ءبىزدىڭ ەلدە كاسىپقوي سپورت كلۋبتارىنىڭ تەك مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلاتىنىن ايتىپ ءجۇرمىز. ەل قازىناسىنان ميللياردتاعان قارجى الىپ وتىرعان سپورت تۇرلەرىنىڭ ءبىرى - شايبالى حوككەي.

نەگىزى حوككەي قازاق قوعامىنا ءسال تاڭسىق سپورت. بىراق سولتۇستىكتەگى كورشىمىز اسا ءسۇيىپ اينالىساتىندىقتان، سولاردىڭ اسەرىمەن ءبىز دە بۇل سپورتتان قارجى ايامايمىز. ەڭ وكىنىشتىسى قانشا قارجى سالساق تا ءوز ۇلتىمىزدان، ءوز ەلىمىزدەن مىقتى حوككەيشى شىققان جوق. ءوز ۇلاندارى ونەر كورسەتپەگەن سوڭ، حوككەي سپورتى قازاق قوعامىنىڭ قۇرمەتىنە بولەنە الماي وتىر.

قازاق شەندىلەرى سپورتتاعى جەتىستىك ەلدى الەمگە تانىتادى دەپ ەسەپتەيدى. ەكونوميكامەن، ءبىلىم-عىلىممەن ەمەس، سپورتپەن الەمگە تانىلعىمىز كەلەتىنى جاسىرىن ەمەس. بىراق «ەلىمىزدى الەمگە تانىتاتىن» سپورت كلۋبتارىندا كوبىنە شەتەلدىكتەردىڭ ونەر كورسەتەتىنى ءسال قىزىق. ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان حوككەيدى دە تەك لەگيونەرلەر وينايدى. «بارىس» دەگەن حوككەي كلۋبىمىز بار، قۇرامىنداعى قازاقتاردى ءبىر قولدىڭ ساۋساعىمەن ساناۋعا بولادى.

«بارىستا» تەك لەگيونەرلەر وينايتىنىن از دەسەڭىز، حوككەيدەن ۇلتتىق قۇرامامىزدا دا شەتەلدىكتەر ءورىپ ءجۇر. ءوز ازاماتتارىمىز بۇل سپورتقا قىزىقپاعاندىقتان، وزگە ەلدىڭ ەكىنشى-ءۇشىنشى سورتتى حوككەيشىلەرىنە جاپپاي ازاماتتىق تاراتىپ بەرگەمىز. سول سانسىز لەگيونەرلەردىڭ ارقاسىندا ۇلتتىق قۇرامامىز بەن استانالىق «بارىس» حالىقارالىق تۋرنيرلەردە ءتاپ-ءتاۋىر ناتيجە كورسەتەدى. ءبىزدىڭ شەندىلەردىڭ حوككەيگە اقشانى اياماي توگۋىنە وسىنىڭ ءوزى جەتكىلىكتى بولىپ تۇر.

«بارىس» حوككەي كلۋبى 1999 جىلى قۇرىلعان. سودان بەرى «بارىستا» كىم وينامادى؟ رەسەيلىك، كانادالىق، شۆەتسيالىق، فينليانديالىق حوككەيشىلەر قازاق دالاسىنا ءبىرى كەلىپ، ءبىرى كەتىپ جاتتى. وكىنىشتىسى 20 جىل جانتالاسساق تا، «بارىستان» بىردە-ءبىر الەمدىك دەڭگەيدەگى قازاقستاندىق حوككەيشى تۇلەپ شىققان جوق. قازاق بيلىگى سوندا دا بوس ماقتان ءۇشىن شەتەلدىك ويىنشىلاردى شاقىرۋدان شارشاماي وتىر.

ءبىز بۇعان دەيىن «بارىس» حوككەي كلۋبىنا 2018 جىلى 3 450 840 000 تەڭگە، ال 2019 جىلى 3 653 490 000 تەڭگە بولىنگەنىن جازعان ەدىك. 2020 جىلعى بيۋدجەتى بۇدان كوپ بولماسا، از بولماعانى ءسوزسىز.

ونىڭ ۇستىنە «بارىس» حوككەي كلۋبىنىڭ قۇرامىندا تاعى ءۇش-ءتورت كوماندا بار. «بارىستىڭ» باس كومانداسىمەن قاتار «نوماد»، «سنەجنىە بارسى»، «بارىس-جاس» جانە «توميريس» ايەلدەر كومانداسىن ۇستاپ وتىرمىز. مۇنىڭ العاشقى ەكەۋى «بارىس» سەكىلدى رەسەيلىك كوماندالارمەن بىرگە حالىقارالىق تۋرنيرگە قاتىسادى. دەمەك، بەس كوماندانى باعۋعا جوعارىدا ءبىز كورسەتكەننەن الدەقايدا كوپ قارجى جۇمسالۋى مۇمكىن.

«بارىس» حوككەي كلۋبىنىڭ اكىمشىلىگى:

پرەزيدەنت — يۆانيششەۆ بوريس اناتولەۆيچ
باس مەنەدجەر — ۆياچەسلاۆ بەلان
ءباسپاسوز حاتشىسى — اكمانوۆ ەۆگەني ۆلاديميروۆيچ.

كلۋبتىڭ نەگىزگى كومانداسىندا 3 عانا قازاق ويىنشى تىركەلگەن. ونىڭ ۇستىنە قۇرلىقتىق حوككەي ليگاسىنىڭ ەرەجەسىنە ساي، «بارىسقا» لەگيونەر سانى جاعىنان شەكتەۋ قويىلمايدى. قۇرامىن تەك لەگيونەرلەرمەن جاساقتاسا دا ءوز ەركى. ال رەسەيلىك كلۋبتار ويىن حاتتاماسىنا تەك بەس شەتەلدىك حوككەيشىنى عانا تىركەي الادى. بۇل ءوز ويىنشىلارىنىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋ ءۇشىن جاسالىپ وتىرعانى ءسوزسىز. ال «بارىسقا» بۇنداي شەكتەۋ جوق. وسى ەرەجەنىڭ اسەرىنەن 2018/19 جىلعى ماۋسىمدا «بارىس» ساپىندا 8 لەگيونەر جانە قازاقستان ازاماتتىعىن العان 11 ويىنشى ونەر كورسەتكەن بولاتىن.

«بارىس» حوككەي كلۋبىنىڭ بيۋدجەتى، باسشىلىعى، قۇرامى جايلى ايتتىق. ەندى كلۋب ويىنشىلارىنىڭ جالاقىسى قانشا دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك.

ءبىزدىڭ ەلدە سپورت كلۋبتارى حالىقتىڭ اقشاسىمەن كۇن كورىپ وتىرسا دا، ەل الدىندا ەسەپ بەرمەيدى. بيۋدجەتى قانشا، ويىنشىلارعا قانشا جالاقى تولەيدى، ناتيجە قانداي دەگەن سۇراقتار شەندىلەردى ەشقاشان مازالاعان ەمەس. جىل سايىن ميللياردتاعان قارجى بولىنەتىن فۋتبول, باسكەتبول، ۆەلوسپورت، ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان حوككەي ءبارى جۇمسالعان قارجى جايلى جۇمعان اۋىزىن اشقان ەمەس.

جاقىندا رەسەيلىك باسىلىمدار «بارىس» حوككەي كلۋبىنىڭ كەيبىر ويىنشىلارى قانشا جالاقى الاتىنىن جاريالادى. رەسەيلىك «سپورت-ەكسپرەسس» سايتىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنسەك، ەلوردالىق كوماندا ساپىندا ەڭ كوپ جالاقىنى قورعاۋشى داررەن ديتس الادى ەكەن. كانادادا تۋىپ، قازاقستان ازاماتتىعىن العان ويىنشى جىلىنا 75 ميلليون رۋبل (1 ميلليون دوللاردان استام) جالاقى الادى. بۇنى تەڭگەگە شاققاندا 430 ميلليون بولادى.

- «بارىس» جالاقىسىنىڭ شەگى 75 ميلليون ءرۋبلدى قۇرايدى. بۇل داررەن ءديتستىڭ جالاقىسى. ودان كوپ اقشا تاباتان حوككەيشى قازاقستاندىق كوماندانىڭ قاتارىندا جوق, - دەيدى اتالعان باسىلىمنىڭ ءجۋرناليسى يگور ەرونكو.

ال ەلوردالىق كلۋبتىڭ شابۋىلشىلارى مەتت فرەتتين مەن لينۋس ۆيدەلل كوماندا كاپيتانى ديتسكە قاراعاندا الدەقايدا «از» جالاقى الادى ەكەن.

«بارىسقا» بيىل عانا اۋىسىپ كەلگەن 32 جاستاعى كانادالىق حوككەيشى مەتت فرەتتين بونۋستاردى قوسپاعاندا 32 ميلليون رۋبل الادى (185,6 ملن تەڭگە). ال 35 جاستاعى شۆەد حوككەيشىسى لينۋس ۆيدەلل بۇدان ءسال كوبىرەك، 36 ميلليون رۋبل (208,8 ملن تەڭگە) جالاقى الادى (بونۋستاردى قوسپاعاندا).

بۇل ءتۇرلى بونۋستاردى ەسەپتەمەگەندە الاتىن تازا جالاقىسى. دەمەك كورسەتكەن ونەرى مەن كلۋبتىڭ ناتيجەسىنە قاراي بونۋستار قوسىلادى.

تاعى ءبىر ماسەلە، قازاقستانداعى جالعىز سپورتتىق ارنا Qazsport تا حوككەيدى كورسەتۋدەن جالىقپايدى. بۇل تۋرالى اتالعان ارنانىڭ باسشىسى پاۆەل ءتسىبۋليننىڭ ءوزى ايتقان.

- قحل پلەي-وفف كەزەڭىندەگى «بارىس» ماتچتارىنىڭ ترانسلياتسياسى ماڭىزدى ەكەنىن ەسكەرۋ قاجەت. حوككەي تارتىستارىنىڭ بارلىعى تىكەلەي ەفيردە تاراتىلادى، بۇل ءتىپتى، تالقىعا دا سالىنبايدى. «بارىس» جانە ونىڭ جانكۇيەرلەرى ءۇشىن ءبىز بارلىق چەمپيوناتتاردى تاراتۋعا دايىنبىز، - دەيدى پاۆەل ۆالەرەۆيچ.

قازاق جانكۇيەرلەرى ءۇشىن ەڭ قىزىقتى سپورت تۇرلەرى بوكس، كۇرەس جانە اۋىر اتلەتيكا ەكەنى بەلگىلى. ەلىمىز سپورتشىلارىنىڭ وڭ جامباسىنا كەلەتىن سپورت تۇرلەرى دە وسىلار. بىراق حوككەيدى تەلەارنا باسشىلارى جاقسى كورگەندىكتەن شىعار، تۇتاس كورەرمەنگە تىقپالاپ كورسەتىپ ءجۇرمىز.

مەملەكەت قارجىسىن مايشەلپەككە اينالدىرعان جالعىز حوككەي ەمەس دەدىك. ۆەلوسپورت تا ونداعان شەتەلدىك سپورتشى ءۇشىن ميللياردتاعان بيۋدجەت قارجىسىن پايدالانىپ وتىر. ماسەلەن، Bikeandme.com.ua سپورتتىق پورتالىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، «Aستانا» ۆەلوكو­مان­داcىنىڭ جىلدىق بيۋد­جەتى - 18 ميلليون ەۋرو (8,15 ملرد تەڭگە). بۇل كورسەتكىش بويىنشا، الەمدەگى قارجىسى كوپ 10 ۇزدىك كوماندانىڭ قاتارىنا كىرەدى ەكەن.

حالقى قوڭىرقالتا كۇن كەشەتىن، ونىڭ ۇستىنە كوپشىلىك قاۋىم ۆەلوسپورتتى سپورت دەپ سانامايتىن قازاقستاننىڭ كومانداسى الەمدەگى بيۋدجەتى ەڭ كوپ 10 كوماندانىڭ قاتارىنا كىرىپ وتىر. بۇل نەتكەن داراقىلىق دەمەسكە امال جوق!

ەل-جۇرت ۆەلوسپورتتى كوپ بىلمەيدى دەپ بەكەر ايتىپ وتىرعان جوقپىز. Astana Pro Team ۆە­لو­­­كومان­دا­سىنىڭ 2020 جىلعا ارنالعان قۇرا­مىنا نازار سالساڭىز، ءبىزدىڭ ەلدە شايتاناربانى كىم تەۋىپ جۇرگەنىنە كوز جەتكىزەسىز. كوماندا سا­پىن­دا جالپى 28 شاباندوز ونەر كورسەتەدى. ونىڭ 8-ءى عانا قازاقستاندىق. قالعانى لە­گيو­نەر. ال قازاق شاباندوزى بىرەۋ عانا ەكەن.

ال فۋتبول جايلى كوپ جازىپ ءجۇرمىز. UEFA اقپاراتىنا سۇيەنسەك، قازاقستان پرەمەر-ليگاسىندا باق سىنايتىن 12 كومانداعا مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن جىل سايىن 30-40 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى. 2019 جىلى ءبىر عانا ەلوردالىق «استانا» فۋتبول كلۋبىنىڭ جىلدىق بيۋدجەتى 9 ميلليارد 800 ميلليون تەڭگە بولدى.

جوعارىدا ءبىز ايتقان 1 ملن دوللار جالاقىنى فۋتبولشىلار دا الادى. 2018 جىلى فۋتبولشىلارعا جالاقى تولەۋگە 80 ملن ەۋرو (33,5 ملرد تەڭگە) جۇمسالعان كورىنەدى. تاعى ءبىر مالىمەت بويىنشا، ەلىمىزدە دوپ تەبەتىن فۋتبولشىلار ورتا ەسەپپەن جىلىنا 148 513 دوللار (ايىنا 12 376 دوللار) تابىس تابادى. الادوپتا دا قاپتاعان لەگيونەر لەگى ەل بيۋدجەتىن سۋشا ساپىرىپ ءجۇر.

ءبىز ءسوز ەتكەن «بارىس» حوككەي كلۋبى، «استانا» فۋتبول كلۋبى، «Aستانا» ۆەلوكو­مان­داcى «استانا» پرەزي­دەنت­تىك كاسىبي سپورت كلۋبى­نىڭ قۇرامىنا كىرەدى. «بارىسقا» جىلىنا 3-4 ملرد تەڭگە، «استانا» فۋتبول كلۋبىنا 9-10 ملرد تەڭگە، ال «Aستانا» ۆەلوكو­مان­داcىنا 8 ملرد تەڭگە بولىنەتىنىن جوعارىدا جازدىق.

ءبارىمىز بىلەتىندەي «استانا» پرەزي­دەنت­تىك كاسىبي سپورت كلۋبى­نىڭ قۇرامىندا «Astana Arlans» بوكس كلۋبى دا بار ەدى. بىراق ونى 2018 جىلى تاراتىپ جىبەردءى. كوبىنە لەگيونەرلەر ونەر كورسەتەتىن حوككەي نەمەسە ۆەلوسپورتتان اقشا ايامايتىن باسشىلار، تەك قازاقستاندىقتاردان قۇرالعان بوكس كلۋبىن قۇرباندىققا شالدى. بوكس كلۋبىنا حوككەي مەن ۆەلوسپورتتاعىداي مول اقشا كەتپەيتىنى ءسوزسىز ەدى.

ءسوز سوڭىندا ايتارىمىز، قازاقستان شايبالى حوككەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى - اسقار مامين. ونىڭ ۇستىنە «بارىس» حوككەي كلۋبى پرەزي­دەنت­تىك كاسىبي سپورت كلۋبى­نىڭ قۇرامىنا كىرەدى. دەمەك، پرەمەر-مينيستر مەن پرەزي­دەنت­تىك كلۋبقا قاتار ارقا سۇيەگەن «بارىستىڭ» مۇرتىن بالتا شاپپايتىن شىعار. بىراق ميلليونداپ جالاقى تولەپ لەگيونەر شاقىرىپ، ولارعا ازاماتتىق تاراتىپ ەل سپورتىن دامىتا المايتىنىمىز ەستەن شىقپاعانى ءجون.

قۋانىش قاپپاس

Abai.kz