ءبىر ىزگى ادام «رامازاننىڭ ساۋابىنان قۇر قالۋ – بۇكىل دۇنيەنىڭ يگىلىگى مەن جاقسىلىعىنان ماقۇرىم بولۋ» دەگەن ەكەن. وسى ورايدا ورازادا ورىندايتىن ون امالدى نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز. بۇل ناسيحات اۋەلى وزىمە ارنالادى.

1. قۇرانمەن دوس بولۋ

قۇران وقىلعان، وعان امال ەتىلگەن ۇيدە اللانىڭ بەرەكەتى ورنايدى. ارداقتى پايعامبارىمىز: «ۇيلەرىڭىزدە قۇران كارىمدى كوپ وقىڭىزدار...» دەپ وسيەت ەتكەن. ويتكەنى، «قۇران وقۋ – كوڭىلدىڭ شيپاسى» (حاديس).

اللا ەلشىسى رامازان ايىندا قۇراندى بىرنەشە رەت حاتىم ەتەتىن. قاسيەتتى كىتاپتى حاتىم ەتۋمەن قاتار، جاتتاۋعا، وعان امال ەتۋگە تىرىسساق – نۇر ۇستىنە نۇر. اراپشادان وقي المايتىن ادام اۋدارماسىن وقىسا دا ساۋاپ الادى. اللانىڭ مەيىرىمى كەڭ، ول كەڭشىلىك يەسى. نيەتكە ساي ساۋابىن بەرەدى.

 2. ءتۇندى نامازبەن وتكىزۋ

تۇنگى ناماز – جۇرەكتىڭ تىنىشتىعى، ەكىجۇزدىلىك دەرتىنە شيپا، اللامەن بەرىك بايلانىس ورناتاتىن رياسىز قۇلشىلىق.

«تۇنگى نامازعا اسا ءمان بەرىڭدەر. سەندەردەن الدىن وتكەن ىزگى ادامدار ونى ۇنەمى ورىنداپ جۇرەتىن. تۇنگى ناماز جاراتۋشىعا جاقىنداتادى، جاماندىقتارىڭدى وشىرەدى جانە كۇنالى ىسكە بارۋعا توسقاۋىل بولادى» (حاديس).

رامازاندا وقىلاتىن تاراۋىق نامازىنا تاحاجۋد قوسىلسا – قۇبا-قۇپ.

3. ۇدايى دۇعادا بولۋ

دۇعا – مۇسىلماننىڭ قورعانى. «دۇعا – عيباداتتىڭ ءمانى» (حاديس). اللا تاعالا «ءمۇمين» سۇرەسىنىڭ 60-اياتىندا: «مەنەن سۇراڭدار. تىلەكتەرىڭدى قابىلدايمىن», – دەپ ۋادە ەتكەن.

تاڭعى جانە كەشكى، جۇما جانە قادىر تۇنىندە، ت.ب. ۋاقىتتاردا ايتىلاتىن دۇعالارعا ءمان بەرۋ قاجەت.

ءبىزدىڭ ءبىر باسىمىزدا قانشاما پروبلەما تولىپ جاتىر. ونىڭ سىرتىندا وتباسىمىز، تۋعان-تۋىستارىمىز، دوس-جاران مەن كورشىلەرىمىز ءۇشىن ەكى دۇنيە يگىلىگى تىلەيتىن دۇعامىز بار.

رامازان – جاراتقاننان جارىلقاۋ تىلەيتىن اي. ءبىر-بىرىمىزگە دۇعادا بولايىق. اللا تاعالا جەر بەتىنەن جۇقپالى ىندەتتى جويىپ، جاقسىلىقتا جولىعۋدى جازسىن. ەلىمىز بەن جەرىمىزدىڭ بەرەكەتى ءۇشىن دە دۇعا جاساۋدى ۇمىتپايىق.

4. ءپىتىر ساداقاسىن بەرۋ

ساداقا – جاماندىقتى جوياتىن امال، اينالامىزداعى كومەككە ءزارۋ ادامداردىڭ اقىسى.

ءپىتىر ساداقاسى – رامازان ايىندا پەندەلىكپەن جاساپ قويعان قاتە-كەمشىلىكتەرىمىزدىڭ وتەۋى، جەتىسپەۋشىلىك سالدارىنان كوڭىلى جابىرقاعان جارلى-جاقىبايلاردىڭ اقىسى. باسىمىزدىڭ امانىندا، قولدا از-كەم اقشانىڭ بارىندا ءپىتىر ساداقاسىن بەرىپ، قوعامعا شاراپاتىمىزدى تيگىزەيىك.

ساداقا – داۋلەتىمىزدىڭ بەرەكەسىن ارتتىراتىن امال. مال-مۇلىك ءناسىپ ەتكەن اللانىڭ جولىندا جاقسىلىق جاساپ، كوپتىڭ تىلەۋىن نەگە الماسقا؟! «سەندەردىڭ ارالارىڭداعى ەڭ جاقسىلارىڭ – ادامدارعا پايدالى بولعاندارىڭ» (حاديس).

5. اۋىزاشار ۇيىمداستىرۋ

كارانتين كەزىندە توپتاسىپ جينالۋعا بولمايدى. بۇل – ساۋاپ ىزدەگەن ادامعا تىعىرىققا تىرەلۋ دەگەن ءسوز ەمەس. باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعانۇلى اۋىزاشارعا كەتەتىن قارجىلاي شىعىندى نەمەسە ازىق-تۇلىكتى كومەككە مۇقتاج وتباسىلارعا تاراتۋعا كەڭەس بەردى.

اسىلىندا قۇدايى اسقا، اۋىزاشارعا تاماق تاۋىپ جەۋى مۇڭ بولعان جاندار شاقىرىلادى. ماسەلەن، ون ادامعا اۋىزاشار بەرگىڭىز كەلدى دەلىك. اۋىزاشارعا كەتەتىن اقشانى سولارعا تاراتىپ بەرسەڭىز دە بولادى. اللانىڭ قالاۋىمەن ون ادامعا اۋىزاشار بەرگەننىڭ ساۋابىن الاسىز. حاديستە ايتىلعانداي، مۇسىلماننىڭ نيەتى امالىنان قايىرلى.

6. يستيعفار ايتىپ، سالاۋات جولداۋ

ءبىز كەيدە ءزىل سوزبەن، جاعىمسىز مىنەزبەن قانشاما جاننىڭ جۇرەگىن جارالايمىز. ويدان جۇيرىك دۇنيە بار ما دەسەڭشى؟! سانامىزعا قانشاما بۇزىق ويلار كەلەدى. اللا ءبىزدى جامان ويىمىزعا بايلانىستى جازالايتىن بولسا... ايتۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى. تەرىس وي مەن عايبات ءسوزىمىز ءۇشىن كەشىرىم سۇراۋدىڭ ەڭ قاراپايىم ۇلگىسى – «اللا مەنى كەشىرسىن» دەپ يستيعفار ايتۋ.

ارداقتى پايعامبارىمىز مۇحاممەدكە (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) سالاۋات ايتۋ ۋايىم مەن قايعىدان ارىلتادى. اللا ەلشىسىنە سالاۋات ايتۋىمىز – وزىمىزگە اماندىق پەن بەرەكە تىلەۋىمىز.

ءسوز بەن ويدىڭ ورازاسى ادامدى تاقۋالىققا تاربيەلەيدى...

7. تاماقتى تەجەۋ

تاماققا قاتىستى ناسيحات ايتۋعا باسقا-باسقا مەن لايىقتى ەمەسپىن. تاماق – ناپسىگە ەڭ ۇنامدى دۇنيەنىڭ ءبىرى. دەگەنمەن، رامازان – از تاماق جەپ، كوپ قۇلشىلىق جاساۋعا تاربيەلەيتىن اي. راسىندا، كوپ اساعان كوپ ۇيىقتايدى. كوپ ۇيىقتاعان كوپ يگىلىكتەن قۇر قالادى. اۋىزاشار تاماققا تويىپ الاتىن ءسات ەمەس. «اۋرۋ – استان» دەگەن. كوپ جەگەن ارتىق سالماق جينايدى. ارتىق سالماق اۋرۋ شاقىرادى... اللا ساقتاسىن!

8. ۋاقىتتى جۇيەلەۋ

رامازاندا ءاربىر ءسات ماڭىزدى. ۋاقىت – ءمۇمىننىڭ نىعمەتى، ونى ىزگى ىستەرگە ارناساق – دوسىمىز، بوس وتكىزسەك – دۇشپانىمىز. ءبىر ساتتە دوسىڭا دا، دۇشپانىڭا دا اينالاتىن ۋاقىتتى قالاي پايدالانۋ – اركىمنىڭ ءوز تاڭداۋىندا. دوستى تاڭدايىق!

9. ورازادا وتباسىعا كوڭىل ءبولۋ

«سەن ساياساتپەن اينالىسپاساڭ، ساياسات سەنىمەن اينالىسادى» دەگەن ءتامسىل بار. وسى ءسوزدىڭ ماعىناسىن «مايىستىرىپ» ايتساق: وتباسى تاربيەسىمەن اينالىسپاساڭ، بالا-شاعاڭ سەنىمەن اينالىسادى. راسىندا، سولاي. بالا-شاعاعا كوڭىل بولمەسەڭ، تاربيەسى ناشارلاپ، سەنى ءبىر كۇنى ۇياتقا قالدىرادى.

اۋىزاشار، سارەسى وتباسىمەن رۋحاني سۇحبات قۇرۋدىڭ ساۋلەلى ءساتى ەمەس پە؟ ءساتتى جىبەرىپ المايىق. ءار ءسات – عانيبەت...

10. ءوزىمىزدى وزگەرتپەسەك...

ءبىر عۇلاما «رامازانشىل بولما، قۇدايشىل بول» دەگەن ەكەن. راسىندا، ءبىر جۇتىم سۋدىڭ قادىرىن سەزدىرگەن، شاريعاتتاعى تىيىم بىلاي تۇرسىن، رۇقسات ەتىلگەن ىستەن ءناپسىنى تەجەۋدى ۇيرەتكەن ورازادان كەيىن ءوزىمىزدى وزگەرتپەسەك ەندى ۇيات...

بۇل ايتىلعان ون امال ءبىزدىڭ ويعا كەلگەن دۇنيەلەر. وعان قوسام دەسەڭىز – مارحابات!

اعابەك قوناربايۇلى

Abai.kz