بۇگىن ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنت اۋديتورياسىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، عىلىم دوكتورى نامازالى وماشەۆتىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان «ەلىمىزدىڭ مەدياكەڭىستىگى: ىزدەنىستەر مەن جوبالار» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتەدى.

1977 جىل. الماتىنىڭ جايماشۋاق كۇزى. كيروۆ كوشەسىنە ورنالاسقان كازگۋ-ءدىڭ باس عيماراتى (كەشىرەرسىزدەر، ول كەزدە ەشكىم قازمۋ دەپ اتامايتىن). قازاقستاننىڭ ماڭدايىنداعى جالعىز جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە تۇسكەن 50 جاس جىگىت پەن قىزدىڭ قۋانىشىندا شەك جوق. ەڭ باقىتتى كۇن. ءبىر ايى بويى الاتاۋدىڭ ەتەگىنەن سان الۋان ءتاتتى المالاردى تەرىپ قايتقان بولاشاق جۋرناليستەر جاڭا وقۋ جىلىن باستاماقشى.

سول جىلدارى جۋرفاكتىڭ ستۋدەنتى اتانۋ قيىن عانا ەمەس، ازاپقا تەڭ بولاتىن. ءبىر ورىنعا 11-13 ابيتۋريەنت تالاساتىن. باسقا وقۋ ورىندارىنا تۇسۋشىلەر ءتورت سىناق تاپسىرسا، مۇندا التى سىننان سۇرىنبەي ءوتۋ كەرەك. شىعارماشىلىق بايقاۋ ەكى كەزەڭنەن تۇراتىن: العاشقىسى – تاڭداپ العان تاقىرىبىڭ بويىنشا جازۋشىلىق قابىلەتىڭدى تانىتۋ بولسا، ەكىنشىسى – بەلگىلى عالىمدار مەن مەرزىمدىك ءباسپاسوز جەتەكشىلەرىنىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرۋ.

ءبىر جاقسىسى، ەكى سىننان سۇرىنگەندەر باسقا وقۋ ورىندارىنا قۇجات تاپسىرۋعا ۇلگەرەتىن. ولاردىڭ كوبى فيلولوگيا فاكۋلتەتىن قالايتىن.

دەكانات ەلۋ ستۋدەنتتى ەكى توپقا ءبولىپتى. بىزگە جيىرما جەتى جاستاعى كورىكتى جىگىت نامازالى وماشەۆ كۋراتور بوپ تاعايىندالىپتى. مادەنيەتتى، سالماقتى، قاق-سوقپەن جۇمىسى جوق، ۇنەمى كۇلىمسىرەپ جۇرەتىن. اقىرىن سويلەيتىن، دورەكىلىگى بايقالمايتىن. 25 ستۋدەنتتىڭ سەگىزى عانا ۇل بالا بولعاندىقتان با، ايتەۋىر، نامازالى اعامىز قىزدارعا ەرەكشە ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، جىميىپ كۇلىپ كەلىپ، جارقىلداپ شىعاتىن اۋديتوريادان. قىزدار دا وعان ءا دەگەننەن باۋىر باسقانداي، ءوز اعالارىنان كەم كورمەدى. قىسقاسى، كۋراتورمەن ارامىزدا تابيعاتتىڭ تامىلجىعان تاماشا كۇنىندەي ادەمى دە، اسەرلى، كوزگە كورىنبەيتىن، تەك كوڭىلدەردە كۇي بوپ شەرتىلەتىن شىنايى سەزىم پايدا بولدى. ءوز باسىم ناڭكەڭنىڭ ءبىر ۇلعا، نە قىزعا داۋىس كوتەرگەنىن، نە رەنجىتكەنىن كورگەن دە، ەستىگەن دە ەمەسپىن. جاسىراتىنى جوق، ساباققا قاتىسپاعان كەزدەرىمىز دە، ەپتەگەن بۇزاقىلىعىمىز دا بولدى عوي. ءبىر قىزىعى، سونىڭ بىردە-بىرىنە كۋراتور ارالاسقان ەمەس. ەسەسىنە سازايىمىزدى فاكۋلتەت دەكانى، پروفەسسور تەمىربەك قوجاكەەۆ بەرەتىن. كەزىندە ول كىسىنىڭ قاتالدىعىنا رەنجىپ تە جۇردىك. ءتىپتى ونى جەك كورگەندەر دە كەزدەستى. دەگەنمەن ۋاقىت وتە كەلە «تەمكەڭنىڭ تەپكىسى-اي!» دەپ ساعىناتىن بولدىق.

«ەگەردە، - دەگەن ەدى 20 جىلدىق كەزدەسۋىمىزدە سويلەگەن سوزىندە سول كەزدەگى قر مادەنيەت جانە قوعامدىق كەلىسىم، اقپارات ءمينيسترى مۇقتار قۇل-مۇحاممەد، - تەمكەڭنىڭ قاتالدىعى بولماعاندا اۋىلدان الماتىعا توپ ەتىپ تۇسكەن اڭعال جاستاردىڭ كوپشىلىگى تاعدىردىڭ باسقا جولىنا ءتۇسىپ كەتەر مە ەدى؟!».

الگىندە توپتا نەبارى سەگىز جىگىت وقىدىق دەدىم عوي. اتاپ بەرەيىنشى: ستاروستامىز مۇقتار قۇلمۇحامەدوۆ، جاعىپپار قارابالاەۆ، ورىنباسار الجىكوۆ، عالىم ءارىپوۆ، نۇرعالي ورازوۆ، قونىسبەك بوتباەۆ، قۋانتاي بايجولوۆ جانە وسى جولداردىڭ اۆتورى. قىزداردان ايگۇل حاسەنوۆا، نۇرجان مۇحامەدجانوۆا، قارشىعا ەسىمسەيىتوۆا، قاتيرا نۇرباەۆا، ءاليا مىڭباەۆا، ۇلاش تولەباەۆا، ت.ب.

اتاپ وتۋگە ءتيىستىمىز، ۇستازدارىمىز تەمىربەك قوجاكەەۆ، تاۋمان اماندوسوۆ، ءابىلفايىز ىدىرىسوۆ، فايزوللا ورازاەۆ، دانداي ىسقاقوۆ، مارات بارمانقۇلوۆ، بەيسەمباي كەنجەباەۆ، زەينوللا قابدولوۆ، قابيجان ىسقاقوۆ، راحمانقۇل بەردىباەۆ، مىرزاتاي سەرعاليەۆ، ءابساتتار دەربىسالى، رايحان عابيتقىزى مۇسىرەپوۆا، ساعىمباي قوزىباەۆ، ت.ب. ءبىزدىڭ ءبىلىمدى، مادەنيەتتى، زەيىندى جاس بولىپ قالىپتاسۋىمىزعا كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى.

البەتتە سول كەزدەگى كۋراتورىمىز نامازالى اعامىزدىڭ ءبىزدىڭ ۇنەمى بىرلىكتە، ۇيىمشىلدىقتا بولىپ، كەلەشەكتە مەملەكەتىمىزدىڭ دامۋىنا اتسالىساتىن ازامات بولۋىمىزعا قوسقان ۇلەسى وراسان. ول ءبىزدى جاقسىلاپ تاربيەلەدى، ءتۇزۋ جولعا سالدى، سابىرلىق تانىتىپ، اقىل-كەڭەستەرىن قۇلاعىمىزعا قۇيىپ وتىرىپ، بويىمىزدا سەنىم كۇشىنىڭ نىعايۋىنا ەرەكشە اسەر ەتتى دەپ ويلايمىن.ارادا قىرىق جىلداي ۋاقىت وتسە دە ءبىزدىڭ اياۋلى كۋراتورىمىز سول باياعى قالپىندا. كۇلىمدەپ قارسى الادى. ناق ءبىر جاقسى كورەتىن تۋىسىڭداي جاعدايىڭدى تاپتىشتەپ سۇرايدى. جان-جاقتاعى شاكىرتتەرىنىڭ قول جەتكىزگەن تابىستارىنا قۋانىپ وتىرادى. سالەم جولدايدى. جىلى قاباق تانىتىپ، اراسىندا ادەمى كۇلكىسىن قوسقاندا، باياعى كۋراتور-ۇستازىڭدى سول قالپىندا كورىپ وتىرعانداي ءتاتتى سەزىمگە بولەنەسىڭ.

ءسىرا، نامازالى اعامىز بىزگە الدىمەن تاربيە بەرىپ، سونسوڭ ءبىلىم ءنارىن بويىمىزعا ءسىڭىرۋدى ماقسات ەتكەن ءتارىزدى. اللا تاعاللا دا سول كەزدەگى جاس عالىمنىڭ ادال پيعىلىنا نازار اۋدارعان شىعار، شۇكىر، شاكىرتتەرى ەشقاشاندا ۇياتقا قالدىرعان ەمەس! كەرىسىنشە، فاكۋلتەتتەگى ۇزدىك توپ بولىپ شىقتى.

مىسالىعا، ءبىر عانا شاكىرتى – مۇقتار قۇل-مۇحامەدتىڭ ءوزى نەگە تۇرادى دەسەڭىزشى؟! مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى! شىن مانىندەگى حالىق

قالاۋلىسى. ايگىلى عالىم. قازاقتىڭ بولاشاعى ءۇشىن شىرىلداپ جۇرگەن مەتسەنات. پاتريوت. ايتۋلى شەشەن. ىسكەر باسشى.

باسقا قىز-جىگىتتەرىمىز دە وسال ەمەس. شەتىنەن مىقتى. بىراق، ولاردىڭ لاۋازىمىن اتاپ جاتۋدى ءجون كورمەدىم. ءبارىن ءتىزىپ شىعۋ قيىن. ءبىرىن اتاپ، ەكىنشىسىن قالدىرسام، كەي كوڭىل شىركىن بۇزىلۋى مۇمكىن.

ۇستازىمىز نامازالى وماشەۆ ءبىزدى قاناتتاندىرىپ، ۇيادان ۇشىرعان سوڭ ءوزى دە تىنىمسىز ىزدەنىسىنىڭ ارقاسىندا عىلىمنىڭ بيىك شىڭدارىن باعىندىردى. عىلىم دوكتورى، پروفەسسور اتاندى، ونى ايتاسىز، يۋنەسكو-نىڭ پروفەسسورى اتاندى، نيۋ-يورك اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى بوپ سايلاندى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى قىزمەتىن ابىرويمەن اتقاردى. قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ارنايى شاقىرۋىمەن الماتىدان استاناعا قىزمەت اۋىستىردى. ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى رەتىندە بولاشاق جۋرناليستەردى دايارلاۋعا ولشەۋسىز ەڭبەك ءسىڭىردى.

سوڭعى قىرىق جىل ىشىندەگى قازاق جۋرناليستيكاسىنداعى ايتۋلى ۇستاز، بەلگىلى عالىم، تاجىريبەلى مامان، وزىق ويلى ازامات نامازالى وماشەۆتى ءبىر كەزدەگى كۋراتورىمىز بولعانى ءۇشىن عانا ماقتامايمىز، ءبىز تاعدىرىمىز جولىقتىرعان - وسىنداي عاجاپ اداممەن، كەمەڭگەر ۇستازبەن ماقتانامىز!

اسا قادىرمەندى نامازالى اعا! ءسىزدى 70 جىلدىق مەرەيتويىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! سىزگە مىقتى دەنساۋلىق، وتباسىلىق باقىت، دۇنيەدەگى بارلىق جاقسىلىقتى جانە ۇزاق عۇمىر تىلەيمىز!

ايتباي ساۋلەبەك،

قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.

Abai.kz