قاسىم-جومارت توقاەۆ قىزىلوردا وبلىسىنىڭ جۇرتشىلىعىمەن كەزدەستى
جيىنعا ءوڭىردىڭ زيالى قاۋىم، ارداگەرلەر مەن جاستار وكىلدەرى، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ باسشىلارى مەن باق وكىلدەرى قاتىستى، دەپ جازادى اقوردانىڭ رەسمي سايتى.
مەملەكەت باسشىسى ايماقتاردان ءتۇسىپ جاتقان ۇسىنىستاردى ەسكەرە وتىرىپ، وڭىرلەردى دامىتۋعا باعىتتالعان ارنايى كەشەندى مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ ىسكە قوسىلاتىنىن ايتتى. سونداي-اق، قازاقستان پرەزيدەنتى وسى ماقسات-مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن وبلىس باسشىلىعى شەشۋى ءتيىس بىرقاتار ماسەلەلەرگە توقتالدى.
– ايماقتاعى ازاماتتاردىڭ جالاقىسىن ءوسىرۋ – ۇكىمەت پەن وبلىسى اكىمىنىڭ باستى مىندەتى! لايىقتى جالاقى تولەيتىن جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋعا باسا ءمان بەرۋ قاجەت. بۇل باعىتتا ءىرى كاسىپورىنداردىڭ قۋاتىن ءتيىمدى پايدالانۋدى نازارعا الۋ كەرەك، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى شەتەل كومپانيالارىندا جۇمىس ىستەيتىن وتانداستارىمىزدىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋداردى. سونىمەن قاتار، وبلىستىڭ الەۋمەتتىك سالاداعى جەتىستىكتەرىنە توقتالدى.
– كوپ بالالى جانە تۇرمىسى تومەن وتباسىلارعا قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن وبلىستا الەۋمەتتىك جول كارتاسى ىسكە قوسىلعان. بيىل «اۋىل – ەل بەسىگى» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، جول قۇرىلىسى سالالارىندا قۇنى 1,7 ميلليارد تەڭگە بولاتىن 60 جوبا جوسپارلانعان. وبلىس اكىمىنە سولاردى ۋاقتىلى ءارى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋدى تاپسىرامىن، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ دامۋدىڭ جاڭا درايۆەرلەرىن قالىپتاستىرۋ قاجەت ەكەنىن ايتىپ، قۋاتتى ەكونوميكاعا قول جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
– يندۋستريالاندىرۋ ساياساتى ءوزىنىڭ جەمىسىن بەردى. بۇل باعىت ودان ءارى جالعاسادى. 2013 جىلدان بەرى قىزىلوردا وبلىسىندا وڭدەۋشى ونەركاسىپ سالاسى ەكى ەسە ءوستى. ءىرى تسەمەنت زاۋىتى ىسكە قوسىلدى. «شالقيا» كەن ورنىندا قۋاتتى كومبيناتتىڭ قۇرىلىسى باستالدى. بۇدان بولەك، وبلىستاعى شىنى زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ قاجەت. «بايتەرەك» حولدينگى مەن وبلىس اكىمدىگىنە زاۋىتتى ىسكە قوسىپ، قازاقستاننىڭ العاشقى شىنىسىن شىعارۋدى تاپسىرامىن، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى اۋىلداردىڭ ءوسىپ-وركەندەۋى اگروسەكتوردىڭ ىلگەرىلەۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىنىن ايتىپ، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى الەۋەتى ءالى تولىق پايدالانىلماي وتىرعانىنا نازار اۋداردى.
– سۋارمالى جەرلەردە سۋ تاپشىلىعى بار. سوندىقتان، جاڭا سۋ قويمالارىن سالۋ قاجەت. ۇكىمەت وبلىس اكىمدىگىمەن بىرگە اتالعان ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ماعان ناقتى جۇمىس جوسپارىن ۇسىنسىن. بۇكىل ەل بويىنشا اۋىل ينفراقۇرىلىمىن جاڭعىرتاتىن كەز كەلدى. جەرگىلىكتى جولداردىڭ، سۋ قۇبىرلارىنىڭ، ەلەكتر جەلىلەرىنىڭ، مادەني-سپورت كەشەندەرىنىڭ ءبارى جاڭارۋى قاجەت، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى وڭىردەگى ەكولوگيالىق پروبلەمالارعا، سونىڭ ىشىندە، ارال پروبلەماسىنا، اينالاسىنا زيانىن تيگىزىپ وتىرعان مۇناي-گاز جانە ۋران قالدىقتارىنا نازار اۋداردى.
– ەكولوگيا – قىزىلوردالىقتاردى تولعاندىراتىن ماسەلەنىڭ ءبىرى. حالىق ارال تاعدىرىنا الاڭدايدى. ەلباسىنىڭ باستاماسى بويىنشا «سىرداريا ارناسىن رەتتەۋ جانە ارال تەڭىزىنىڭ سولتۇستىك بولىگىن ساقتاپ قالۋ» جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. وسى جوبانىڭ جانە كوكارال بوگەتىنىڭ ارقاسىندا كىشى ارالداعى سۋ قالپىنا كەلدى. بۇل بالىق شارۋاشىلىعىن جانداندىرۋعا سەپتىگىن تيگىزدى. تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە – بۇگىندە تۇرعىنداردى مۇناي-گاز بەن ۋراننىڭ زياندى قالدىقتارى الاڭداتىپ وتىر. وڭىردەگى كاسىپورىندارعا جاڭا تەحنولوگيالار ەنگىزىپ، ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىكتى حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي ەتۋ قاجەت، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ بايقوڭىردى قازاقستاننىڭ عارىش سالاسىنىڭ نەگىزى رەتىندە اتاپ ءوتىپ، بۇل كەشەن وبلىسقا جوعارى تەحنولوگيالاردى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىن ايتتى.
– ءبىزدىڭ ماقسات – عارىش تەحنولوگيالارىن وتانىمىزدىڭ، حالقىمىزدىڭ مۇددەسى ءۇشىن قولدانۋ. بايقوڭىر قالاسىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن جاڭعىرتۋ جۇمىسى جالعاسۋدا. مۇندا 30 جىل ىشىندە العاش رەت كوپقاباتتى ۇيلەر جانە مەديتسينالىق ورتالىق سالىندى. بەس مەكتەپ قازاقستاننىڭ ءبىلىم ستاندارتىنا كوشتى. قازىر الەمدە ينۆەستورلار عارىش ستارتاپتارىنا كەڭ قولداۋ كورسەتۋدە. ءبىز دە بايقوڭىردىڭ الەۋەتىن ءتيىمدى پايدالانىپ، بۇل ۇردىستەن شەت قالماۋىمىز كەرەك، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
سونداي-اق، قىزىلوردا ءوڭىرىنىڭ جۇرتشىلىعى اتىنان ارداگەرلەر، كاسىپكەرلەر، مۇعالىمدەر، سپورتشىلار ءسوز سويلەپ، وزدەرىنىڭ ۇسىنىس-تىلەكتەرىن جەتكىزدى.
سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى xالىقتىڭ ءال-اۋقاتىنا قاتىستى ماسەلەلەردىڭ بارلىعى جەكە ءوزىنىڭ باقىلاۋىندا بولاتىنىن ايتىپ، جيىنعا قاتىسۋشىلاردى قىزىلوردا ولكەسىن دامۋدىڭ جاڭا دەڭگەيىنە شىعارۋ ءۇشىن اتسالىسۋعا شاقىردى.
قازاقستان پرەزيدەنتى ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن «سىر مارجانى» جشس ديرەكتورى م.وتەەۆتى، كوپسالالى بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ دارىگەرى ا.شۇلەنباەۆتى، قىزىلوردا قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ قۇرىلىسشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ جەتەكشىسى ق.ەرنازاروۆتى، داڭقتى سپورتشى، مانەرلەپ سىرعاناۋدان حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى ە.تۇرسىنباەۆانى جانە «نارتاي ونەر مەكتەبى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك قازىنالىق كاسىپورنىنىڭ ديرەكتورى م.بەكپەيىسوۆتى العىس حاتتارمەن ماراپاتتادى.
Abai.kz