بەكبولات تىلەۋحان، دەپۋتات. ورال ورىستىڭ قالاسى ما؟
دەپۋتات بەكبولات تىلەۋحان قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالى.
«تۋريزم - ەل يمديجىنە اسەرى ەرەكشە سالا. سول توڭىرەكتە بەرىلەتىن اقپاراتتىڭ دا ەل جونىندە پىكىر تۇيۋىنە ىقپالى ايىرىقشا. سوندىقتان وسى باعىتتاعى اقپاراتتارعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ - مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى شارا دەر ەدىم.
ايتقالى وتىرعانىم قازاقستانداعى ەكى ۇلكەن اۆياكومپانيانىڭ ءبىرى سكات اۆياكومپانياسىنىڭ بورتىنداعى «Let's go» ورىسشاسى «پوەحالي» (5 نومەر 2011جىل.) جۋرنالىنىڭ ىشىندەگى اقپارات. اۆتورى ارتەم رۋساكوۆيچ دەيتىن ادامنىڭ جازعان ماقالاسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ۇستانىمىنا قايشى، ۇلتارازدىقتى قوزدىرۋعا باعىتتالعان دۇنيە. تەررەتوريالىق پرەتەنزيا، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ دامۋىنا نارازىلىعى بار ماقالا. ونداعى «ۆ وبششەم سپەتسيالنو ۋچيت كازاحسكي يازىك دليا ۆيزيتا ۆ كازاحستان نەت نەوبحوديموستي» دەگەنىن نە دەپ تۇسىنۋگە بولادى؟! كىم بانگلادەشكە بارۋ ءۇشىن سول ەلدىڭ ءتىلىن ۇيرەنىپتى؟ جاپونياعا تۋريست بولىپ بارۋ ءۇشىن جاپون ءتىلىن كىم ۇيرەنەدى؟ سوندا اۆتور نە دەگىسى كەلگەن؟ بۇنىڭ ار جاعىندا قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىنا دەگەن نارازىلىق ايقىن كورىنىپ تۇر.
دەپۋتات بەكبولات تىلەۋحان قر پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالى.
«تۋريزم - ەل يمديجىنە اسەرى ەرەكشە سالا. سول توڭىرەكتە بەرىلەتىن اقپاراتتىڭ دا ەل جونىندە پىكىر تۇيۋىنە ىقپالى ايىرىقشا. سوندىقتان وسى باعىتتاعى اقپاراتتارعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ - مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى شارا دەر ەدىم.
ايتقالى وتىرعانىم قازاقستانداعى ەكى ۇلكەن اۆياكومپانيانىڭ ءبىرى سكات اۆياكومپانياسىنىڭ بورتىنداعى «Let's go» ورىسشاسى «پوەحالي» (5 نومەر 2011جىل.) جۋرنالىنىڭ ىشىندەگى اقپارات. اۆتورى ارتەم رۋساكوۆيچ دەيتىن ادامنىڭ جازعان ماقالاسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ۇستانىمىنا قايشى، ۇلتارازدىقتى قوزدىرۋعا باعىتتالعان دۇنيە. تەررەتوريالىق پرەتەنزيا، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ دامۋىنا نارازىلىعى بار ماقالا. ونداعى «ۆ وبششەم سپەتسيالنو ۋچيت كازاحسكي يازىك دليا ۆيزيتا ۆ كازاحستان نەت نەوبحوديموستي» دەگەنىن نە دەپ تۇسىنۋگە بولادى؟! كىم بانگلادەشكە بارۋ ءۇشىن سول ەلدىڭ ءتىلىن ۇيرەنىپتى؟ جاپونياعا تۋريست بولىپ بارۋ ءۇشىن جاپون ءتىلىن كىم ۇيرەنەدى؟ سوندا اۆتور نە دەگىسى كەلگەن؟ بۇنىڭ ار جاعىندا قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىنا دەگەن نارازىلىق ايقىن كورىنىپ تۇر.
اۆتور ماقالانىڭ سوڭىنا تامان بىرنەشە قالالارعا توقتالىپ تۋريستىك سيپاتتاما بەرە كەلە، ورال قالاسىنا كەلگەندە «ۋرالسك - رۋسسكي گورود، ۆولەيۋ سۋدەب وكازاۆشيسيا ۆ كازاحستانە. يستوريا ۋرالسكا تەسنو سۆيازانا س روسسيەي، ا س كازاحستانوم پوچتي ني كاك» دەيدى. بۇل نە دەگەن ءسوز؟ ورال دەيتىن ءسوزدىڭ ءتۇپ-توركىنى تۇركىنىڭ ءسوزى. ورال بايعونىسۇلى، ءسىزدىڭ ەسىمىڭىز دە ورال ەمەس پە؟! ورال دەگەن ءسوزدىڭ معىناسى قازاقشا «قايت» ورىسشا «ۆەرنۋتسيا»، «كەرى قايت، ەلىڭە ورال» دەگەندى بىلدىرەدى. سلاۆيان تىلىندە مۇنداي ءسوز تۇبىرىمەن جوق. مۇرنىڭىزدىڭ استىندا تۇرعان تولە بي جاتقان تاشكەننەن، ايتەكە بي جاتقان تامدى مەن نۇراتادان، اسەت جاتقان اياققامىر تارباعاتايدان ايرىلىپ قالعان قازاققا، ورىستان جەر تارتىپ الاتىنداي كۇشتى قازاق بايعۇسقا كىم بەرىپتى؟!. كۇنى كەشە عانا قازاققا استانا بولعان ورىنبوردان ايىرىلىپ وتىرعانىمىزدا، كۇي اتاسى قۇرمانعازى جاتقان استراحان وڭىرىنەن ايىرىلىپ جاتقانىمىزدا، «ەدىلدىڭ بويى ەن توعاي ەل قوندىرسام دەپ ەدىم» دەيتىن ماحامبەت ايتپاقشى، يا بولماسا
«ەدىلدىڭ بويىن ەن جايلاپ،
شالعىنىنا بيە ءبىز بايلاپ،
ورىندىقتاي قارا سابادان بوز بالا مەن
كۇلىپ-ويناپ قىمىز ىشەر كۇن قايدا؟» دەپ كەزىندە دوسپامبەتتەر جىرلاعان ەدىلدىڭ بويى بۇگىندە بوتەن ەلدىڭ تەررەتورياسىندا قالىپ جاتقاندا، ۇلكەن ورال سياقتى قالانى ورىستان تارتىپ الاتىنداي قۇدىرەت قازاققا قاشان ءبىتپتى. بۇنىمەن نە دەگىسى كەلگەن اۆتور؟!
قۇرمەتتى كارىم قاجىمقانۇلى! قازىر قازاق ۇلتىنىڭ نامىسىنا تيەتىن، ۇلتارازدىقتى قوزدىراتىن ماقالالار، ءارتۇرلى شابۋىلداردىڭ سەرياسى باستالىپ كەتكەنگە ۇقسايدى. مىناۋ سونىڭ ءبىر جالعاسى ىسپەتتى. بۇعان تەز ارادا توقتاۋ سالۋ ءۇشىن، ۇكىمەت تاراپىنان ارنايى جينالىستار، دوڭگەلەك ۇستەلدەر، يا بولماسا باسقادا ءبىر ناقتى شارالار قاجەت دەپ بىلەمىز».
دەپۋتاتتىڭ ساۋالىن قر پارلامەنتى ءماجىلىسى اپپاراتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى تاراتىپ وتىر
