بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
ادەبيەت 9855 14 پىكىر 6 جەلتوقسان, 2019 ساعات 12:15

ومار حايام: «عۇمىرىم ءوتتى، بۇزىپ تيىم سالعاندى»

(رۋباياتتار)

كارىلىگىم  مەنىڭ تولى  كۇناعا،

ماعان  كەشىرىم جوق!  وسى مەنى اياپ كەرەك پە؟!

مەن ەسۋاسپىن،  قۇدايدىڭ ءتىلىن الماعان،

عۇمىرىم ءوتتى، بۇزىپ  تيىم سالعاندى.

******

جاراتقان يەم،  قايعىدان مەن قاجىدىم،

تۇك  شىقپايتىن  جۇبانىشقا تولى  ۇمىتتەن.

 جاراتۋشى  بولساڭ، سىيلاشى  ماعان باسقا ءومىر، 

مۇمكىن  ول جاقسىراق  شىعار مىنادان. 

******

ءبىز قۋىرشاقپىز،  تاعدىرىمىز ونىڭ قولىندا،

بۇل  ءسوزىمنىڭ   راستىعىندا كۇمان بار ما؟!

ءبىراز اۋناتىپ، ويناتىپ، وتكەن سوڭ اركىم  مەرزىمى،

ساندىعىنىڭ  تۇبىنە تىعادى دا تاستايدى. 

 

ىشىمدەگى سىرىمدى ايتتىم  ساعان جاسىرىپ:

ادامنىڭ  قايعىسىنا   ميى ونىڭ جەتپەيدى،

قۇداي  ءبارىمىزدى  قاسىرەت بالشىقتان يلەپ جاساعان :

ءبىر  تۇنەكتەن شىعىپ،  ەكىنشى تۇنەكتە جوعالسىن دەپ! 

******

كۇناسىز كەلىپ  – كۇناعا باتىپ  جۇرەمىز،  

كۇلىپ  كەلىپ –   قايعى جەپ ءومىر كەشەمىز.

كۇيدىرىپ  جۇرەك، كوزدەن  جاستى توگەمىز،

كۇلدە  اۋناپ، ءومىردى بوسقا  جاعامىز.

******

ماحاببات تا،  جاۋىزدىق تا -

ادامعا تۋا بىتكەن، ءبىرى قالماي.

جاقسى دا، جامان دا بولارسىڭ،

جاراتسا  قۇداي سولاي ادامدى.   

******

ايتار ءسوزىم: قۇداي ءوزى بەرىپ، ءوزى الادى، 

نەگە سولاي،  قۇپيا   بولىپ قالادى.

ءدام – تۇزىمدى،  ىشكەنىمدى كوزبەن ولشەپ،

تۇبىندە تولتىرىپ  قۇيماي تىنادى.                             

******

 بۇل دۇنيە شىر- شىر  ۇشقان كوپ تورعاي،

 الىستان ەستىلەدى   ايقايلاعان جانايقاي. 

 بۇل دۇنيەنىڭ  ەسىگى جوق – دوڭگەلەك تور،

 قامالىپ  مەن دە وتىرمىن ءبىر  تورعاي. 

******

جۇرەگىم مەنىڭ، ىزدەمە بوسقا سەن  - ىزگىلىك،

وتىرىك كۇشتى،  ىزدەمە بوسقا سەن -  شىندىق،

جالعانعا  قارسى ەشكىمدە ەم تاپقان جوق.

دۇرىسى  كونگەن، ىزدەمە بوسقا ءدارى  جوق.

******

 مولاعا سۇيەگىمدى مەنىڭ كومىڭدەر،

 قۇتقارماس ەندى  ءسوز بەن ەشكىم كوز جاسى،

 سال كۇتىڭدەر توپىراق بولىپ كەتكەنشە،

 سودان كەيىن قۇمىرا  جاساپ قويىڭدار.

******

 جۇز جىل  كۇل بولىپ، وتتا  بىقسىيىن،

 قورىقپايمىن  تۇسىمە كىرگەن توزاقتان.

 قورقامىن مەن قايىرىمى  جوقتاردان،

 ولگەن ارتىق ولارمەن دۇنيە سۇرگەنشە.                                             

 ******                                   

 ەستىمەن تۇسسەم  جۇماققا،

 توزاقتا كۇنىمدى كورىپ كەتەرمىن،

 قۇدايىم  ساقتا قايعىدان، 

 اقىماقپەن تۇسىرمە   جۇماققا.

******

بەسىكتە – ءسابي،  تابىتتا – سۇيەك،

بىلە  بىلسەڭ: تاعدىر  مىنە وسىنداي. 

تۇبىندە قالدىرماي جۇت، سۇراما سەن:

قوجاسى  قۇلىنا قۇپياسىن اشپايدى.

******

 ادامعا جاقىن ءجۇر،  ءجايلى بول!

 جارالا ما اقىلىڭمەن سەن ونى، 

 سەندە باتىل بول! تاعدىرىڭمەن ارپالىس.

 سەرتىڭدى بەر، جابىرلە مە ادامدى!

******

جاقسىلارمەن  جاقىن ءجۇر – ءسوزىڭدى ءبىل،

جامانداردان  اۋلاق ۇستا –  ءجونىڭدى ءبىل،

ارامزا  ەمىن بەرسە  – توگىپ تاستا،

ادال ۋ قۇيسا – توكپەي ۇرتتا.

******

قۇدايىم - اۋ، ايەلگە  كەرەمەت انار كەۋدە بەردىڭ، 

سۇلۋ ەرىن  بەردىڭ، ال قىزىل ءشاربات شىرىنداي، 

وسىدان كەيىن   بۇيىراسىڭ بۇرىلما  دەپ ولارعا،

سۋعا سۇڭگىپ، بىلعانبا  ماعان دەيسىڭ بە؟! 

******

دوسىڭ  از بولسىن، شۇبىرتپا كوپ،

ەستە ساقتا: الىستاعى دوس جاقىن.

قاسىڭداعى  جاقىن دوسىڭ،

ءبىر كۇنى  قاسىڭ بولىپ شىعادى.   

******

جاقسىلار   قادىرىن ءبىلىپ،  قۇرمەتتەيدى وزدەرىن، 

قيىندىقتا  جانىڭنان تابىلادى  جان ۇرىپ،  

جاقسى  كورەتىن  ءوزىڭدى -  كورگىڭ كەلسە  اينادان،   

كۇنشىل بولما  - كۇنىڭ شىعار  جارقىراپ!

 ******

ءومىر كەيدە  بەزبۇيرەك،

دەگەنمەن  ول عانيبەت، 

قارا نان جەگەن  ەش ەمەس،

نيەتىڭ  قارا بولماسا! 

******

سەنبە  بوسپە ايتقان سوزگە، 

ولار  ويناقى،  وتىرىكشى كەلەدى.

ادامعا سەن،  ءۇنسىز تۇرىپ،

ادامعا  بولسا ەكەن دەپ جۇرەتىن.

******

 اۋەلدەن زەيىن  ماعان جات بولمايتىن،

 دۇنيەنىڭ  جۇمباق سىرىن  بىرگە اشقان.

 سەرگىتىپ،   مەن دە استىم  جەتپىس جاستان،  

 بىلگەنىم تۇكتە  ەمەس، نە دەيىن مەن!        

******

ادال  ءومىر ءسۇر،  قاناعات قىل  بارىنا،

ەركىن  ءجۇر، جوعالتپاي،   ساقتا ارىڭدى.

اناۋ  باي ەكەن  دەپ، قاپالانبا،  قىزعانىپ،   

كەدەيلەر  بار سەنەن دە  سورلى ساناۋسىز. 

******

قاتال تاعدىر،  ولتىرەدى، ايامايدى ەشكىمدى،

ءبىر كۇنى ءتانىڭ ءولىپ، جانىڭ شىعىپ  كەتەدى. 

وتىر، اسىقپا، كوك  شالعىننىڭ ۇستىندە،

قالار ءتانىڭ  شالعىن ءشوپتىڭ استىندا.

******

بىلەمىن: ۇرلىق -ۇستەم، قاپتاپ جۇرگەن  ۇرى.

اقىلدى  - قاشاندا   جەمى اقىماقتىڭ،

ارسىز -     ادالدى قورلاپ كۇندە  جۇرەدى.

باقىت -     باتقان، وكىنىش تەرەڭ  سۋعا .  

******

كويلەگىڭ جىرتىق بولماسا بولدى،

كۇنا ەمەس،  ەرتەڭگى كۇندى ويلاساڭ! 

ءومىر -  قىمبات! قالعانى  بوس اۋرە! 

اشەيىن  - بايلىق  جانە قۇرمەتتە!   

   ******

 جەردە  ۇزاق ءجۇردىم، گۇلگە  تولى،

 ىستەرىم   ورلەمەدى تاۋ  بيىككە،

 تاۋبا  ءومىر، وكىندىرگەن  تالاي مەنى،

 كۇندەرىم  جانعا جايلى تۇراتىن. 

******

ءومىر  قىسقا، وتەدى دە كەتەدى،

قىزىعىن كورىپ، كۇنىڭدى  كۇندە باعالا، 

قالاي ءومىر سۇرسەڭ، ءومىرىڭ  سولاي وتەدى،

ءومىر تۋىندىڭ، ونى ءبىر كۇن ۇمىتپا.

ورىس تىلىنەن اۋدارعان: سالاۋات كارىم 

Abai.kz

14 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2253
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3511