ورىس دەسە جانىن بەرەتىن ورتالىق ازياداعى جالعىز مەملەكەت – قازاقستان. بىراق سوڭعى كەزدە بۇرىن ءسوز ەتىلمەگەن جاڭا كىلتيپان بوي كوتەردى. ول وسى كەزگە دەيىن جاسىرىلىپ-جابىلىپ كەلگەن قازاق ەلىنىڭ كەيبىر تۇرعىندارىنىڭ قوس ازاماتتىعى. ارينە، رەسپۋبليكا ازاماتتارىنا قوس ازاماتتىق الۋىنا اتا زاڭىمىزدا رۇقسات بەرىلمەگەن، دەگەنمەن سلاۆيان دياسپوراسىنىڭ كەي وكىلدەرىنىڭ امالىن تاۋىپ، رف تۇراتىن نە كۇيەۋىنىڭ، نە ايەلىنىڭ اتا-تەگىنە ءوتۋ ارقىلى ءارى رف، ءارى قر ازاماتى اتانىپ جۇرگەندەردىڭ سانىنىڭ قانشا ەكەنىن ەشكىم بىلمەيدى.

ەگەر جەرىمىزگە كوز الارتىپ، تارپا باس سالا قالسا، ءدال وسى رف ازاماتتارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋدى سولتۇستىكتەگى كورشىمىز جەلەۋ ەتەتىنى انىق. ءيا، وسى داۋلى ماسەلەگە وتتى اۋەلى قر ازاماتتارىنا رف ازاماتتىعىن الۋدى جەڭىلدەتۋ جارلىعى قۇيدى. كەيىن پۋتين وسى جارلىقتىڭ اياسىن ودان دا كەڭەيتىپ، ءوزى وككۋپاتسيالاعان ۋكراينانىڭ دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىستارىنىڭ تۇرعىندارىنا دا ءدال وسىنداي جارلىق شىعاردى.

رەسەي بۇقارالىق اقپارات قۇرالداردى كسرو تاراعان سوڭ، "بۇرىنعى وداقتاس رەسپۋبليكالاردىڭ ۇلتتىق ەليتالارى ازاماتتىقتى، ءتىلدى جانە بارىس-كەلىستى ساياسي قولشوقپارلارىنا اينالدىرىپ، ۇلتتىق جاڭا مەمەلەكەت قۇرۋدى جانە ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاۋدى سىلتاۋ ەتىپ، ورىس ۇلتىنان شىققان جانداردىڭ جالپى گۋمانيتارلىق جانە ەكونوميكالىق دامۋىنا، گۇلدەنۋىنە كەدەرگى كەلتىرە باستادى" دەپ قارا اسپاندى توندىرەتىن اقپاراتتىق شابۋىل باستادى. وسىلايشا، جاڭادان قۇرىلعان مەملەكەتتەردە تۇرىپ جاتقان ورىس ادامدارى تيتۋلدى ۇلتتاردىڭ كولەڭكەسىندەگى ەكىنشى سورتتى بۇقاراعا اينالىپتى-مىس. ولاردى قورعاۋ ءۇشىن رف تاراپىنان جاسالاتىن قادامدار اتالعان مەملەكەتتەر ءۇشىن ۇلتتىق بولمىسىنان ايىرىلۋ ەمەس، كەرىسىنشە ءوزارا ءتيىمدى ارىپتەستىككە شاقىرادى ەكەن. وزگەنىڭ ىشكى ىسىنە وندا تۇراتىن ورىس ۇلتى وكىلدەرىن پايدالانىپ، قول سۇعۋدى ء"وزارا ءتيىمدى ارىپتەستىك" دەپ اقتاۋدىڭ ارتىندا نە تۇر!؟

رەسەي ساياسي سەركەلەرىنىڭ سوزىنە سەنەر بولساق، كاۆكاز رەسپۋبليكالارىنىڭ تۇرعىندارىنا بيزنەس جۇرگىزۋ ءۇشىن، جۇمىس پەن تۇرعىلىقتى ورىن ءۇشىن ەركىندىك جەتىسپەيدى ەكەن. سول سەبەپتى بۇرىنعى كسرو حالىقتارى ءۇشىن نەگە ءبىز قوس ازاماتتىقتى ۇسىنبايمىز دەپ وسى ەلدەردەگى تاۋەلسىزدىككە توندىرەر جاڭا قاتەردىڭ شەتىن قىلتيتتى. ءارى رەسەي ساياساتكەرلەرى ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەن گورى، بوداندىق قامىتىن قايرىرا كيگىزەتىن قوس ازاماتتىق بارشا بۇرىنعى باۋىرلاس رەسپۋبليكالار ءۇشىن ماڭىزدى دەپ ەسكى مازمۇندى جاڭاشا انگە باستى.

ەگەر ۇقك بىزدەگى «قوس ازاماتتىعى بارلاردى» ناقتىلاپ جازاعا تارتپاسا، وسى ۋاقىتقا دەيىن تەك قازاقتىڭ تاۋبەشىلدىگىمەن عانا شەشىلىپ كەلگەن ۇلتارالىق قاتىناسقا تەرەڭ سىزات تۇزەدى. ءارى رەسمي بيلىكتىڭ «كوپۇلتتىق ەلمىز» دەگەن ءميفىنىڭ كۇلى ءبىر-اق كۇندە كوككە ۇشادى. رەسەي باسشىلىعى ءار بۇرىنعى وداقتاس رەسپۋبليكادا تەك ەكى عانا ۇلتتىق توپ بار: تيتۋلدى جانە ءجابىر كورۋشى ورىس ۇلتىنىڭ وكىدەرى دەگەن اكسيومانى ومىرگە اكەلدى. قوس ازاماتىعى بار ەل تۇرعىندارى قازاق مەملەكەتىنە شىنايى قاتەر توندىرە باستادى. ولاردى ەلدەن شەتەتتۋ بيلىك قۇزىرىنداعى دۇنيە. بۇل ىستە جايباسارلىققا ورىن جوق.

ابىلسەرىك الياكپار 

Abai.kz