كەيىنگى كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك شەكاراسىنان قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتى قازاق ازاماتتارىنىڭ زاڭسىز ءوتۋ فاكتىلەرى ورىن الۋىنا بايلانىستى قوعامدا «شەكاراشىلارىمىز بۇعان نەگە جول بەردى؟» دەگەن ساۋال تۋىنداپ وتىر. وسى سۇراققا جاۋاپ ىزدەي كەلە، مەن تاياۋدا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى مەن ومبى وبلىسىنىڭ اراسىنداعى قازاقستان-رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسىنا ارنايى بارىپ-قايتتىم.
تۇيگەن پىكىرىم: مەملەكەتتىك شەكارانى بۇزۋشىلاردى دەر كەزىندە ۇستاي الماعان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى شەكارا قىزمەتىنىڭ جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرى مەن اسكەري قىزمەتشىلەرىن جاۋاپقا تارتۋمەن شەكتەلۋگە بولمايدى. ماسەلەنىڭ تامىرى تەرەڭ.

بىرىنشىدەن، 1998 جىلعا دەيىن شەكارا اسكەرى كۇزەتكەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن اراداعى مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ۇزىندىعى 1783 كيلومەتر بولعان جانە ونى 20 مىڭنان استام شەكاراشى كۇزەتكەن. قازىر كۇزەتىلەتىن مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ۇزىندىعى 8,5 ەسەگە جۋىق ۇلعايىپ، 15132 كيلومەترگە جەتكەن. ونى 30 مىڭنان استام شەكاراشى كۇزەتەدى. سوندىقتان دا، ەڭ الدىمەن، شەكاراشىلار سانىن كوبەيتۋ قاجەت. ويتكەنى مەملەكەتتىك شەكارانى كۇزەتەتىن، كەلىسىمشارت بويىنشا əسكەري قىزمەت وتكەرىپ جۇرگەن əسكەري قىزمەتشىلەردىڭ سانى جەتكىلىكسىز بولعاندىقتان، مەرزىمدى اسكەري قىزمەتكە شاقىرىلعان جاس ساربازداردى دا شەكارانى كۇزەتۋگە تارتۋعا تۋرا كەلىپ وتىر. ال ولاردىڭ تاجىريبەسىزدىگىنەن ءارتۇرلى شالاعايلىقتار ورىن الىپ جاتادى.

ەكىنشىدەن، شەكاراشىلاردىڭ تۇراقتاماۋشىلىعى جوعارى. 2018 جىلى كەلىسىمشارت بويىنشا قىزمەت ەتكەن 1037 سارباز بەن سەرجانت قىزمەتتەن بوساتىلعان. ال 2019 جىلدىڭ وتكەن 10 ايىندا 759 سارباز بەن سەرجانت قىزمەتتەن كەتكەن. مۇنىڭ سەبەبىن سۇراستىرسام، شەكاراشىلاردىڭ جالاقىسى وتە تومەن بولىپ شىقتى. ەلدىڭ شەتىندە، جەلدىڭ وتىندە مەملەكەتتىك شەكارانى كۇزەتىپ جۇرگەن ساربازدىڭ قولىنا تيەتىن جالاقىسى – 78 مىڭ تەڭگە عانا. كەلىسىمشارت بويىنشا شەكارا كۇزەتەتىن ساربازدار سانىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنىڭ باستى سەبەبى دە وسىندا.

وسىعان وراي، بۇگىن پرەمەر-ءمينيستردىڭ اتىنا حات جولداپ، مەملەكەتتىك شەكارانى كۇزەتۋدە كەلىسىمشارت بويىنشا əسكەري قىزمەت وتكەرەتىن əسكەري قىزمەتشىلەردىڭ سانىن كوبەيتۋ جانە ولاردىڭ جالاقاسىن ارتتىرۋ ماسەلەسىن قاراۋىن سۇرادىم.

كارىباي مۇسىرماننىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان

Abai.kz