ءبىز الەمدىك وركەنيەتتەن ۇلتتىق بەت-بەينەمىزدى ىزدەپ، وزىندىك سارا جولعا ءتۇسۋدىڭ جول ايىرىعىندا تۇرمىز. وسى باعىتتا «بار بولۋىمىز دا، بورداي توزۋىمىز دا» ءوز قولىمىزدا. قازاق ارۋلارىنىڭ باتىس پەن شىعىسقا قاتىستى  ءوز ۇستانىمى بولۋى تۋراسىندا ەلاناسى زەينەپ احمەتوۆا «باتىس كەلىپ جالاڭاشتاپ، شىعىس كەلىپ تۇمشالادى» دەگەن بولاتىن. 

قازاق دىلىمەن سورپاسى قوسىلمايتىن ورىس ءتىلدى اقپارات پەن بيلىك بيىلعى «قازاقستان ارۋى – 2019» بايقاۋىنا ءۇندى مەن قىتايدان تۋريستەر كەلىپ، ەل قازىناسىنا اقشا تۇسىرەدى دەپ جاتقان جىلاننىڭ قۇيرىعىن باسىپ ەلدى ءبىر دۇرلىكتىردى. مۇسىلمان مەملەكەتى بولىپ سانالاتىن الاش جۇرتتى بۇل مالىمدەمەنى اۋىر قابىلدادى. ءبىز بۇل جاعدايعا قالاي جەتتىك دەگەن وي كەلەدى وسى ورايدا.

كسرو قۇلاۋىنىڭ الدىندا باتىستان تالاي ار مەن جاندى جالاڭاشتاپ، رۋحاني ازدىراتىن تالاي جاڭالىقتار ەندى. سونىڭ ءبىرى – سۇلۋلىق بايقاۋى. ول تۇڭعىش رەت ەلىمىزدە 1989 جىلى ءوتىپ، 20 جاسار بالەرينا ساۋلە راحمەدوۆا «ميسس قازاقستان» دەپ تانىلدى. بۇگىنگى كۇننىڭ دارەگەيىندەگى كەڭ اۋقىمدى «ميسس قازاقستان» بايقاۋى 1997 جىلى جەتتى. ۇلتتىق كونكۋرس دەگەن اتاۋدى يەلەندى. جاڭا تۇرپاتتاعى 1997 جىلعى ارۋلار بايقاۋىنىڭ جەڭىمپازى الماتىلىق ستۋدەنت ءجاميلا بيسەمبيەۆا اتاندى. وسىلايشا كاپيتاليستىك قازاقستاننىڭ سۇلۋلىق بايقاۋى الەمدىك ستاندارتپەن كىندىكتەستى. جاھاندىق بايقاۋلارعا ارۋلار جىبەرۋ قۇقىعىن يەلەندىك. وسى ماسەلەگە سول كەزدەگى ءدىني باسقارمامىز جاق اشپاي ءۇنسىز قالعانى وكىنىشتى.

بۇل كونكۋرستى وا ەلدەرىندە تەك قازاق پەن قىرعىز عانا وتكىزىپ كەلەدى.

2013 جىلى ءوز ەلدەرىندە ميسس اتانعان قازاقستاندىق اينۇر تولەۋوۆانى، قىرعىزستاندىق جيبەك نۋكەەۆانى ارتتا قالدىرعان وزبەكستاندىق  راحيما گانيەۆانىڭ گۆينەيا، كامەرۋن، گۆينەيا-بيساۋ، كوسوۆو سۇلۋلارىمەن بىرگە وزبەكستاندى الەم ءميسسى بايقاۋىنىڭ ۇمىتكەرى اتاندىرۋى وسى كونكۋرستىڭ مايىن ىشكەن ورىس ءتىلدى قازاق پەن قىرعىزداردىڭ جۇرەگىنە شوق ءتۇسىردى.  بىراق وزبەكستاننىڭ مادەنيەت پەن سپورت مينيسترلىگىنىڭ جانە ايەلدەر ءىسى بويىنشا ۇلتتىق كوميتەتىنىڭ وكىلدەرى ءوز ەلدەرىندە بۇنداي كونكۋرستىڭ وتپەيتىنى تۋرالى مالىمدەمە جاسادى. ال، سول كەزدەگى ەل پريزيدەنتى يسلام كاريموۆتىڭ قىزى  گۋلنارا كاريموۆ بولسا، راحيما گانيەۆا تاشكەندىك وزبەك قىزى ەمەس، سامارقاندىق تاجىك دەپ ءوز پىكىرىن باق بەتىندە جاريا ەتتى.

تاجىكتەر بولسا، جاس ەرەكشەلىگىنە شەكتەۋ قويماي «ميسس تاجىكستان»  اتاعى ءۇشىن ارۋ قىزدارمەن قاتار 3 پەن 13 جاسار بۇلدىرشىندەردى دە قاتىستىرادى. 2011 «ميسس بۇۇ» كونكۋرسىنىڭ جەڭىمپازى تاجىك قىزى نيلۋفار شەرزود اتاندى.

ءوز ەلدەرىندە وزبەك، تۇركىمەن مەن تاجىكتەر ءبىز بەن قىرعىزدارداي باتىستىق ۇردىستەگى سۇلۋلىق كونكۋرستارىن وتكىزبەگەندىكتەن وزگە ەلدە تۇراتىن وسى ۇلتتاردىڭ ارۋلارى سول جەرگىلىكتى ەلدىڭ اتىنان ءتۇرلى سۇلۋلىق بايقاۋلارىنا قاتىناسىپ جەڭىمپاز بەن جۇلدەگەر اتانىپ ءجۇر.

بىزدەگى ءدىن يەلەرى وسىنداي كونكۋرستىڭ جابىلۋىنا قاتىستى نەگە ماسەلە كوتەرمەيتىنە تاڭىمىز بار. باتىس ۇردىسىندەگى ارۋلار بايقاۋى بىزگە جات. ودان باس تارتۋ ءوز قولىمىزداعى دۇنيە. سۇلۋلار بايقاۋىنىڭ وتۋىنە ەشكىمدە قارسى ەمەس، بىراق ونىڭ ۇلتتىق داستۇرىمىزبەن قابىسۋىن دىنىمىزگە كىربىڭ تۇسىرمەۋ جاعى قاراستىرىپ، ناسىلدىك ءھام دىلدىك تۇرپاتتا شىمقالادا تۇراقتى وتەتىن حالىقارالىق «تۇركىستان ارۋى» بايقاۋىن ومىرگە اكەلەتىن ۋاقىت تۋدى. ءارى ءبارىمىز جابىلا، باتىستىڭ ازعىن ايتاعىنا ىلەسىپ،  حيدجاب كيگەن قىزدارىمىزبەن كۇرەسە بەرمەي، ولاردى 2011 جىلدان يندونەزيادا تۇراقتى ءوتىپ كەلە جاتقان World Muslimah (مۇسىلمان ارۋلارى) بايقاۋىنا قاتىستىرىپ، باعىن سىناتۋعا جول اشۋ كەرەك.

قازاق قىزدارىنىڭ سۇلۋلىعىنا شەتەلدىكتەردىڭ تامسانعانىن دۇرىس دەپ ەسەپتەيتىن قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ەرلان قوجاعاپانوۆ  قاتە كوزقاراسىن وزگەرتىپ، قاراكوزدەرىمىزدى ۇلتتىق سيپاتتاعى الامانعا قاتىستىرۋدى ويلاۋعا ءتيىس.

ميسس قازاقستاندى ۇلتتىق داستۇرىمىزگە بەيىمدەمەسەك، ناعىز ازعىندانۋ جولىنا تۇسەمىز. باتىستان كەلگەن الەمدىك بايقاۋلاردىڭ ءبارى قازاققا قاجەت دۇنيە ەمەس. ءسىز بۇعان قالاي قارايسىز، اعايىن؟!

ءابىل-سەرىك الياكپار

Abai.kz