ارقاشاندا ءتۇرۋلى «ۇزىنقۇلاق اگەنتتىگىنىڭ» اقپاراتىنا سۇيەنسەك، جۇمىر جەردەن جەتى قويان تاپقانداي جاھاندى جالپاعىمەن باسىپ جۇرگەن جيرينوۆسكيدىڭ جەتپىس ايەلى بولىپتى دەسەدى...
قىزىقتىرادى ما، قالاي؟
بىراق، قالاي دەسەڭىز دە، بۇگىنگى كۇنى بەلەڭ الىپ بارا جاتقان بۋلۆارلىق باسىلىمداردىڭ «اۋاسىز» اۋلاسى وسى. وسەك-اياڭنان ورىلەتىن وسىنداي «ولەكسە گازەتتەردىڭ» ومىرشەڭدىگى دە نەعايبىل. ال، ەل ءۇشىن ولەرمەندىگى ءتىپتى. كەزىندە حالقىمىزدىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى ا.بايتۇرسىنۇلى: «گازەت - حالىقتىڭ كوزى، ءتىلى ءھام قۇلاعى» دەگەن ەكەن. ال، بۇل كۇندەرى «ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا» جۇرگەن كوپتەگەن گازەتتەردەن قۇلاق شالاتىنى الىپقاشپا اڭگىمە مەن كورەتىنىمىز ۇسقىنسىز ۇرداجىق بولىپ وتىر، وكىنىشكە وراي.
تارالىمى تاڭداي قاقتىرعانىمەن، ەت وراۋدان ءارى اسپايتىن ايتىلمىش سارى گازەتتەرىمىزدىڭ تاريحى سوناۋ ءحىح عاسىردىڭ سوڭىندا ارقالى امەريكادان باستالادى-مىس.
1896 جىلى ءباسپاسوز ماگناتى جوزەف پۋليتتسەر مەن ۋيليام رەندولف حەرستىڭ نيۋ-يوركتاعى  بۋلۆارلىق باسىلىمدى كوڭىل كوتەرۋ ماقساتىندا دۇنيەگە اكەلگەن ەكەن. باسپا بەتىنە كوميكس كەيىپكەرى «سارى بالانىڭ» ءىس-ارەكەتىن بەينەلەپ، ونىڭ سۋرەت تاريحىن جاريالاي باستاپتى ولار. وسىدان سايىپ كەلگەندە، وقىرمانعا «سارى باسىلىم»، «سارى گازەت» تەرمينىنىڭ قايدان شىققانىن تابۋ قيىنعا سوقتىرمايدى.

ارقاشاندا ءتۇرۋلى «ۇزىنقۇلاق اگەنتتىگىنىڭ» اقپاراتىنا سۇيەنسەك، جۇمىر جەردەن جەتى قويان تاپقانداي جاھاندى جالپاعىمەن باسىپ جۇرگەن جيرينوۆسكيدىڭ جەتپىس ايەلى بولىپتى دەسەدى...
قىزىقتىرادى ما، قالاي؟
بىراق، قالاي دەسەڭىز دە، بۇگىنگى كۇنى بەلەڭ الىپ بارا جاتقان بۋلۆارلىق باسىلىمداردىڭ «اۋاسىز» اۋلاسى وسى. وسەك-اياڭنان ورىلەتىن وسىنداي «ولەكسە گازەتتەردىڭ» ومىرشەڭدىگى دە نەعايبىل. ال، ەل ءۇشىن ولەرمەندىگى ءتىپتى. كەزىندە حالقىمىزدىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى ا.بايتۇرسىنۇلى: «گازەت - حالىقتىڭ كوزى، ءتىلى ءھام قۇلاعى» دەگەن ەكەن. ال، بۇل كۇندەرى «ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا» جۇرگەن كوپتەگەن گازەتتەردەن قۇلاق شالاتىنى الىپقاشپا اڭگىمە مەن كورەتىنىمىز ۇسقىنسىز ۇرداجىق بولىپ وتىر، وكىنىشكە وراي.
تارالىمى تاڭداي قاقتىرعانىمەن، ەت وراۋدان ءارى اسپايتىن ايتىلمىش سارى گازەتتەرىمىزدىڭ تاريحى سوناۋ ءحىح عاسىردىڭ سوڭىندا ارقالى امەريكادان باستالادى-مىس.
1896 جىلى ءباسپاسوز ماگناتى جوزەف پۋليتتسەر مەن ۋيليام رەندولف حەرستىڭ نيۋ-يوركتاعى  بۋلۆارلىق باسىلىمدى كوڭىل كوتەرۋ ماقساتىندا دۇنيەگە اكەلگەن ەكەن. باسپا بەتىنە كوميكس كەيىپكەرى «سارى بالانىڭ» ءىس-ارەكەتىن بەينەلەپ، ونىڭ سۋرەت تاريحىن جاريالاي باستاپتى ولار. وسىدان سايىپ كەلگەندە، وقىرمانعا «سارى باسىلىم»، «سارى گازەت» تەرمينىنىڭ قايدان شىققانىن تابۋ قيىنعا سوقتىرمايدى.
قازىرگى كەزدە وسى ورتاڭقول گازەتتەر «كوككوز دۇڭگىرشەكتەردە» يەلىك ەتۋدە. ءيا،ولار-سۇرانىسقا يە. سوندا قالاي، سالقىنقاندى حالقىمىزدىڭ سالت-ساناسى سارى باسىلىمنان ءارى اسپاعاندىعى ما؟ الدە، قوعامداعى قوردالانعان ماسەلەنى قوزعاعان باسىلىمنان گورى،  پۋگاچەۆانىڭ پاماداسى مەن كيركوروۆتىڭ باللاداسىن جازعان گازەتسىماقتار قىزىقتى ما؟
ماسەلەن، كوپشىلىكتىڭ «كوڭىلىنە قونىمدى» «سەن+مەن» گازەتىنىڭ تاقىرىپ اياسى تار.
ءسوزدىڭ شىنى كەرەك، مەنتاليتەتىمىزگە جات «ماسقارانى» باسۋمەن الەك. وسى ىسپەتتەس «كۇن مەن ءتۇن»، «دەمالىستىڭ» دا جازارى-بارىمتا، بوپسالاۋ مەن تۇنگى «شىتىرماندارمەن» شەكتەلەدى. «قىزىق گازەتتىڭ» دە قىزىقتىرارى شامالى. بىراق،تارالىمى...ءجا، بارلىعىن باجايلاماي بەرى ورالساق.
«سەنساتسيا سۇيگىش» سارجاعال باسىلىمداردىڭ  شاتپاقتارى قانشالىقتى شىڭدىققا جاناساتىنى دا بارشامىزعا بەلگىلى. ول جاعىن ايتپاسا دا بولادى. الايدا، ولاردىڭ «جاقسىز» وقىرماندارىنا ايالدامادا بايانداما جاسايتىنداي حابار-وشار كەرەك قوي. وتىرىكتى كوپىرىپ تۇرىپ ايتاتىنداي. سەبەبى، ەل ىشىندەگى ەلەۋلى ۋاقيعالاردان گورى،وسى سارعايعان گازەتتەردەگى جۇلدىزداردىڭ جەكە ءومىرى مەن شام جارىعىمەن وتىرىپ، شامپان ىشۋمەن باستالاتىن «اككى اڭگىمەلەر» الدەقايدا «ءوتىمدى».
امال نە، بۇگىنگى ءباپاسوز بەتتەرىنىڭ باسىم بولىگىن وسىنداي جاڭساقتىق جايلاپ بارادى. كەيبىر باسىلىم-جاداعاي ماقتاۋ جاعاسىندا جۇرسە، كەيبىرى بارلىعىن دا جاپاتارماعاي جازعىرىپ جاتقانى. دەگەنمەن، وقىرماننىڭ وپىق جەۋى «سۋايت جۋرناليست» نەمەسە «جاندايشاپ رەداكتور» كۇناسىنان ەمەس سياقتى. بۇل-اركىمنىڭ سانا سارابىنداعى سوقىرلىعىنان. ايتپەسە، ماردىمسىز دۇنيەلەرمەن مارقايىپ، ماعىناسىز دۇنيەلەردى مىسە تۇتقانىمىز ابەستىك قوي.

التىنبەك مۇقىشەۆ
«اباي-ينفورم»