وتكەن اپتاداعى قاراعاندىنىڭ ساتپاەۆ قالاسىندا بولعان سۇمدىق جاعداي ەل ءىشىن دۇرلىكتىردى. سول ءبىر جانتۇرشىگەرلىك سۇمدىقتان كەيىن پرەزيدەنت توقاەۆ شۇعىل كەڭەس وتكىزىپ، مالىمدەمە جاساعان. كەيىن، پرەزيدەنتتىڭ كەڭەسشىسى ەرلان قارين اقپاراتقا شىعىپ، پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ 2019 جىلعى قىركۇيەكتەگى جولداۋىندا ءدال وسى زورلىق-زومبىلىق، پەدوفيلياعا قاتىستى زاڭدى قاتاڭداتۋدى تاپسىرعانىن ايتىپتى. ول زاڭ بىلتىر قابىلدانىپ، بيىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ كۇشىنە ەنگەن كورىنەدى.

«پرەزيدەنت 2019 جىلدىڭ 2 قىركۇيەگىندە قازاقستان حالقىنا ارنالعان العاشقى جولداۋىندا سەكسۋالدىق زورلىق-زومبىلىق، پەدوفيليا، ەسىرتكى تاراتۋ، ادام ساۋداسى، ايەلدەرگە قارسى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق جانە جەكە ادامعا، اسىرەسە بالالارعا قاتىستى باسقا دا اۋىر قىلمىستار جازاسىن جەدەل تۇردە قاتاڭداتۋدى تاپسىردى»، - دەپ جازعان ەرلان قارين.

ونىڭ سوزىنشە، ءتيىستى زاڭ جوباسى كۇزدە پارلامەنت قاراۋىنا بەرىلگەن. ال 30 جەلتوقساندا پرەزيدەنت اتالعان زاڭعا قول قويعان. ول زاڭ 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ كۇشىنە ەنگەن.

«زاڭنىڭ جاڭا نورمالارىنا سايكەس، ورتاشا اۋىرلىقتاعى زورلىق-زومبىلىق قىلمىسى اۋىر قىلمىس ساناتىنا اۋىستىرىلدى. 14 جاسقا تولماعان بالالارعا زورلىق-زومبىلىق ءۇشىن 20 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ نەمەسە ءومىر بويى قاماۋ جازاسى كوزدەلەدى. ودان بولەك، پەدوفيليا فاكتىلەرىن جەتكىزبەۋ، جاسىرۋ، بۇرمالاۋ ءۇشىن دە جاۋاپكەرشىلىك بەلگىلەنگەن. بۇل ەندى 6 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋى مۇمكىن اۋىر قىلمىس بولادى»، - دەيدى ەرلان قارين.

دەسە دە، وتكەن اپتادان بەرى جەلىدەگى باس تاقىرىپتىڭ ءبىرى – ساتپاەۆتاعى سۇمدىق بولىپ تۇر. جەلى قولدانۋشىلارى زورلىق-زومبىلىققا قاتىستى جازانى كۇشەيتۋ كەرەك دەيدى. ءتىپتى، ءولىم جازاسىن تالاپ ەتىپ جاتقاندار دا بار. ال بەلگىلى زاڭگەر، ۇلتتىق كەڭەستىڭ مۇشەسى ايگۇل ورىنبەك قازاقستانداعى بالالار ومبۋدسمەنى ارۋجان سايننىڭ وتستاۆكاعا كەتۋىن تالاپ ەتتى.

سونىمەن، جەلىدەگى باس تالقىنىڭ تاقىرىبى – «پەدوفيلياعا قاتىستى ءولىم جازاسى كەرەك پە؟». ءبىز ەسىم-سويى ەلگە بەلگىلى ەكى زاڭگەر، ابزال قۇسپان مەن كاميشا ەسمۇحامبەتقىزىنىڭ اتالعان ماسەلەگە قاتىستى پىكىرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك...

ءولىم جازاسىنا قارسىمىن!

ابزال قۇسپان، زاڭگەر:

- پەدوفيلياعا قاتىستى ءوز ويلارىمدى قىسقا-نۇسقا ناقتىلاي كەتەيىن. ەڭ نەگىزگى سۇراق ءولىم جازاسىن ەنگىزۋگە قاتىستى... قارسىمىن! سەبەپ:

- قر قۇقىق قورعاۋ جۇيەسى، ونىڭ ىشىندە سوت قىزمەتىنىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەيدى. سونىڭ سالدارىنان جازىقسىز ادامدار ءىستى بولۋ قاۋپى وتە جوعارى. وعان سەبەپ;

ا) قىلمىستىڭ ءبارى ايقىن (وچەۆيدنىي) سيپاتقا يە بولا بەرمەيدى. تيىسىنشە رەزونانستى ىستەردى قالايدا اشۋ ماقساتىندا قق ورگاندارى ىسكە قاتىسى جوق ادامدى قۇربان ەتە سالۋى مۇمكىن. جانە وعان ولار سانالى تۇردە بارادى. ادەتتە، ونداي ادامدار (قۇربان/جەرتۆا) نە قارجىسى، نە ىقپالدى تانىسى (تىرەگى), تيىسىنشە سۇراۋى جوق قاراپايىم وتباسى مۇشەلەرىنەن تاڭدالىپ الىنادى. ال سوتىمىز الدىنا كەلگەندى سوتتاي سالاتىنىنا كۇمانىڭىز بولماسىن!

ءا) قاتەلىك. تەرگەۋدە دە، سوتتا دا ادامي فاكتور اسەرى تىم جوعارى. سوت قاتەلىگى - جەمقورلىق پەن ديلەتانتيزم باتپاعىندا قايراڭداعان قر تۇرماق، نەبىر دامىعان ەلدەردە دە ورىن الۋدا، وعان تاريحتان مىسال جەتەدى.

ب) كاسىبيلىكتىڭ تومەندىگى/جوقتىعى. باسقا سالانى بىلمەسەم دە، قق جۇيەسىندە ديلەتانتتار جەتىپ-ارتىلادى! ونىڭ ۇستىنە سوڭعى كەزدە جاپپاي ورىن العان، زاڭگەر ماماندىعىنا كەز-كەلگەن جەردە، كەز-كەلگەن جوو-دا دايىنداي بەرۋ دە بۇگىندەرى ءوز جەمىسىن بەرۋدە.

- بايىپتىلىق كەرەك. جالپى ادام تاعدىرى تارازىعا سالىنار تۇستا، دۇرمەككە ەرۋگە، ەموتسياعا بوي الدىرۋعا بولمايدى. قۇقىق عىلىمى ادامزات تاريحىنداعى ەڭ العاشقى عىلىمدار قاتارىنا جاتادى. ول ودان بەرى دامىدى، جەتىلدى، كەمەلدەندى. سوندىقتان زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋدە ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە عىلىمي نەگىزدەمە باسشىلىققا الىنۋى ءتيىس!

- قىلمىس تابيعاتى. قىلمىس ادامزات جارالعالى پايدا بولعان قۇبىلىس، قيامەتكە دەيىن جالعاسادى دەپ ويلايمىن. ازايۋى، كوبەيۋى مۇمكىن. بىراق ءبىرجولا جويىلمايدى-اۋ. قۇراندا دا، ىنجىلدە دە  ادام اتا مەن حاۋا انادان تۋعان اعايىندى ءابىل مەن قابىل ءبىر-ءبىرىن ولتىرەدى ەمەس پە؟! سوندىقتان اتۋ جازاسى ەنگىزىلسە قىلمىس توقتاپ قالادى دەۋدىڭ قيسىنى جوق.

- قىلمىسكەر تابيعاتى. ادەتتە قىلمىسكەر قىلمىستىق كودەكستى اشىپ: «مەن ۇستالىپ قالسام، قانداي جازا كۇتىپ تۇر، ودان قالاي قۇتىلامىن»، دەپ وتىرمايدى. بارلىق قىلمىسكەرگە ءتان ورتاق نارسە وزدەرىن ەشقاشان ۇستاتپايتىن «فانتوماس» سەزىنەتىندەرى. ايتپەسە، قازىرگى وزگەرىس بويىنشا ەڭ كەمى 10 جىل ايرىقشا (وسوبىي) رەجيمگە سوتتالۋ + كاستراتسياعا ء(پىشتىرۋ) ەشقايسىسى قۋانا قويماسى انىق.

- ستاتيستيكا. مەن پەدوفيليا ەلدە كوبەيىپ كەتتى دەگەن پىكىرمەن ازىرگە كەلىسپەيمىن، سەبەبى ەش جەردەن ناقتى دالەل-دايەك كورە قويمادىم. 21 عاسىر اقپارات زامانى، بۇرىن ەستىلە بەرمەيتىن جامانات حابار، قازىر ساۋلە جىلدامدىعىنان تەز تارالادى.

- پەدوفيل، ول ءبىرىنشى كەزەكتە اۋرۋ ادام، سوسىن بارىپ قىلمىسكەر! سوندىقتان كەز-كەلگەن اۋرۋدى ەمدەگەندەي ونى ەمدەپ، سوسىن جازاسىن بەرۋ كەرەك، ونىڭ ىشىنە ارينە كاستراتسيا دا كىرەدى.

- گۋمانيزم. ول جايلى ايتپاي تۇرا تۇرايىن ازىرگە...

ءتۇيىن. كوپ بالالى اتا-انا رەتىندە ساتپاەۆ تۇرعىندارىن تولىق قولدايمىن! قيراتسا دا، بۇلدىرسە دە مۇلىك - ادام ءومىرى، ادام تاعدىرىنان جوعارى بولماۋ كەرەك! تەك وسىنداي شارالار ارقىلى «مياسنيكتەر» باسقاراتىن انتيحالىقتىق ءىىم جۇيەسىن وزگەرتەرمىز، مۇمكىن...؟!

ءولىم جازاسىن قولدايمىن!

كاميشا ەسمۇحامبەتقىزى، زاڭگەر:

- مەن زورلانعان، قورلانعان جاسوسپىرىمدەردى قورعايتىن زاڭگەر رەتىندە پەدوفيلدەرگە، بۇرىن «رەتسەديۆ» جاساعان، بىراق، ءوز ىسىنە وكىنبەستەن قايتا قىلمىسقا بارعان قىلمىسكەرلەرگە اتۋ جازاسىن زاڭ جۇزىندە قابىلداۋدى تالاپ ەتەمىن! سەبەبى، بۇگىنگى ۋاقىتتا ۇلتتىڭ بولاشاعىنا قاۋىپ ءتوندىرىپ وتىرعان وسى - پەدوفيلدەر.

زاڭگەر رەتىندە جاسوسپىرىمدەردى قورعاۋ ماقساتىندا قر ۇكىمەتىنە مەنىڭ ۇسىنىستارىم:

1. زورلانعان، قورلانعان، اۋىر تاعدىر تالكەگىنە ۇشىراعان جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ، بەيىمدەۋ ورتالىعىن جاڭا فورماتتا اشۋ قاجەت. ءارى زورلانعان بالالاردىڭ ءتانى مەن جان جاراسىن ەمدەۋ ءۇشىن، كەم دەگەندە ءۇش جىل مەملەكەت ءوز باقىلاۋىنا الۋ كەرەك.

2. جاڭا فورماتاعى جاسوسپىرىمدەردى قورعاۋ ءموبيلدى پوليتسياسىن قۇرىپ، وعان زاڭگەرلەر، پسيحولوگ ماماندار جانە جاسوسپىرىمدەر ءىسى بويىنشا بىلىكتى تەرگەۋشىلەر مەن وپەرلەردى تارتۋ قاجەت.

3. قر بالالار ومبۋدسمەنىنىڭ قىزمەتى كەڭەيتىلىپ، ۇكىمەت تاراپىنان قولداۋ تابۋى كەرەك. پوليتسيا ءاربىر جاسوسپىرىمگە قاتىستى «سۆودكانى» ومبۋدسمەن نازارىنا جەتكىزىپ، ولاردىڭ قۇقىعىنىڭ تولىققاندى قورعالۋىن ءجىتى باقىلاۋ كەرەك.

4. جاسوسپىرىمدەرگە قاتىستى بارلىق تەندەرلەرگە باقىلاۋ جاساۋ كەرەك. سەبەبى وسى ۋاقىتقا دەيىن بولىنگەن قاراجاتتىڭ ناتيجەسىن كورمەدىك.

5. جاسوسپىرىمدەردىڭ تەرگەۋ مەتوديكاسىن ءارى ءىستى جۇرگىزۋ سپەتسيفيكاسىن زاڭ جۇزىندە بەكىتۋ قاجەت.

6. قر باس پروكۋراتۋراسى ءاربىر ءجاسوسپىرىمنىڭ ءىسىن باقىلاۋعا الىپ، ءجاسوسپىرىمنىڭ قۇقىعى قورعالۋىن تولىق قاداعالاپ، ەسەپ بەرۋ قاجەت.

7. جاسوسپىرىمدەرگە قاتىستى سوت-مەديتسينالىق جانە سوت-پسيحياتريالىق ساراپتامانىڭ قورتىندىسىن جۇرگىزۋگە بەلگىلەنگەن ءبىر اي ۋاقىت - كوپ دەپ سانايمىن. 2 اپتانىڭ ىشىندە قورتىندىنى دايىنداۋدى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت.

8. جاسوسپىرىمدەرگە قاتىستى يدەولوگيالىق رۋحاني تاربيە ساعاتتارى جۇرگىزىلىپ، جىنىستىق قاتىناس بويىنشا قىزدار مەن ۇلدارعا بولەك تۇسىندىرمەلى جۇمىستار جۇرگىزىلۋ كەرەك. سونىمەن قاتار، جاسوسپىرىمدەرگە قۇقىعىن ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋ قاجەت.

9. جاسوسپىرىمدەردىڭ اتا-انالارى بالالارعا قاتىستى قىلمىستى ۋاقىتىلى حابارلاماسا زاڭ جۇزىندە جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ كەرەك.

10. اتا -انالاردىڭ بالالاردى باس پايداسىنا پايدالانىپ قايىرشىلىققا، جەزوكشەلىككە، كەز كەلگەن زاڭعا قايشى ارەكەتكە يتەرمەلەۋى، ءجاسوسپىرىمنىڭ قىلمىس جاساۋىنا مانيپۋلاتسيا جاساۋى، زات ساتۋ، ءبىلىم بەرۋدەن باس تارتۋى، دىنگە ماجبۇرلەۋى، ابورت جاساتۋعا قاتىستى اتا-انا قۇقىعىن اسىرا پايدالانسا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلۋ قاجەت.

قورىتا ايتسام، اتۋ جازاسى ەڭ قيىن جازا ءتۇرى. وسىعان قاراماستان بەلگىلى ءبىر ۋاقىت (3-5 جىل) بۇل زاڭدى قابىلداپ كورۋ كەرەك. سەبەبى كاستراتسيا ەش ناتيجە بەرىپ وتىرعان جوق. وسى ماقساتتا جاسالاتىن بارلىق جۇمىستارعا، زاڭنامالاردى جەتىلدىرۋگە ءوز كومەگىمدى كورسەتۋگە ءازىرمىن. ەڭ باستىسى بالالاردىڭ بالعىن شاعىن ۇرلاۋعا، جەكە باسىنا قاستاندىق جاساۋعا ەشكىمنىڭ قۇقىعى جوق!

ءتۇيىن. ءبىز «پەدوفيلياعا قاتىستى ءولىم جازاسى كەرەك پە» دەگەن سۇراققا قاتىستى قوس بىردەي زاڭگەردىڭ ارگۋمەنتتى پىكىرى مەن ۇسىنىستارىن بىلدىك. ال ءسىز نە دەيسىز، مارتەبەلى وقىرمان؟ اتالعان قىلمىس تۇرىنە قاتىستى (زورلىق-زومبىلىق پەن پەدوفيليا) ءولىم جازاسى كەرەك پە؟

Abai.kz