا جولداۋىنداعى يگى باستامالاردىڭ ءبىرى وسى 2019 جىلدى «جاستار جىلى» دەپ جاريالاۋى ەدى. مىنە بۇگىن جۇرت بولىپ قولداعان سول باستامانى رەسمي تۇردە جۇزەگە اسىرۋدىڭ العاشقى قادامى جاسالدى.

ەلباسىنىڭ قاتىسۋىمەن ەلوردادا «جاستار جىلىنىڭ» رەسمي اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى. وعان ءار سالادا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن جاستار وكىلدەرى، ءتىپتى، شەت ەلدەردە تۇراتىن قانداستارىمىزدىڭ شاقىرىلۋى بۇل يگى شارانىڭ اۋقىمدىلىعىن ايعاقتايدى. جيىندا كوتەرىلگەن ماسەلەلەر مەن ايتىلعان ۇسىنىستاردىڭ قاي-قايسىسى دا – وزەكتى. ەندى سول ۇسىنىستار نەگىزىندى ناقتى باعدارلامالار ازىرلەنىپ، جەر-جەرلەردە، ءتىپتى ەل اۋماعىنان تىس، قازاق دياسپورالارى تۇراتىن شەت ەلدەردە دە جۇزەگە اسۋى ءتيىس.

«جاستار جىلىن» جاريالاۋدى نەگە قولداپ، بۇل باستاماعا قۋانىپ وتىرمىز؟ ونىڭ بىرنەشە سەبەبى بار. ەڭ باستىسى، بۇل – بولاشاقتى ويلاۋدان تۋعان ءىس. قاي زاماندا بولماسىن قوعامنىڭ قوزعاۋشى كۇشى، العا جەتەلەۋشىسى – جاستار. جاستار دەگەندە تىڭ يدەيالار، سونى باستامالار ويعا ورالادى. ەلىمىزدىڭ ەندىگى دامۋ كوكجيەگىن كەڭەيتەتىن دە وسى جاستار. دەمەك، قازىر قۋاتى تاسىعان، ەڭسەلى ەلىمىز ەڭ الدىمەن جاستاردى قولداپ، ولارعا مەملەكەتتىك دەڭگەيدە دەمەۋ كورسەتۋى – زاڭدىلىق.

جاستارىمىز دا وتاننىڭ وسى قامقورلىعىن تەرەڭ سەزىنىپ، وزىق بىلىمىمەن، ادال ەڭبەگىمەن لايىقتى جاۋاپ قايتارادى دەگەن ويدامىن. بۇل ويىمنىڭ قاتە ەمەستىگىنە، جاستاردىڭ ەلباسى سەنىمىن اقتايتىنىنا بۇگىنگى وتكەن جيىندى، ونداعى جالىندى جاستاردى كورىپ، تاعى ءبىر كوز جەتكىزدىم. «جاستار جىلى» جارقىن ىستەر جىلى بولسىن دەگىم كەلەدى.

دينارا مالىك، اقىن:

- ادام بالاسىنىڭ ءاربىر ءساتى مەن جىلى ماعىنا، ماڭىزعا يە. كۇنىڭە ەسەپ بەرۋ، ەرتەڭگى كۇنىڭدى ساۋلەلى شاقتارعا تولتىرۋ ءوز قولىڭدا. بيىلعى مەملەكەت باسشىسى جاريالاعان «جاستار جىلى» بولاشاققا باستالعان باسپالداقتىڭ باعىتى. ەلىمىزدىڭ ەڭ قۋاتتى دا بەلسەندى توبىن قۇرايتىن جاستاردىڭ ماقساتى ايقىن، تانىمى تەرەڭ بولۋى ءاۋ، باستان ءبىلىم مەن ەڭبەكتىڭ ىزدەنۋىنەن باستالماق. وتاننىڭ بورىشىن، اياداي وتباسىڭنىڭ ءۇمىتىن اقتاۋ ءورىمتال كەزدەن باستاپ-اق سانا ساڭىلاۋىنا پارىز بولىپ ۇيالايدى. قازاقتىڭ اياۋلى ۇلى، زيالى ازاماتى احمەت بايتۇرسىنوۆ ۇلتتىڭ كۇرەتامىرى تۋرالى: «بالانى ۇلشا تاربيەلەسەڭ، ۇل بولماقشى. قۇلشا تاربيەلەسەڭ، قۇل بولماقشى. مويىنداعى بورىشتى ءبىلۋ – ءبىلىم ءىسى، بورىشتى تولەۋ – ادامشىلىق ءىسى.ءبىر نارسەنى ىستەگەندە، سول ءىستى ىستەي بىلەتىن ادام ىستەسە، شاپشاڭ دا، جاقسى دا ىستەيدى. جاڭالىققا جاستار موينىن بۇرىپ، قايىرىلار، حالىق تۇزەلۋىنىڭ ءۇمىتى – جاستاردا. سوندىقتان جاستاردىڭ قالاي وقىپ، قالاي تاربيەلەنۋى – بارىنەن بۇرىن ەسكەرىلىپ، بارىنەن جوعارى قويىلاتىن جۇمىس»،-دەگەن ەكەن.بۇل جاۋاپكەرشىلىك جۇگى. قاشاندا اتا-بالالارىمىز تاريحىن، اسىل مۇراسىن ۇرپاقتارىنا اماناتتاپ، ءۇمىت ەتىپ وتىرعان. ءبىر عانا اۋلەتىنىڭ ەمەس، كۇللى سول ۇلتتىڭ ابىرويىنا الاڭداعان. ونەر بىلىمگە ماحابباتپەن كەلۋە ۇمتىلعان.

بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدە جاستاردىڭ جان-جاقتى ىزدەنىمپازدىعى، ونەر-عىلىمنىڭ سان-ءتۇرلى قىرلارىنا تەرەڭدەي بارۋى كوڭىل قۋانتادى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» اياسىندا جۇرگىزىلگەن «جاڭا 100 ەسىم» باستاماسىندا تانىلعان، حالىق تاڭداعان ءتۇرلى سالا يەگەرلەرىنىڭ ىشىندە 70 پايىزىنا جۋىعى جاستار. ءبىز بىلمەيتىن، تەلەديداردان دا كورمەيتىن ءار ءتۇرلى تالانت يەلەرىنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىنە كوز جۇگىرتتىم. تەحنيكانىڭ ءتىلىن مەڭگەرگەن، الەم ادەبيەتتەرىن قازاقشا سويلەتكەن اۋدارماشىلار، ءوز ماماندىعىنىڭ ءمانىن ۇعىپ، سول سالاعا سۇبەلى ۇلەس قوسىپ جۇرگەن قىز-جىگىتتەر مىنە، سولاردىڭ ءبارى وسى ءبىزدىڭ وتانىمىزدا ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن باۋىرلارىمىز. بيىلعى «جاستار جىلى» تانىلماي جۇرگەن تالانتتىڭ قاناتىنا سۋ بۇركىپ، سامعاۋىنا، ەل مەن ەلدىڭ دوستىعىن جالعاۋىنا سەپ بولارى ءسوزسىز. جاستارى جالىنداپ تۇرعان ۇلتتىڭ وتى سونبەيدى، كەلەشەگى كومەسكەلەنبەيدى. تىڭنان تۇرەن سالار دۇنيەلەردىڭ ءبارى وسى كەزەڭنىڭ ۇرپاقتارىنان شىقپاق. جاھاندانۋ داۋىرىندەگى جاڭاشىل ۇرپاقتىڭ ەلگە، جەرگە دەگەن اياۋلى سەزىمىنە كولەڭكە تۇسپەسە ەكەن.

Abai.kz