ەلتىلەك. اباي نەگە انا ءتىلىن بىلمەيدى!؟
اقوردانىڭ تورىنە شىعا الماعان انا ءتىلىم، «اقجاعالىلاردىڭ» اۋزىنا تۇسپەگەن الماس ءتىلىم... سەنىڭ كوسەگەڭدى قايتسەك كوگەرتەمىز؟
ءيا، پرەزيدەنت «تۇسىنىكسىز تىلدە» كوپ سويلەمەۋگە تىرىسىپ كەلەدى. باياعى جارتاس، سول جارتاس... مەملەكەتتىك حاتشى ەكىباستان قازاقشا سويلەمەيدى. سويلەي قالسا، قاقالعان ادامنىڭ كۇيىن كەشەتىنى بار. بۇل كىسى دە اقوردادا وتىرادى. پارلامەنتتەگى ءبىرلى-جارىم دەپۋتات انا تىلىمىزگە جانى اشىعان كەيىپ تانىتىپ جۇرەدى، ايتەۋىر. ايتپاقشى، انەۋبىر اعامىز.... دەپۋتات مانداتىن العانعا دەيىن، قازاق ءتىلى دەپ كەڭىردەگى جىرتىلعانشا ايعايلاپ جۇرەتىن. ءبىز ول كىسىنى جاتىپ كەلىپ، جارىسا ماقتاپ قىرىلىپ قالا جازدايتىنبىز. باقساق... ءماجىلىستىڭ جۇمساق ورىندىعىنا بوكسەسى ءتيىپ ەدى، ۇلتشىل اعامنىڭ ءتۇرى دە، ءتىلى دە وزگەرگەن. ەكى كۇننىڭ بىرىندە پارلامەنت پارتاسىندا ورىسشا گويىتەتىن بولدى. دەپۋتاتتىق ساۋالىن «رەسمي تىلدە» عانا جاسايدى. كەشەگى انا تىلگە دەگەن ەمەشەگى ۇزىلە سويلەيتىن قىزۋقاندىلىعىنىڭ «ساۋ تامتىعى» قالماعان. وپاسىز دۇنيە!
اقوردانىڭ تورىنە شىعا الماعان انا ءتىلىم، «اقجاعالىلاردىڭ» اۋزىنا تۇسپەگەن الماس ءتىلىم... سەنىڭ كوسەگەڭدى قايتسەك كوگەرتەمىز؟
ءيا، پرەزيدەنت «تۇسىنىكسىز تىلدە» كوپ سويلەمەۋگە تىرىسىپ كەلەدى. باياعى جارتاس، سول جارتاس... مەملەكەتتىك حاتشى ەكىباستان قازاقشا سويلەمەيدى. سويلەي قالسا، قاقالعان ادامنىڭ كۇيىن كەشەتىنى بار. بۇل كىسى دە اقوردادا وتىرادى. پارلامەنتتەگى ءبىرلى-جارىم دەپۋتات انا تىلىمىزگە جانى اشىعان كەيىپ تانىتىپ جۇرەدى، ايتەۋىر. ايتپاقشى، انەۋبىر اعامىز.... دەپۋتات مانداتىن العانعا دەيىن، قازاق ءتىلى دەپ كەڭىردەگى جىرتىلعانشا ايعايلاپ جۇرەتىن. ءبىز ول كىسىنى جاتىپ كەلىپ، جارىسا ماقتاپ قىرىلىپ قالا جازدايتىنبىز. باقساق... ءماجىلىستىڭ جۇمساق ورىندىعىنا بوكسەسى ءتيىپ ەدى، ۇلتشىل اعامنىڭ ءتۇرى دە، ءتىلى دە وزگەرگەن. ەكى كۇننىڭ بىرىندە پارلامەنت پارتاسىندا ورىسشا گويىتەتىن بولدى. دەپۋتاتتىق ساۋالىن «رەسمي تىلدە» عانا جاسايدى. كەشەگى انا تىلگە دەگەن ەمەشەگى ۇزىلە سويلەيتىن قىزۋقاندىلىعىنىڭ «ساۋ تامتىعى» قالماعان. وپاسىز دۇنيە!
پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆ قازاق ءتىلىن مازاق ءتىلى قىلعانداي. بىتپەيتىن جيىنىن «بۋگين قارالاتىن ماسالە» دەپ باستايدى دا ارى قاراي ورىسشا ويقاستاي جونەلەدى. مينيسترلەر دە جيىن وتكىزسە، ايتپەسە، سۇحبات بەرسە اۋەلى ورىسشا سويلەۋگە اڭسارلارى اۋىپ تۇرادى. ءبىر-ەكەۋىنەن وزگەسى. ءتىپتى، «قازاقشا سۇراق قويعان جۋرناليستەرگە «ورىسشادان اۋدارىپ المايسىڭدار ما!» دەپ قىر كورسەتىپ، كەكىرەيگەن ءمينيستردى دە مىنا شىقپاعىر كوز كوردى» دەپ زار يلەگەن ارىپتەسىمنىڭ جانايقاي ءالى قۇلاعىمدا تۇر...
انا ءتىلىمىزدىڭ مايەگىن ۇستاپ وتىرعان اۋىلداعى حالىق بولسا، تەلەارنالاردى قوسادى، گازەتتەردىڭ بەتىن اشادى ءتىلدىڭ اياسىن كەڭەيتۋگە ارنالعان قاپتاعان، قاراقۇرىم جينالىس جايلى اقپار الىپ، «ە، مىنالار جىرعاتىپ جاتىر ەكەن» دەپ توقمەيىلسيدى. ءبىرلى-جارىمدى قالاعا جولى ءتۇسىپ كەلگەندەرى تۇتىگىپ قايتادى. «الگى سەندەردىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ۇستىندەمىز» دەپ قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى ەمەشەكتەرىڭ ءۇزىلىپ ءسويلىپ جاتاتىندارىڭ قايدا، مۇندا ورىسشا بىلمەسەڭ، قۇنىڭ بەس تيىن» ەكەن دەيدى تۇنەرىپ... «كەشىر، اعا»، دەپ كەمسەڭ كۇي كەشىپ، نالىعاننان ارىعا بارا المايمىز.
بيلىكتىڭ ۇشار باسىنىڭ كوڭىل-اۋانى تىلگە كەلگەندە وسىنداي سالقىن بولعان سوڭ، تومەڭگى جاق قالاي وڭسىن. جوعارىنىڭ ىعىنا جىعىلادى دا. قىل اياعى ۇساق-تۇيەك جينالىستىڭ ءبارى ورىسشا وتەدى. تاعى ءبىر وسىنداي جيىننان كۇنى كەشە قازاقشا سويلەيتىن ءبىر ادام تابا الماي، سالىمىز سۋعا كەتىپ شىقتىق. «رەسەيدىڭ ءبىر وبلىسى ەمەسپىز عوي؟» دەپ قاپالاناسىڭ كەلىپ. كۇنى بويى وسى ءبىر ويدىڭ جانىمدى جەگىدەي جەپ، «مۇجىگەنى» سونشا قۇر سۇلدەرىم قالعانداي... ىزادان ولەردەي بولعان مەن ۇيگە سىيماي كەشكىسىن ساياباققا شىعىپ، ۋىتتى ويلاردى سايابىرسىتىپ قايتپاققا بەكىنگەم. قايناعان زىعىرداندى باسپاققا. ساياباقتاعى وقشاۋلاۋ ورىندىققا جايعاسىپ، كوكجيەككە كوز جۇگىرتىپ، انا تىلىمە قاتىستى ولمەشى ءۇمىت وتىنىڭ شوعىن كوسەي تۇسەم... سول ءسات قاسىما ءتورت-بەس جاس شاماسىنداعى ەكى بەتى تومپيعان، ءوزى مونتيعان قارا دومالاق بالاقايدىڭ كەلە قالماسى بار ما؟ سۇيكىمدى. ءتىپاي-ءتىپاي ءتىلىم تاسقا! «بولاشاق سەندەردىكى، سەندەردىڭ كەزدەرىڭدە انا تىلىمىزگە قاتىستى ەش تۇيتكىل بولمايدى. اماندىق بولسا، ەندى توعىز جىلدان كەيىن قازاق ەلى ءجۇز پايىزعا جەتەقابىل قازاقشا سويلەيدى. سەندەر باقىتتى ۇرپاق بولاسىڭدار!»،- دەپ جىندى ادامشا ءوز-وزىمنەن كۇبىرلەپ وتىرمىن. ول تاڭدانىپ قاراپ قالىپتى. «اتىڭ كىم بالاقاي؟». ول اڭىرىپ ءتىل قاتپاستان تۇر. «ءاي، باتىر اتىڭ كىم، ايتا عوي»، ءۇن جوق. جاتىرقاپ تۇر عوي دەپ شامالادىم. وڭ جاق بۇيىردەن وتىزداردىڭ بەل ورتاسىن ەڭسەرىپ قالعان كەلىنشەكتىڭ «اباي، اباي!» دەگەن داۋىسى ەستىلدى. «قازاقتىڭ داناسىنداي - ابايداي اتىڭا، زاتىڭ ساي بولىپ ءوس! بۇگىنگى قازاقتىڭ ويشىلى بول، ۇلتتى وڭعا باستار!» دەپ ىشتەي تىلەك ەتتىم. «اتىڭ كەرەمەت ەكەن! ابايجان جاسىڭ نەشەدە؟». ول تاعى ۇندەمەدى، بىردەڭە ايتقىسى كەلەدى، بىراق ايتا المايدى... «ايتا عوي». وسى كەزدە جاقىنداپ قالعان كەلىنشەكتىڭ «يدي سيۋدا!» دەگەن ىزبارلى داۋسى قاتتىراق شىقتى. ماعان الاكوزدەنە ءبىر قاراپ قويدى. بىرەۋدىڭ بالاسىندا نەم بار ەدى... قولىنان اناسى دەدەكتەتىپ جەتەكتەپ بارا جاتقان ابايدىڭ ەكى كوزى مەندە. قولىمدى بۇلعاپ قويدىم. كەرەڭ بولعىر قۇلاعىم انىق ەستىپ تۇر: «ديادەنكا ۋ مەنيا چتو-تو سپروسيل، نو يا نە پونيال ەگو»، دەپ بىلدىرلاپ بارادى. ءتىلى نە دەگەن ءتاتتى ەدى. جۇرەگىم قان جىلاي جونەلدى... تاعى دا تەرەڭ ويعا باتىپ بارا جاتىرمىن. ءيا، تاۋەلسىز ەلدە تۇتاس ءبىر بۋىن ءوز انا ءتىلىن بىلمەي ءوستى. تىلگە جانى اشۋ، ۇلتقا دەگەن ماحاببات سىندى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءيىسى ولاردىڭ مۇرىندارىنا دا بارمايدى. ەندى مىنە، اباي باستاعان جانە ءبىر تولقىننىڭ جاعدايى سونىڭ كەبىن قۇشپاق. انا تىلگە قاتىستى وتكەن 20 جىلداعى جەمىسىمىز وسى! الداعى ون جىلداعى جەتىستىگىمىزدىڭ قالاي بولارىن ءوزىڭىز پارىقتاي بەرىڭىز...
«اباي-اقپارات»
