1 قىركۇيەك - ءبىلىم كۇنى. كۇز مەزگىلىنىڭ العاشقى كۇنى، العاشقى ايى باستالدى. كەڭىستىك كەزەڭنەن كەلە جاتقان ايتۋلى داتا. ەرتەدە مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان قازاق قىركۇيەك ايىنان باستاپ ۇلكەن ناۋقاندى جۇرگىزەتىن. ول -كۇيەك الۋ ناۋقانى. كۇزدە جاقسى جۇرگىزىلگەن كۇيەك ناۋقانى كوكتەمدەگى ءتول باسىنىڭ كوبەيۋ كەپىلى. كۇيەك شارتتى تۇردە قىرىق كۇنگە سوزىلاتىن، سودان بارىپ "قىرىق كۇيەك" تىركەسىنىڭ اۋىزەكى سويلەۋدەگى قىسقارۋ قۇبىلىسنا قاراي "قىركۇيەك" دەگەن اي اتاۋى ورنىققان.

كەڭەستىك داۋىردە قىركۇيەك جازعى دەمالىستىڭ اياقتالعانىن، ءسويتىپ جاڭا وقۋ ماۋسىمىنىڭ باستالعانىن بىلدىرەتىن تانىم ورنىقتى. وقۋ ماۋسىمىن كۇز ايىندا باستاۋ پاتشا زامانىنان كەلە جاتقان ءداستۇر ەدى. اگرارلى، تەحنولوگيا جاعىنان ارتقا قالعان رەسەي يمپەرياسى جاز ايىندا بالالاردى وقۋ ىسىنە تارتپادى. سەبەبى ولار ەگىن ەگىپ، ءشوپ ورىپ، مال باعىپ اتا-اناسىنا جاردەم بەرۋى ءتيىس ەدى. ءسويتىپ، التى ايعا سوزىلاتىن قىستىڭ قامىن اتا-انالارىمەن بىرىگىپ جاسايتىن.

كەڭەس ۇكىمەتى دە سول ۇلگىنى جالعاستىردى. سوتسياليستىك مەنشىك تانىمىنا سۇيەنگەن كەڭەس ۇكىمەتى بالالار ءۇشىن جاز ايلارىن دەمالىس ەتىپ بەكىتتى. كولحوز، سوۆحوز بالالارى اتا-اناسىنا قىستىڭ قامى ءۇشىن كومەكتەسەتىن، قالا بالالارى جازدىق لاگەرگە توعىتىلاتىن. ونىڭ ۇستىنە كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ورتالىق باسقارۋ ورگاندارى ماسكەۋ قالاسىنا، زامانۋاي تەحنولوگيامەن جۇمىس جاسايتىن زاۋىت-فابريكالار رەسەيلىك وڭىرگە شوعىرلانىپ، شيكىزاتتىڭ مول كوزدەرى سولتۇستىك پوليس پەن ءسىبىر جاقتان اشىلىپ، وندا جۇمىس جاسايتىن كىسىلەردىڭ ەڭبەك دەمالىسىن جاز ايلارىنا ورايلاستىرۋعا تۋرا كەلدى. سەبەبى قىسى ۇزاق، كۇن رايىنىڭ اشىق كۇندەرى از وڭىرلەردە تۇراتىن ادامدارعا (بۇل كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ كوپ ولكەسىنە ءتان ەدى) تابيعي ۆيتاميندەر (جەمىس-جيدەك، كۇن شۋاعى) قاجەت بولاتىن. ەڭبەك دەمالىسىن جاز ايلارىندا وتكىزۋ ءداستۇرى ورتالىقتان باستالىپ، كەڭەس وداعىنا تۇگەل جايىلدى. ەندى اتا-انا مەن بالالار جاز ايىندا ءبىرشاما ۋاقىت بىرگە دەمالاتىن بولدى.

كەڭەستىك ساياسي ەليتا جاز ايىندا دەمالاتىن بولعاندىقتان، ساياسي ناۋقاندار كۇزدەن باستالاتىن بولدى. جاز ايلارى كەڭەستىك كەڭىستىكتە ء"ولى ۋاقىت" بولدى. كەڭەس وداعىنىڭ سوڭعى باسشىسى م.گورباچەۆ جازعى دەمالىستا جۇرگەن ۋاقىتتا "گكچپ بۇلعاعى" بولىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە وداق تارقاپ كەتتى.

وقۋ جۇيەسى ءۇشىن دە بۇل ۋاقىت سونداي كەزەڭگە اينالدى. جاز ايلارىنداعى وقۋ ءۇشىن ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك تۇرعىدان ءتيىمدى ۋاقىت ورتالىق وڭىردەگى كەڭەستىك ەليتانىڭ ساياسي تانىمىنا بايلانىستى دۇرىس پايدالانىلمادى. وقۋ ءۇردىسى - ول ۇزدىكسىز پروتسەسس. وندا كوپ ۋاقىتقا سوزىلعان دەمالىس بولماۋى كەرەك. دۇرىس پەداگوگيكالىق ادىستەمەلىك قاعيداتى دا وسىعان تىرەلەدى.

ايتايىن دەگەنىم، پاندەميا ىندەتى ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن وقۋ ءۇردىسىن ۇيىمداستىرۋداعى جۇمىستاردى قاساڭ قالىپتان شىعارۋعا بولاتىنىن كورسەتتى. وقۋ دا - ەڭبەك . ول ءبىر قايىقتا نەمەسە كەمەدە ءجۇزىپ بارا جاتقان بالالاردىڭ، ۇستازداردىڭ ەڭبەگى. ونىڭ ناتيجەسى قايىقتاعى قوس ەسكەكتىڭ ەسۋىنە بايلانىستى. سوندىقتان ونىڭ كەڭ ايدىندا ەركىن جۇزۋىنە ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك تيىمدىلىكتى پايدالانا وتىرىپ، وقۋ ماۋسىمىن تابيعي، گەوگرافيالىق ەرەكشەلىكتەرگە بايلانىستى ءۇيىمداستىرا ءبىلۋ قاجەت دەپ سانايمىز. بۇل ويلارىمىزدىڭ كەڭ نۇسقاسى بۇعان دەيىن دە ايتىلعان ەدى. ءبىلىم كۇنىنە وراي سول ويلاردىڭ ءبىر شەتىن قايتا قوزعاپ جاتقان جايىمىز بار. ازىرگە، ناداندىقتان ادامگەرشىلىككە سۇيرەيتىن اعارتۋشىلىق سيپاتتاعى الەۋمەتتىك ماڭىزى زور ءبىلىم الۋ ماۋسىمىنىڭ باستالعان كۇنى قۇتتى بولسىن!

الماسبەك ابسادىقتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz