كەمەل كۇننىڭ – شۋاعى مول، كۇنگەيى زور بولادى...
ەلىمىزدىڭ ەڭ جوعارعى بيلىگىندە سوڭعى ۋاقىتتا ورىن العان كادرلىك اۋىس-تۇيىستەر تۋرالى ءارالۋان وي-پىكىرلەر ايتىلۋدا. جىلدامدىعى مەن ەكپىنى – تاۋدان قۇلاعان سىرقىراما ىسپەتتى ءسات سايىن تەز وزگەرگەن، ءاپ ساتتە اۋىسقان قازىرگى ۋاقىتتىڭ ىزىنە ىلەسۋ دە وڭاي ەمەس. دەسەك تە، قاي وزگەرىس پەن جاڭارۋعا سابىر مەن ساليقالىلىق تانىتىپ، پايىم-پاراسات بەكىتكەن پايدالى.
كەمەل
(قىرىق قىردىڭ قياسى)
(ەسسە)
«بۇرىن – شىن بار، بۇگiن – شىن،
ەرتەڭ شىن بار – ءۇش بولەك.
كەرەگi جوق بۇلاردىڭ،
بۇزىلمايتىن شىن كەرەك»، – دەيدى شاھكارىم؟!.
پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جەتەكشىسى – مەمباسشى جۇمىسىن ۇيلەستىرۋشى قىزمەت قانا ەمەس، ارىستاندار اراسىنداعى ارىنى قۋاتتى ازۋلى الاۋىزدىقتىڭ مامىلەسىن مەڭگەرىپ، شيەلەنىستەردىڭ شەشىمىن تابۋعا ءتيىس تۇلعا.
ىسكەرلىگى ىلكىمدى، ءتالىم-تاجىريبەسى تولىمدى، ساياسي سالماقتى، قۇرعاق سوزۋارلىقتان الىس، كۇڭگىرت كەلەڭسىزدىككە قاس، ناقتى ءىس، ناتيجەلى قيمىلدىڭ ادامى قىرىمبەك كوشەرباي – ەلدىڭ ەڭ جوعارعى بيلىگىندە ومىرشەڭ وزگەرىستەر جاساۋعا كامىل-ءتىن، وكىنىشتىسى، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ تىزگىنىن نەبارى 70 كۇندەي عانا تۇتام ۋاقىت باسقارۋعا مۇرسات الدى. تولعاۋلى توعىز اپتادا قازاق قوعامىنداعى تابانى تايعاق تۇراقسىزدىققا قۇرىق سالىپ، تەپە-تەڭدىك تارازىسىن شايقالتپاي، قالىپتى ۇستادى. ايتسە دە، وقتاي ۇشىپ، شوقتاي قىزعان تىم جىلدام، تىم تىعىز، كۇرمەۋلى جىپتەي تىم قىسقا كەزەڭدە اشىنعان الاش، قىزۋقان قازاقتى جاساندى نيەت، سۇرەڭسىز كوزبوياۋشىلىقپەن يلاندىرۋ – استە مۇمكىن ەمەس ەدى...
كۇنى كەشە قىزىلوردا وبلىسىن ۇزدىك بەس ءوڭىردىڭ قاتارىنا قوسقان ايدىك اكىمدى كۇستانالاپ، جەلسوز ۇرلەپ، شوق تۇتاتىپ، حاكىم ايتقان «يت كورگەن ەشكىكوزدەنىپ», تىرناق استىنان – كىر ىزدەگەن سۇرەڭسىز سارساڭنىڭ قولامتاسىن ۇرلەۋ – بوس ءسوز، بولبىر بولجام. «ەكى كۇيمەك – ءبىر جانعا ادىلەت پە؟» (اباي), كۇپىردەن – ءسوز شىعارىپ، ىلىكتەن – سىنىق ىزدەيتىن كۇلىمسى قاتارىنا قوساتىن كىسى ەمەس، قىراعام...
***
«كوبەلەكپەن جارىسىپ قىز وسەتىن،
قابىلانمەن الىسىپ ۇل وسەتىن...» (باۋىرجان ۇسەن) – جالاعاشتاي جاپاننىڭ انتەك جەلى مەن اششى سۋىعىنا قاقتالعان قازاقتىڭ قارادومالاعى – قيالدىڭ قيانىنا قونىپ، ارماننىڭ اسقارىنا اياق باسۋدىڭ ۇزاقسونار ساپارىندا – ءبىلىم مەن بىلىكتى، ەڭبەك پەن ەپتىلىكتى قاتار سۇيرەۋ كەرەكتىگىن جاستاي ءتۇيسىندى.
قۇرعاق جەرگە – قىلتاناق قىلتايمايدى، جاس وسكىندە ونەگەلى ءورىس، ۇكىلى ۇلگى مول بولدى. اۋىل جاستانىپ، اۋدان باسقارعان اكەسى ەلەۋ كوكەم «بالاڭا بالىق بەرمە، قارماق بەر!» دەيتىن ۇستانىمنىڭ ۇستاسى-تىن. وزالدان دارىعان قاسيەت: «اۋىردىڭ ءۇستى، جەڭىلدىڭ استى» – جەتىستىك پەن جەڭىستىڭ جولى ەمەستىگىن تىم ەرتە ۇقتىردى...
قازاقتىڭ «حاندا – قىرىق كىسىنىڭ اقىلى بولادى» دەيتىن ءتۇيىنىنىڭ كۇرمەۋى – شىنايى تۇڭعيىققا، شۇرايلى تەرەڭگە تارتادى. قۇداي بەرگەن قانسورپا تىرلىكتىڭ جاقسىلىعى مەن جاماندىعىن، ىزگىلىگى مەن زۇلىمدىعىن، قۇدىرەتى مەن قاسىرەتىن تارازىلاعان قىراعاما قيامەتتى قىرىق قىردىڭ قياسىن كورۋگە تۋرا كەلدى...
مەن بىلەتىن، سوناۋ 90-جىلدارى – سول كەزدەگى قازاق ۇكىمەتباسىنىڭ ورىنباسارىنىڭ قىلشىلداعان جاس كومەكشىسى قىرىمبەك كوشەرباي...
- اۋىلدىڭ ءتۇتىنىن جۇتىپ، شاڭىنا اۋناعان...
- سىلقىم سىردىڭ بويىندا بالالىق داۋرەننىڭ بال ءدامىن تۇشىنعان...
- قازاقتىڭ قاراشاعىراعىندا انا ءتىلىنىڭ ءتاتتى ءنارىن بويىنا سىڭىرگەن...
- اكە كورىپ، وق جونعان...
- قۇربى-قۇرداسپەن قىزىق كەشكەن...
- تۋىس تانىپ، باۋىرىنا باسقان...
- اۋىلداستىڭ اتىن وزدىرعان...
- ءبىلىمنىڭ سوڭىنا شىراق الىپ تۇسكەن...
- ۇستازىن – ۇلىق كورگەن...
- ارمان قۋىپ، الىسقا اتتانعان...
«ماقسۇتىم – ءتىل ۇستارتىپ، ونەر شاشپاق،
ناداننىڭ كوڭىلىن قويىپ، كوزىن اشپاق.
«ۇلگى السىن» دەيمىن ويلى، جاس جىگىتتەر،
دۋمان-ساۋىق ويدا جوق – اۋەل باستا-اق» (اباي) – دەگەن قازاقتىڭ قاتارداعى قاراپايىم قوڭىر بالاسى بولاتىن.
قازاق اۋىلىنىڭ وتىنان كىرىپ، كۇلىنەن شىققان; كونە جۇرتىنىڭ «قۇرالايدىڭ سالقىنى»، «وتامالى»، «بەس قوناق»، «تەكە بۇرقىلداق»، «قارعانىڭ قىز ۇزاتۋى»، «يتبالاقتىڭ كىندىك كەسەرى» دەيتىن كەزەك-كەزەگىمەن كەلەتىن كەزەڭ-عۇرپىن كوڭىلىنە توقىپ، ساناسىنا ءسىڭىرىپ جەتىلگەن جىگەرلى جاس قىرىمبەكتى قانداي دا تالاپاي-تولقىن، كەلەڭسىز كەدىر-بۇرالاڭ توقتاتا الماستاي ەدى...
اقمەشىتتەگى جاستار ۇيىمىنىڭ سەركەلىگى – تاۋ مەن تاسقا تيگەن عازيز باستىڭ قىزىقتى دا شىجىقتى كەزەڭىنە باستادى...
وڭتۇستىك استانانىڭ ارايلى اسپانى، اسقاق الاتاۋ ءھام ۇكىمەت ءۇيى – مەرەيلى ماقسات پەن ءماندى مۇرات الىپپەسىنىڭ العاشقى قارلىعاش-پاراقتارى-تىن...
ەلدىڭ ەڭ ۇلكەن شاھارىنداعى ءىرى اۋدان تىزگىنى – التىن كوپىردىڭ باسپالداعىن توسەدى...
ۇكىمەت اپپاراتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى-ءبولىم مەڭگەرۋشىسى; پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى-ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى; ءبىلىم، مادەنيەت جانە دەنساۋلىق ءمينيسترى; ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى – ابىروي اسىرىپ، بەدەل بەكىتكەن باراقاتتى بەلەستەر.
جاڭا عاسىر باسىنداعى ايدىندى اقجايىق ايماعى – ادۋىندى اسقاردىڭ اساۋ اسۋى...
ءۇستىرت تانىپ، ءۇمىت جانىعان ۇكىلى ءۇش جىل – رەسەي فەدەراتسياسىنداعى قازاق ەلشىسى...
قازىناسى قالىڭ، شەجىرەسى قابات، اۋليەسى ايدىك ماڭعىستاۋ تۇبەگىندەگى تار جول، تايعاق كەشكەن الاساپىران التى قىس...
كوشەرباي تۋرالى تامسىلدە بۇلعىر كەزەڭنىڭ بوزامىق بولمىسى جايلى ءتىلىمىزدى تىستەپ، تومەنگە تۇڭىلەر حاقىمىز جوق: ءبارى دە ايداي اشىق، سانا ساراپتاي الار اششى سالدار. «اۋىرۋىن جاسىرعان – ولەدى» دەمەكشى، قارسىلاستاردىڭ جالعىز «جالاۋ-قارۋى» – جاڭاوزەن جاراسى. «بۇركەگەن جەردەن – بۇرگە شىعادى»، اۋليەلەر ەلىندەگى قىزمەتكە قارا كۇيە جاعۋعا قۇمارلار ەسى بولسا، مىردەي بيلىگى ءبىر ۋىس، جالعىز جۇدىرىقتاعى توقپاعى اۋىر – شاتپاعى جاۋىر ەلدە – باسقاشا بولۋى مۇمكىن ەمەستىگىن ەسكەرسىن. جاڭاوزەننىڭ جازىقتىسى قىراعام ەمەس: ارىنا داق، ابىرويىنا سەلكەۋ تۇسەر سەبەپ جوق...
قازاقتىڭ تىلىمەن، ۇلتىنىڭ دىلىمەن; باباسىنىڭ اسىل دىنىمەن; عاسىرلىق ادەت-عۇرىپ، سالت-ساناسىمەن تەرەڭ تامىرلانىپ:
«الىستان «الاش» دەسە – اتتانامىن،
قازاقپىن – «قازاق» دەسە – ماقتانامىن.
بولعاندا اكەم – قازاق، شەشەم – قازاق،
مەن نەگە قازاقتىقتان ساقتانامىن؟!» (مىرجاقىپ دۋلاتۇلى) – مۇددەسىن مۇرات تۇتىپ، ۇلتىنىڭ ۇلاعاتىن تۇڭعيىقتان تاتىپ ىشكەن قازاقى جىگىت قىرىمبەك:
- ءتالىم جيىپ، تاربيە الدى...
- ءبىلىم بەكىتىپ، بىلىك جينادى...
- جۇرتىنىڭ جانىنان جىلۋ ىزدەدى...
- ۇلكەنگە قاراپ، ۇلگى تاپتى...
- كىشىنى دەمەپ، قامقور بولدى...
- ادال دوستى – اتىنا مىنگىزدى...
- ۇلتىن ءسۇيىپ، ۇلىعىن تانىدى...
- ماقسات قويىپ، مۇراتقا جەتتى...
- اناسىنىڭ اق ءسۇتىن اقتادى...
- ءۇمىت جاعىپ، زاڭگىرگە ۇمتىلدى...
الىسقا قاراپ، جاقىندى جىلىتقان قىرىمبەك ەلەۋۇلى «ينەمەن – قۇدىق قازعانداي» باتپان-بەينەتپەن كىشىلىگى باسىم كومەكشىلىك قىزمەتتەن – كىسىلىگى كەمەل كوشباسشىلىق قۇرمەتكە دەيىن ساتىلاپ ءوسىپ، ساليقالى سالماق جيدى.
تازا تالعام مەن تۇمانى تانۋعا، تەرەڭ تولعام مەن باردىڭ باعاسىن باعامداۋعا – يمان قۋاتى، وي كەمەلدىگى، سانا ساڭلاۋى استە قاجەت. سينگاپۋر ەلىنىڭ ىرگەتاسىن مىقتاپ، مارقاسقالار قاتارىنا قوسقان لي كۋان يۋ: «ەلدىڭ ەڭ قۇندى بايلىعى – ەڭبەققور، ۇنەمشىل، بىلىمقۇمار ادامدار» – دەگەندە، ەلەۋ كوكەمنىڭ ۇلىنداي جالىن-جىگىت، ەرەن ەرلەردى قاپەرىنە السا كەرەك.
الەمنىڭ ىقپالدى تۇلعالارىنىڭ ءبىرى، امەريكالىق مەملەكەت قايراتكەرى گەنري ا.كيسسيندجەر: «شارىقتاۋ شەگىنە جەتكەندەي كورىنەتىن ايرىقشا اقىلدى ەسەپ-قيساپتاردى – وراسان ويلى ادامداردىڭ وزگەرتە الاتىندىعىن تاريح دالەلدەپ بەردى. كۇرمەۋى قيىن ماسەلەنىڭ وڭ شەشىمىن تابۋىنا «قالىپتاسقان جاعداي اسەر ەتە مە، الدە، كىسىنىڭ جەكە قابىلەتىنىڭ ىقپالى كۇشتى بولا ما؟» دەيتىن ەسكىدەن كەلە جاتقان داۋلى سۇراققا سينگاپۋر مەملەكەتتىگىنىڭ اتاسى لي كۋان يۋ تالاسپايتىنداي ناقتى جاۋاپ تاۋىپ، سوڭعى نۇسقانىڭ شىندىعىنا ادامزاتتىڭ كوزىن ايقىن جەتكىزدى» – دەپ اشىق ايتىپ، ءادىل باعاسىن بەرگەن-ءدى. تولىق توقىراپ، ابدەن قالجىراعان بەيشارا-كەدەي ەلدى لي كۋان يۋ – شيرەك عاسىردا الەمدەگى ەكونوميكاسى اسپانداپ دامىعان، اسا باقۋاتتى جۇرتقا اينالدىردى. سيتگاپۋرداعى جان باسىنا شاققاندا ىشكى جالپى ءونىم ء(ىجو) 15 ەسە ءوسىپ، 400 اقش دوللارى دەڭگەيىنەن – 12,2 مىڭ دوللارعا دەيىن شارىقتادى...
كىسىنىڭ جەكە قابىلەتى ىقپالىنىڭ كۇشتىلىگىن – كەشەگى اقجايىقتىڭ اقجارقىن كەيپى، ماڭعىستاۋدىڭ ماڭعاز كەلبەتى، بۇگىنگى سىر بويىنىڭ بەرەكەلى بەدەرى ايقىن دالەلدەدى. دوسپامبەت جىراۋ بابامنىڭ ماقامداۋىنشا:
«...ارىستانداي... الشايتىپ،
ارعىماق مىنگەن وكىنبەس.
كىلەڭ بۇزداي كىلشەيتىپ،
كوبەلەر كيگەن وكىنبەس...
...سارىارقانىڭ بويىندا،
سوعىسىپ ولگەن وكىنبەس!..»
ەڭ وكىنىشتىسى، «تۇلكى – تۇگىنەن جازادى» دەگەن، ءبىز جاقسىنىڭ شاپاعاتى مەن كۇشتىنىڭ قۋاتىن باعالاۋعا كەلگەندە، توبىق جۇتقانداي تىمىرايۋدان ارىلا الار ەمەسپىز... جاراتۋشىمىز ون ۇلتتىڭ – ون وكىلىنىڭ دۇعاسىن قابىل ەتىپ، سۇراپ-تىلەگەنىن ورىندايتىندىعىنا ۋادە كەسىپ، بارلىعىنا ورتاق ءبىر شارت قويىپتى: «كورشىلەرىڭە سەنىڭ سۇراعانىڭنان – ەكى ەسە ارتىق ءناسىپ بەرەمىن!» دەپ. سوندا مەنىڭ قازەكەم: «قوڭسىمدى قوسارلاندىرىپ جارىلقاعانشا، مەنىڭ ءبىر كوزىمدى اعىزىپ جىبەر!» دەگەن كورىنەدى. وسى ءافسانا – پانيدەگى پەندەشىلىك قىزعانىشتىڭ قىزىل ءيتىنىڭ اياۋسىز تالايتىندىعىن، كورەالماۋشىلىقڭ كوكتىرناعىنىڭ كەسىر-كەساپاتتىعىن تۋرا تارازىلايدى...
كوشەربايدىڭ كوشەلى نەمەرەسىنىڭ تاعدىر-تالايى دا تاقتايداي – تەگىس، وقتاۋداي – ءتۇزۋ بولا قويعان جوق، بەينەتكە بەلشەسىنەن باتىپ، قياس-قياناتتىڭ كوكەسىن كوردى...
- تەرىن توگىپ، كەرمەگىن سىققان...
- جاستىق كورمەي، جاستىعىن وتكىزگەن...
- ەلىن ءسۇيىپ، ەسەسىن جيعان...
- يمانعا يلانىپ، جيعاننان جەرىگەن...
- امىرگە باعىنىپ، تاڭىرگە ءتاۋ ەتكەن...
- ارىن ساقتاپ، بارىن اقتاعان...
- سابىرمەن دوستاسىپ، قادىرمەن قاۋىشقان...
- جاتقا جۇگىنبەي، قانداسىن قورعاعان...
- شەگىن ءتۇسىنىپ، شەكاراسىن بىلگەن...
- ىرگەسىن مىقتاپ، بىلمەسىن – ىزدەگەن...
قىراعامنىڭ ۇراندى جورىق، سۇرەندى سۇلەلەرى ورىستىڭ ورامدى شايىرى سەرگەي ەسەنيننىڭ:
«...ءالجۋاز-نازىك بولسام دا،
باتىرسىپ، بۇرا تارتۋشى ەم.
مۇرنىمنان قىزىل قان ساۋلاپ،
تاياق جەپ ۇيگە قايتۋشى ەم.
ورمىنەز ەدىم بۇرىننان،
وزگەرگەن جوقپىن مەن دە اسا –
سوعىلسام بۇرىن مۇرىننان،
جۇرەگىم قازىر قان-جوسا!..» – دەيتىن دەگدار-جولدارىن ەسىمىزدە ەرىكسىز وياتادى...
قيىندىقتارى مەن قۋانىشتارى الماكەزەك اۋىسقان الاشتىڭ اناسى – قىزىلورداداعى تاعدىرلى جەتى جازدا: «سىر ءوڭىرى – قۇدايدىڭ ءناسىپ قىلعان مول قازبا بايلىقتارىنا كەمەل بىزگە بەرىلگەن ءتاڭىردىڭ سىيى» – دەيتىن سىندارلى ءسوز ايتىپ، تەلەگەي-تەڭىز تەربەلە اققان باراقاتتى بايتاق ولكەنىڭ ەركە سۋى – سىرداريانىڭ سارتاپ جاعاسىندا كىر جۋعان قازاقتىڭ قارادومالاق قىرىمبەگى:
- ادامدىق سۋاتى مەن قاعاندىق قۋاتىن...
- وبالدىڭ وراسانى مەن ساۋاپتىڭ سۇراۋىن...
- ىزگىلىك ىلكىمى مەن يگىلىك يكەمىن...
- پايىمنىڭ پارقى مەن پاراساتتىڭ نارقىن...
- ىسكەرلىكتىڭ ىلىگى مەن تولعامنىڭ تۇنىعىن...
- كەرىمنىڭ بارماعى مەن سەنىمنىڭ سالماعىن...
- جالعاننىڭ جازۋى مەن كوكجالدىڭ ازۋىن...
- تىرلىكتىڭ شايانى مەن بىرلىكتىڭ بايانىن...
- قىزىلدىڭ ۇياسى مەن قىراننىڭ قياسىن...
- شىنايى ەردىڭ بەلى مەن قۇلاگەردىڭ تەرىن... باستان كەشىپ، بويىنا ءسىڭىردى.
كىندىك قانى تامعان كيەلى توپىراقتاعى سىرالعى جەتى جىلدا 37 جاڭا مەكتەپتىڭ ىرگەسى قالانىپ، 71 تىڭ ءوندىرىس وركەن جايدى. حيكمەتتىڭ قيانىنان – نىعمەتتىڭ شۇعىلاسى كورىندى...
***
حاكىم ابايدىڭ 42 قارا سوزىندەگى: «...بۇل كۇندەگىگە بايلىق تا ماقتان ەمەس، اقىل، ابۇيىر دا ماقتان ەمەس، ارىز بەرە ءبىلۋ، الداي ءبىلۋ – ماقتان. بۇل ەكەۋى قولىنان كەلگەن كىسى سالت اتتى، ساباۋ قامشىلى كەدەي دە بولسا، از دا بولسا ورنى توردە، مايلى اتقا، مايلى ەتكە قولى جەتەدى...» – دەيتىن كەرمەك اقيقات، شالىمدى شىندىقتى ءدوپ باسقان قىراعام: «الاش ماسىلدىقتان ارىلسا، الەۋەتىمىز مىقتى بولادى» – دەگەن ءتۇيىن قايىردى.
«كەلەر-كەلەر كەنەسارى – جۇزگە كەلەر،
جۇزگە كەلسە – كەنە حان ءوزى-اق ولەر...» – دەپ، قىرعىز ايتپاقشى، قازاق قوعامىندا ونداعان جىلدار بويى قوردالانىپ، ءتۇيىنىن تاپپاي كەلە جاتقان شاش-ەتەك شارۋالاردىڭ; كەشەندى، كۇرمەۋى قيىن ماسەلەلەردىڭ شەشىمى تابىلار; مالى بۇتىندەلىپ، جانى تۇگەلدەنەر. تەگىندە، «قىرىق جىلعى قيامەتتى – جەتپىس كۇندە جارىلقاي قويمادىڭ» دەپ كۇستانالاۋ – قيسىنسىز قيانات...
پايعامبارىمىزدىڭ مۇباراك جاسىن پايىمداپ، شارۋاسىن ارتىق ايقاي، داۋ-دابىراسىز ءۇنسىز اتقاراتىن «ءبىزدىڭ كەزەڭىمىزدى ۇرپاعىمىز ريزالىقپەن ەسكە الادى» دەگەن تالاپشىل باسشى قىراعامنىڭ بولمىس-ءبىتىم مەن تانىم-تۇيسىگى – تىم تەرەڭنەن كۇلتەگىن، بىلتە، شىڭعىسقان، جوشى، كەنەدەن تارتىپ; ابىل، اقتان، قاشاعان، ماحامبەت پەن يساتايعا يلانعان; فارابي، ياسساۋي، بۇقار، ءماشھۇر ءجۇسىپ، اباي، شاھكارىمنەن شەر تارقاتىپ; جۇمەكەن مەن مۇقاعاليمەن مۇڭداسقان; ءابىش پەن فاريزا، اقسەلەۋ مەن تۇمانبايمەن تولعاپ-ساباقتاسىپ، بىتە قايناسقان....
ۇلتتىق قۇناردان تامىر العان ءىلىم مەن قازىنا-كىتاپتان جيعان ءبىلىمنىڭ ارقاسىندا ورىس جۇرتىنداعى ەلشىلىك ەڭبەگىندە قاتارى قالىڭ، قاتەرى قۋاتتى قوڭسىمەن شەكارانىڭ ءار سۇيەمىن مايدان قىل سۋىرعانداي جۇمساق الىپ، جىلى جاپسىرعان; ءار اۋىلدىڭ اق شاڭىن بۇرقىراتىپ بەلشەدەن جاياۋ كەشكەن اكىم قىراعامنىڭ – قازىرگى قازاق قوعامىنىڭ سۇرانىسى مەن تىلەكتەرىنە قۇلاق اسۋعا تىرىسىپ، قايىمعا ءۇمىت ۇرلەپ، سەنىم ۇيالاتقان قولجەتىمدى كوشباسشى قاسىم-جومارت توقايدىڭ جىگەرلى جەتەكشىلىگىمەن – مەملەكەتتىك حاتشى قىزمەتىن دە قىزدىڭ جيعان جۇگىندەي تاپ-تۇيناق مۇنتازداي مايپازداپ، كىرشىكسىز-كىربىڭسىز تازا اتقاراتىندىعىنا ءشۇبام جوق. جامبىل جاباي جاكەمنىڭ:
«الاتاۋدى اينالسام،
العادايدى تابام با؟
سارىارقانى ساندالسام،
ساڭلاعىمدى تابام با؟» – دەيتىن تاپقىر وي، شالقار شابىتىنىڭ كەرمەك شەرىن قالقىپ الىپ; كەلەشەك كۇمبەزىنە كوز تىكسەك: كۇرەسىن عۇمىردا جەبەدەي وتكىر قايرالىپ، كىسىلىك پەن تۇسىنىكتىڭ، پارىز بەن بورىشتىڭ، ادامدىق پەن ازاماتتىقتىڭ ۇلگىسىن ۇرلەپ، ونەگەسىن ورنەكتەگەن; اقىل اۋقىمى كەڭ، دارا دارىنى تەڭ; تاعدىردىڭ ىستىق-سۋىعىنا شىمىرداي شىنىعىپ، قۇرىشتاي قاتقان ءارى شويىنداي شىڭدالعان كاتەپتى قارا نارداي قىراعامنىڭ قازىرگى كەزى – ماۋە-شاۋەسى ءپىسىپ-جەتىلىپ، ءنارى مەن بارىن بويىنا جيناعان; ەلىن ەمىرەنتىپ، جۇرتىن جەمىسىنە تويدىراتىن كەلىستى، كەمەل شاعى.
كەمەل-كۇننىڭ – شۋاعى مول، كۇنگەيى زور بولادى...
مىڭجان بايجانين
Abai.kz
