الاشتىڭ ازاتتىعىنا، تۋعان مەملەكەتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە - 20 جىل. وسىناۋ مارتەبەسى بيىك، ارداقتى دا اياۋلى كۇنمەن بارشا حالقىمىزدى شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز!

ەل امان، جۇرت تىنىش، اسپان استىنداعى الاشتىڭ ازاتتىعى جاساي بەرسىن!

جاساسىن، ازاتتىق! جاساسىن، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى!

«اباي-اقپارات»

تاۋەلسىزدىك - ەڭ باستى قۇندىلىعىمىز. بۇل كۇنگە سان عاسىر بويى ارمانداپ جەتتىك. تاۋەلسىزدىككە قان توگىسسىز، بەيبىت تۇردە قول جەتكىزىپ، ەلىمىزدى الەمنىڭ وركەنيەتتى مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىنا قوستىق. 20  جىل ىشىندە تاۋەلسىز قازاق ەلىن قالىپتاستىرىپ، نارىقتىڭ قيىن وتكەلەكتەرىنەن امان وتكىزىپ كەلەمىز.

بارشا قازاقستاندىقتار ءۇشىن تاۋەلسىزدىكتىڭ ءمانى دە، ماڭىزى دا ايرىقشا. ويتكەنى ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا تاريحىمىزدى تۇگەندەپ، ءتىلىمىزدى، ءدىنىمىزدى جانە ءدىلىمىزدى قايتا ورالتتىق. مەملەكەتىمىزدىڭ ۇلتتىق رامىزدەرى قابىلدانىپ، ۇلتتىق سالت-ءداستۇرىمىزدى جانداندىردىق.

تاۋەلسىزدىكتىڭ  20 جىلى تاريحتا ءوز ەرەكشەلىكتەرىمەن قالدى. ءبىز بۇگىن وسى اتاۋلى جىلدارعا توقتالماقپىز.

1990 جىل.

• 1990 جىلى قازاندا قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى رەسپۋبليكانىڭ ەگەمەندىگىتۋرالى دەكلاراتسيا قابىلدادى.

1991 جىل.

الاشتىڭ ازاتتىعىنا، تۋعان مەملەكەتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە - 20 جىل. وسىناۋ مارتەبەسى بيىك، ارداقتى دا اياۋلى كۇنمەن بارشا حالقىمىزدى شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز!

ەل امان، جۇرت تىنىش، اسپان استىنداعى الاشتىڭ ازاتتىعى جاساي بەرسىن!

جاساسىن، ازاتتىق! جاساسىن، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى!

«اباي-اقپارات»

تاۋەلسىزدىك - ەڭ باستى قۇندىلىعىمىز. بۇل كۇنگە سان عاسىر بويى ارمانداپ جەتتىك. تاۋەلسىزدىككە قان توگىسسىز، بەيبىت تۇردە قول جەتكىزىپ، ەلىمىزدى الەمنىڭ وركەنيەتتى مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىنا قوستىق. 20  جىل ىشىندە تاۋەلسىز قازاق ەلىن قالىپتاستىرىپ، نارىقتىڭ قيىن وتكەلەكتەرىنەن امان وتكىزىپ كەلەمىز.

بارشا قازاقستاندىقتار ءۇشىن تاۋەلسىزدىكتىڭ ءمانى دە، ماڭىزى دا ايرىقشا. ويتكەنى ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا تاريحىمىزدى تۇگەندەپ، ءتىلىمىزدى، ءدىنىمىزدى جانە ءدىلىمىزدى قايتا ورالتتىق. مەملەكەتىمىزدىڭ ۇلتتىق رامىزدەرى قابىلدانىپ، ۇلتتىق سالت-ءداستۇرىمىزدى جانداندىردىق.

تاۋەلسىزدىكتىڭ  20 جىلى تاريحتا ءوز ەرەكشەلىكتەرىمەن قالدى. ءبىز بۇگىن وسى اتاۋلى جىلدارعا توقتالماقپىز.

1990 جىل.

• 1990 جىلى قازاندا قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى رەسپۋبليكانىڭ ەگەمەندىگىتۋرالى دەكلاراتسيا قابىلدادى.

1991 جىل.

• 1991 جىلى تامىز ايىنداعى ماسكەۋدە وتكەن دۇمپۋدەن كەيىن، كوممۋنيستىك پارتيا تاراتىلىپ، قوعامدىق مۇلىك بيلىككە بەرىلدى.
• 1991 جىلى 24 تامىزدا قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى «اعىمداعى جاعدايدى باعالاۋ جانە رەسپۋبليكا ەگەمەندىگىن نىعايتۋ شارالارى تۋرالى» قاۋلى قابىلداندى.

• 1991 جىلدىڭ 29 تامىزىنداعى قازاق كسر پرەزيدەنتىنىڭ «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى» جارلىعى بولدى. قازاق جەرىندە 40 جىلدان استام ۋاقىت بويى سىناق جۇرگىزىلگەن يادرولىق قارۋعا نۇكتە قويىلدى. ەلباسىنىڭ وسى تاريحي شەشىمى، باتىل قادامى بۇگىندە دۇنيە جۇزىنە ءمالىم تاريحي فاكتىگە جانە ءبىزدىڭ ۇلتتىق ماقتانىشىمىزدىڭ مانىنە اينالدى.

• تاياۋدا عانا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس اسسامبلەياسى ءبىزدىڭ ەل پرەزيدەنتىنىڭ ۇسىنىسىن ماقۇلداپ، 29 تامىزدى حالىقارالىق يادرولىق قارۋ-جاراققا قارسى كۇرەس كۇنى دەپ جاريالادى.

• قازاقستاندا 1991 جىلدىڭ تامىز-قازان ايلارىندا پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن مىناداي قايتا قۇرۋلار بولدى: پروكۋراتۋرا، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك، ىشكى ىستەر، ادىلەت جانە سوت ورگاندارى ءبولىندى. قازاق كسر مەملەكەتتىك قورعانىس كوميتەتى قۇرىلدى. وداققا باعىنىشتى كاسىپورىنداردىڭ قازاق كسر ۇكىمەتىنىڭ قاراماعىنا تۇبەگەيلى ءوتىپ، رەسپۋبليكادا التىن قورى مەن الماس قورى، ت.ب. قۇرىلدى.

• اۋباكىروۆ توقتار وڭعاربايۇلى - قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى 1991 جىلى 2 قازاندا بايقوڭىردان «سويۋز تم-13» كەمەسىمەن عارىشقا ۇشتى.

• 1991 جىلى 16 قازاندا - قازاق كسر-ءىنىڭ پرەزيدەنتىن سايلاۋ تۋرالى قازاق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى قابىلداندى.

• 1991 جىلى جوعارعى كەڭەستىڭ تاڭداۋىمەن پرەزيدەنتتىڭ قىزمەت ورنى بەكىتىلدى. قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولىپ نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ سايلاندى.

• 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا - قازاق كسر-ءىنىڭ پرەزيدەنتىن سايلاۋ ءوتتى. سايلاۋ ناتيجەسى بويىنشا داۋىس بەرۋگە قاتىسقانداردىڭ 98,78 % داۋىسىن جيناعان ن.ءا.نازارباەۆ رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى.

• 1991 جىلى 10 جەلتوقساندا قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى «قازاق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. وسى زاڭعا سايكەس جاڭا قۇرىلعان تاۋەلسىز مەملەكەت قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەپ اتالدى.

• 1991 جىلى 16 جەلتوقسان كۇنى -

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك  تاۋەلسىزدىگى تۋرالى» قازاقستان  رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى قابىلداندى.  قازاقستاننىڭ بۇل قابىلدانعان زاڭى بۇرىنعى كسرو ەلدەرىنىڭ  ىشىندە ەڭ سوڭعى زاڭى بولىپ تابىلادى.

وسى كۇنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ  مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى جاريالاندى. 1991 جىلى جەلتوقساننىڭ 16-سىندا قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالادى. وسىلايشا الەم كارتاسىندا تاۋەلسىز قازاقستان اتتى جاڭا مەملەكەت پايدا بولدى. ونىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولىپ نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ سايلاندى. ءسويتىپ قا­زاقستان كوممۋنيستىك پارتياسى ورتا­لىق كوميتەتىنىڭ حV پلەنۋمى قابىلداعان شەشىم قازاق قوعامىنا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر ەنگىزدى.

 

• 1991 جىلى 12 جەلتوقسان كۇنى - «قازاقستانداعى 1986 جىلعى جەلتوقساننىڭ 17-18-ىندەگى وقيعالارعا قاتىسقانى ءۇشىن جاۋاپتىلىققا تارتىلعان ازاماتتاردى اقتاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى قابىلداندى.

1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسى.

1986 ج. 16 جەلتوقساندا قازاقستان كومپارتياسى وك پلەنۋمى ءوتتى، وك ءبىرىنشى حاتشىسى د.ا.قوناەۆ قىزمەتىنەن بوساپ، ورنىنا وسىعان دەيىن ۋليانوۆسك وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى گ.ۆ.كولبين قويىلدى.

قازاقستاندى باسقارۋ تاعى دا بۇرىنعى ءادىس بويىنشا شەشىلگەن ەدى. بىراق بۇل جولى جەرگىلىكتى حالىق وعان كونگەن جوق. قارسىلىقتى قازاق جاستارى باستادى.

جەلتوقساننىڭ 17 ەرتەڭگىسىن پارتيانىڭ وك ورنالاسقان الاڭعا جاستار جينالدى. دەمونستراتسيانى ۇكىمەت قارۋلى كۇشپەن تاراتتى.

وقيعاعا قاتىسقانداردى ساياسي تۇرعىدان قۋعىنداۋ باستالدى. 99 ادام سوتتالدى، 264 ستۋدەنت وقۋدان شىعارىلدى. 1987 ج. جازدا كوكپ وك قاۋلىسى شىعىپ، جەلتوقسان وقيعاسى قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ كورىنىسى رەتىندە باعالاندى. جەلتوقسان وقيعاسى قوعامنىڭ ساياسي ءومىرىن دەموكراتيالاندىرۋعا سەرپىن بەردى.وسى كۇنگە دەيىن مەملەكەت جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ تاريحي ماڭىزىن تۇسىرۋگە زور ۇلەس قوسىپ كەلەدى.

 

• 16 جەلتوقسان كۇنى - 1986 جىلدىڭ جەلتوقسان وقيعاسىن ەسكە الۋ كۇنى. الماتى قالاسىنىڭ حالقى بۇل كۇنى رەسپۋبليكا الاڭىنا شىعىپ، 1986 جىلى قازا بولعانداردى ەستەرىنە الادى.

 

 

• 1991 جىلى 20 جەلتوقساندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعى

تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ قاۋلىسى  قابىلداندى

• 1991 جىلى 21 جەلتوقسانىندا الماتى قالاسىندا بۇرىنعى كسرو قۇرامىنا ەنگەن ون ءبىر تاۋەلسىز مەملەكەت باسشىلارى تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىن (تمد) قۇرۋ تۋرالى الماتى دەكلاراتسياسىنا قول قويدى. ءسويتىپ، تمد-نا مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىك، تەڭ قۇقىلىق جانە ەگەمەندىك قاعيداتتارىمەن كىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.

 

• 1991 جىلى رەسەي فەدەراتسياسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگىن تانىدى.

• 1991 جىلى قازاقستان بويىنشا رەپرەسسيا قۇرباندارىنا تۇڭعىش رەت اقتوبە قالاسىندا تۇيەتوبەدە ەسكەرتكىش قويىلعان. وسى جەردەن جاپپاي اتۋ جازاسىنا ۇشىراعان جۇزگە جۋىق ادامنىڭ سۇيەگى تابىلعان، ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىندا جيىلعان حالىقتا ەسەپ بولمادى. جاقىندارىنىڭ سۇيەگى قايدا قالعانىن بىلمەي جۇرگەن تالاي اقتوبەلىك ءۇشىن، جالپى حالقىمىز ءۇشىن ەلەۋلى وقيعا بولدى. بۇل ەسكەرتكىشتىڭ اۆتورى - ساۋلەتشى ابۋباكىر اجىعاليەۆ.

1992 جىل.

• 1992جىلى   10 قاڭتاردا  «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ىشكى اسكەرلەرى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى قابىلدانىپ، مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ەلىمىزدىڭ ىشكى ىستەر اسكەرى قۇرىلدى.
• قورعانىس -تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ ەڭ ماڭىزدى نىشاندارىنىڭ ءبىرى. 1992 جىلدىڭ 7 مامىرداعى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارۋلى كۇشتەرىن قۇرۋ تۋرالى» № 745 جارلىعىمەن ءوزىنىڭ دەربەس قۇرىلىمى، باسقارۋ مەن قارجىلاندىرۋ ءتارتىبى بار رەسپۋبليكانىڭ قارۋلى كۇشتەر قۇرىلىسىنىڭ نەگىزى سالىندى.

- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا سايكەس پرەزيدەنت

قارۋلى كۇشتەردىڭ باس قولباسشىسى بولىپ تابىلادى.

-  2003 ج.7 مامىرىندا  قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ № 1085

جارلىعى نەگىزىندە  قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اسكەري-

تەڭىز كۇشتەرى  قۇرىلدى.

• 1992جىلى 15 قاڭتاردا«ءدىني سەنىم بوستاندىعى جانە ءدىني بىرلەستىكتەر تۋرالى»   قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى  قابىلداندى

• 1992 جىلى 30 قاڭتاردا قازاقستان ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا كىردى.

-  قازاقستان رەسپۋبليكاسى تمد ەلدەرىنىڭ ىشىندە  بىرىنشە بولىپ 56 مۇشە ەلدى  بىرىكتىرگەن مەملەكەتارالىق بەدەلدى ۇيىم ەۋروپا قاۋىپسىزدىگى جانە ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا 2010 جىلى توراعالىق ەتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.

• 1992 جىلى 18 اقپاندا قازاقستان بالالارىنىڭ مەيىرىمدىلىك قورى «بوبەك» دۇنيەگە كەلدى.

• 1992 جىلى الماتى قالاسىندا دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءى قۇرىلتايى ءوتتى.

• 1992 جىلدىڭ  2 ناۋرىزىندا قازاقستان بۇۇ-نا مۇشە بولىپ، ونىڭ حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسىندە دەربەس سۋبەكت ساپاسىندا ىقپالداسۋى باستالدى.   1991-1994 جىلدار ارالىعىندا الەمنىڭ  111 ەلى قر تانىسا، 92 مەملەكەتىمەن ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتىلدى.

• 1992 جىلى 8 مامىردا  قر-نىڭ دەربەس قارۋلى كۇشتەرى قۇرىلدى.

• 1992 جىلى 15 مامىردا تمد-نىڭ 6 مەملەكەتىنىڭ (ارمەنيا، قازاقستان،قىرعىزستان، رەسەي، تاجىكستان، وزبەكستان) مەملەكەت باسشىلارى ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارتقا قول قويدى.

• 1992 جىلى 22 مامىردا  قازاقستان  يۋنەسكو قۇرامىنا ەندى.

• 1992 جىلى 22 مامىردا قازاقستان پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆ جانە  مەملەكەت باسشىلارى  ستراتەگيالىق شابۋىل قارۋ-جاراعى (سشق-1) تۋرالى زىمىراندىق-يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جانە بىرتە-بىرتە بولشەكتەپ، شىعارىپ تاستاۋ تۋرالى ليسسابون  حاتتاماسىنا يادرولىق قارۋدان ارىلۋ مىندەتتەمەسىن الدى.ءوز اۋماعىن  يادرولىق قارۋسىز ايماق دەپ جاريالادى.

• قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى  مەن ۇلتتىق سيپاتىن جاڭا مەملەكەتتىك رامىزدەر بەينەلەيدى. 1992 جىلدىڭ 4 ماۋسىمىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى تۋرالى»  جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ءانۇرانىنىڭ مۋزىكالىق رەداكتسياسى تۋرالى» زاڭدار كۇشىنە ەندى.  11 جەلتوقساندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ءانۇرانىنىڭ ءماتىنى تۋرالى» زاڭ قابىلداندى.

• 1992 جىلى 17 قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن كيەلى تاق اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتىلدى.

• يۋنەسكو-نىڭ كەلىسىمى مەن ءتارتىبى بويىنشا 1992 جىلدىڭ قازان ايىندا تاعايىندالعان «يۋنيتي» («بىرلىك») حالىقارالىق سىيلىعى «بوبەك» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى سارا الپىسقىزى نازارباەۆاعا تاپسىرىلدى.

• 1992 جىلدىڭ قازان ايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتىلدى. ەكى  ەلدە ءوز ەلشىلىكتەرى اشىلدى.

• 1992 جىلى تاما ەسەت باتىر كوكىۇلىنىڭ كەسەنەسى سالىندى. بۇل شاراعا 75 مىڭ ادام قاتىستى دەگەن دەرەك بار. بۇل يدەيانىڭ اۆتورى، جالپى وسى ءىستىڭ باسى-قاسىندا بولعان - ءتىلشى عالىم مۇحتار ارىن. ەسكەرتكىش اۆتورى - توقتاعان جانىسبەكوۆ.

1993 جىل.

• 1993 جىلعى قاڭتاردىڭ 28-ىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش كونستيتۋتسياسى قابىلداندى. نەگىزگى زاڭ 4 بولىمنەن، 21 تاراۋدان، 131 باپتان تۇردى.

• 1993 جىلى 25 اقپاندا پرەزيدەنت جارلىعىمەن ت.و.اۋباكىروۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى  مينيسترلەر كابينەتى جانىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق اەروعارىش اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى بولىپ تاعايىندالدى

• 1993 جىلى 26 اقپاندا رەسپۋبليكا ايماعىنىڭ  تۇتاستىعىن، بىركەلكىلىگىن،   وزگەشەلىگىن دالەلدەيتىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك شەكاراسى تۋرالى» زاڭى ءوز كۇشىنە ەندى.

قازاقستان - الەمدە اۋماعى جاعىنان 9-ورىندى يەلەنەتىن ءىرى مەملەكەت.

شەكاراسىنىڭ ۇزىندىعى شامامەن 14 مىڭ شاقىرىم. مەملەكەتتىلىكتى

قۇرۋعا كىرىسكەندە، ەڭ الدىمەن مەملەكەتتىك شەكارانى راسىمدەۋ ماسەلەسى

نازارعا ىلىكتى.

-   بۇل بىرىنشىدەن، قحر-سىمەن ۇزىندىعى 1700 شاقىرىمعا سوزىلعان

شەكاراعا قاتىستى ەدى. 1994 جىلى قازاقستان  مەن قىتاي شەكارا سىزىعىنا

قاتىستى ءىرى كەلىسىمدەرگە قول قويىلدى،

ورتا ازيالىق كورشىلەرىمىز وزبەكستان، قىرعىزستان جانە تۇركمەنستانمەن  ەكى جاقتى كەلىسسوزدەردىڭ بارىسىندا بارلىق ماسەلەلەر شەشىلدى.

-   رەسەي مەن قازاقستان اراسىنداعى  ۇزىندىعى 7591 شاقىرىم بولاتىن زاڭدى تۇردە راسىمدەلگەن شەكاراعا يەمىز.

 

• 1993 جىلدىڭ ناۋرىزىندا قىزىلوردادا «ارال - عاسىر قاسىرەتى»  اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا قاتىسۋشىلارى مەملەكەت باسشىلارى اتىنان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا ۇندەۋ جولدادى. حالىقارالىق ارال قورىن قۇرۋ جونىندە كەلىسىمگە كەلدى. ازياداعى ءىرى مەملەكەتتەردى ارالدى قورعاۋ قوزعالىسىنا اتسالىسۋعا شاقىرعان ۇندەۋ قابىلداندى. ارالدى قورعاۋ حالىقارالىق قورىنىڭ توراعاسى بولىپ، ن.ءا.نازارباەۆ سايلاندى.

• ودان كەيىن ەلباسىنىڭ باستاماشىلدىعىمەن 1993 جىلعى مامىر ايىندا «جاپپاي ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. وسىلايشا ءبىزدىڭ مەملەكەت كەزىندە كەرتەرتپا جۇيەنىڭ كەسىرىنەن ەلىمىزدىڭ ازاتتىعى مەن تاۋەلسىزدىگى جولىندا قۇربان بولعان ازاماتتاردى اقتاپ، بازبىرەۋلەردىڭ وكتەم ساياساتىمەن جاسالعان تاريحتىڭ قاتەلىگىن تۇزەدى.

• 1993 جىلعى 5 قاراشادا «اقشا جۇيەسىن تۇراقتاندىرۋ جونىندەگى شۇعىل شارالار تۋرالى» پرەزيدەنت جارلىعى شىقتى. 1993 جىلى 15 قاراشا «ۇلتتىق ۆاليۋتا» كۇنى دەپ اتالىپ، العاشقى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەڭگەسى اينالىمعا ءتۇستى. وعان اتاقتى تۇلعالار سۋرەتى باسىلىپ شىقتى. 2006 جىلى 15 قاراشادا تەڭگەمىز جاڭا باسىلىممەن قايتا شىقتى.

• 1993 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆ «بولاشاق» باعدارلاماسىن تاعايىندادى. وسى جىلى «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا شەتەلگە جاستاردى وقىتۋ باستالدى.

1994 جىل.

• 1994 جىلى 16 اقپاندا قازاقستان يادرولىق قارۋى جوق ەل رەتىندە يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ تۋرالى شارتقا قول قويدى.

• اتا زاڭ نەگىزىندە 1994 جىلى ناۋرىز ايىندا العاش رەت پارلامەنتتىك سايلاۋ وتكىزىلدى.سول جىلى پارلامەنت تاراتىلدى.

• 1994 جىلى 27 مامىردا قازاقستان رامالى قۇجاتقا قول قويىپ، ناتو-نىڭ «بەيبىتشىلىككە ارنالعان سەرىكتەستىك» باعدارلاماسىنىڭ  19-شى قاتىسۋشى مەملەكەتى بولدى.

• 1994 جىلى 6 شىلدەدە جوعارعى كەڭەس دەپۋتاتتارى استانانى اقمولا قالاسىنا كوشىرۋگە شەشىم قابىلدادى.

• 1994 جىلى 5 جەلتوقساندا  بۋداپەشتتە ۇلىبريتانيا، رەسەي جانە امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ باسشىلارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك بەرۋ تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى.

• 1994 جىلى مەملەكەتىمىزدىڭ تۇڭعىش وردەندەرى مەن مەدالدارى دۇنيەگە كەلدى. تالعات مۇساباەۆ سويۋز-تم6 عارىش كەمەسىمەن كوككە سامعادى.

1995 جىل.

• 1995 جىل - اباي جىلى بولىپ جاريالاندى.
• 1995 جىلى 12 قاڭتارىندا  پرەزيدەنت جارلىعىمەن  قازاق عارىشكەرلەرى  ت.و.اۋباكىروۆكە، ت.ا. مۇسابەكوۆقا، رەسەي عارىشكەرى يۋ.ي. مەلەنچەنكوعا -«حالىق قاھارمانى» اتاعى  بەرىلىپ، جوعارى ەرەكشەلىك بەلگىسى -«التىن جۇلدىز» تاپسىرىلدى. ت.ا. مۇسابەكوۆقا، يۋ.ي. مەلەنچەنكوعا «قازاقستاننىڭ عارىشكەر ۇشقىشى» قۇرمەتتى اتاعى بەرىلدى.

• 1995 جىلى 1 ناۋرىزدا پرەزيدەنت جارلىعىمەن قازاقستان حالىقتارىنىڭ اسسامبلەياسى قۇرىلدى.

• 1995 جىلعى 1 ناۋرىزدا مەملەكەت باسشىسى جانىنداعى قوعامدىق كونسۋلتاتسيالىق-كەڭەسشى ورگان - قازاقستان حالىقتارىنىڭ اسسامبلەياسى قۇرىلدى. ونىڭ ماقساتى - قوعامدىق تۇراقتىلىق پەن ۇلتارالىق تاتۋلىقتى نىعايتۋ بولدى.
• 1995 جىلعى 24 ناۋرىزدا قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسى (قحا) سەسسياسى اشىلدى. وندا قارالعان ماسەلەلەر: پرەزيدەنت ن.ءا.نازارباەۆتىڭ وكىلەتتىگىن 2000 جىلعا دەيىن ۇزارتۋ ماقساتىندا بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىس ەنگىزۋ. ەلباسىنىڭ بۇل قىزمەتتە بولۋىنىڭ ءبىرىنشى كونستيتۋتسيالىق مەرزىمى 1996 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا اياقتالاتىن ەدى.

• 1995 جىلى  29 ساۋىردە  وتكىزىلگەن بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋمدا سايلاۋشىلاردىڭ 95,4% پرەزيدەنت وكىلەتتىلىگىنىڭ مەرزىمىن 2000 جىلدىڭ 1 جەلتوقسانىنا دەيىن ۇزارتۋدى جاقتاپ داۋىس بەردى.

• 1995 جىلى 19 مامىردا الماتىدا بانكنوت فابريكاسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەگىنىڭ اشىلۋ ءراسىمى بولدى.

• 1995 جىلى 26 مامىردا قازاقستان  اۋماعىنان  يادرولىق قارۋدىڭ سوڭعىسى شىعارىلدى.

• 1995 جىلى 3 شىلدەدە پرەزيدەنت ن.ءا.نازارباەۆتىڭ «الماتى قالاسىندا تاۋەلسىزدىك ەسكەرتكىشىن ورناتۋ تۋرالى» قاۋلىسى شىقتى.

• 1995 جىلى  30 تامىزدا كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەر پروتسەسى اياقتالىپ، قازىرگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قولدانىستاعى كونستيتۋتسياسى قابىلداندى. بۇل نەگىزگى زاڭىمىزدا رەسپۋبليكانىڭ ەكونوميكالىق قۇش-قۋاتى مەن مۇمكىندىكتەرى عىلىمي تۇرعىدان تياناقتالىپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك توپتارىنا ءتيىستى ماسەلەلەردى شەشۋ ەسكەرتىلدى.

1996 جىل.

• 1996 جىلى 25 مامىردا قازاقستان رەسپۋبليكاسى جانە رەسەي فەدەراتسياسى  اراسىندا   دوستىق، ىنتىماقتاستىق جانە ءوزارا كومەك تۋرالى شارتقا، سونىمەن قاتار بايقوڭىر عارىش ايلاعىن  پايدالانۋ ءتارتىبى تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى.
• 1996 جىل - ۇلى اقىن-يمپروۆيزاتور جامبىل جاباەۆتىڭ جىلى.
• 1996 جىلى 3 ساۋىردە قازاقستانداعى قازاق ۇلتىنىڭ ازاماتتارى قۇجاتقا تاري حي حالىق داستۇرگە سايكەس ءوز اكەسىنىڭ اتى-ءجونىن، اتا-باباسىنىڭ اتىمەن جازدىرۋعا مۇمكىندىك الدى.

• 1996 جىلى 30 قىركۇيەكتە قازاقستان يادرولىق سىناقتارعا جاپپاي تىيىم سالۋ (ياسجت) شارتىنا قوسىلدى.

• 1996 جىلى الماتىداعى رەسپۋبليكا الاڭىندا قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ بەس جىل تولۋىنا بايلانىستى 16 جەلتوقساندا «تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى» اشىلدى. اۆتورلارى:ارحيت. ش.ۋاليحانوۆ(توپ جەتەكشىسى، مۇسىنشىلەر: ن.دالباي، ءا.جۇماباۆ، ساۋلەتشىلەر ق.جارىلعاپوۆ، ق.مونتاقاەۆ ت.ب)

1997 جىل.

• 1997 جىلى 11 شىلدەدە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل تۋرالى» قر زاڭى قابىلداندى.

• 1997 جىلى 8 قاراشادا  مەملەكەتتىك رامىزدەر مەن قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ بايراعىن الماتى قالاسىنان اقمولا قالاسىنا تابىس ەتۋ سالتاناتى  ءوتتى.

• 1997 جىلى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولار 50-دەن 25-كە ازايدى. اكىمشىلىك اۋداننىڭ 220-نىڭ 30-عا جۋىعى تاراتىلدى. اكىمشىلىك وبلىستار 19-دان 14-كە كەمىدى. 1997 جىلى 22 ساۋىردە تورعاي، تالدىقورعان وبلىستارى تاراتىلدى. 1997 جىلى 3 مامىردا كوكشەتاۋ، جەزقازعان، سەمەي وبلىستارى تاراتىلدى. قازىرگى كەزەڭدە قازاقستاندا 14 وبلىس بار.

• 1997 جىلدىڭ 20 قازانىنداعى  «اقمولا قالاسىن  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى دەپ جاريالاۋ  تۋرالى» № 3700 جارلىعىنا سايكەس،  اقمولا قالاسى رەسمي تۇردە 1997 جىلدىڭ 10 جەلتوقسانىنان استانا بولىپ سانالادى. 1998 جىلدىڭ 10 ماۋسىمى - استانانىڭ تۇساۋكەسەر كۇنى رەتىندە بەلگىلەنەدى.

• 1997 جىلى قازان ايىندا پرەزيدەنت ن.ءا. نازارباەۆتىڭ «قازاقستان-2030» ستراتەگيالىق جولداۋى جاريالاندى. جولداۋدا بولاشاققا بولجام، قازىرگى جاعدايعا تالداۋ جاسالىپ، ىشكى جانە سىرتقى ساياساتتىڭ ەرەشەلىكتەرى ايتىلدى. بۇل باعدارلامادا ەلىمىزدىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ جاقىن اراداعى جانە ستراتەگيالىق ۇزاق مەرزىمدەگى دامۋ جولدارى كورسەتىلگەن. 2030 جىلى قازاقستان كۇردەلى جولدان ويداعىداي وتكەن جانە دامۋدىڭ كەلەسى كەزەڭىنە نىق قاداممەن اياق باسقان ەل بولادى.

• 1997 جىل -حالىقتىق جالپى كەلىسىم مەن ساياسي رەپرەسسيا قۇرباندارىنا ارنالعان جىل بولىپ، «قۋعىن سۇرگىندەردى ەسكە الۋ جىلى» دەپ اتالدى.

1998 جىل

• 1998 جىلى 6 مامىردا اقمولا قالاسىنىڭ جۇرتشىلىعىنىڭ  تىلەگى ەسكەرىلىپ، قر ۇكىمەتى جانىنداعى ونوماستيكالىق كوميسسيانىڭ قورىتىندىسى نەگىزىندە  اقمولا اتاۋىن استانا قالاسى دەپ  وزگەرتۋ تۋرالى پرەزيدەنت جارلىعى شىقتى.
• 1998 ج. 1 ماۋسىمىندا - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اۋە قورعانىسى كۇشتەرى قۇرىلدى.
• 1998 جىلى 10 ماۋسىمدا  تۇڭعىش رەت جاڭا استانانىڭ رەسمي تۇساۋكەسەرى بولىپ، استانا كۇنى تويلاندى. بۇل كۇندە استانا قالاسى جاڭا ساۋلەتتى، سوڭعى سانمەن كوركەيىپ، ءوسىپ كەلە جاتىر. استانا قالاسى ەلىمىزدىڭ باستى قالاسىنا اينالدى.

• 1998 جىلى 24 قىركۇيەگىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆ  باستاعان رەسمي دەلەگاتسيانىڭ ۆاتيكانعا ساپارى بارىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن كيەلى تاق اراسىنداعى ءوزارا بايلانىس تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا  ريمدىك-كاتوليكتىك شىركەۋلەردىڭ 77 بىرلەستىگى  جۇمىس ىستەيدى. 1991 جىلى قازاقستان  مەن ورتا ازيا كاتوليكتەرىنە ارنالعان قاراعاندىلىق  ەپارحيا قۇرىلدى. سونىمەن قاتار،  رەسپۋبليكا اۋماعىندا 3 اپوستولدىق اكىمشىلدىك جۇمىس ىستەيدى.

• 1998 جىل - ۇلتتىق تاريحى مەن بىرلىگى جىلى.
• 1998 جىلى 6 شىلدەدە ءححى عاسىرعا باعىتتالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىندا ماڭگىلىك دوستاستىق پەن وداقتاستىق تۋرالى دەكلاراتسياعا قول قويىلدى.

1999  جىل.

• 1999 جىل - ۇرپاقتار بىرلەستىگى مەن ساباقتاستىعى  جىلى.

• "نۇر وتان" رەسپۋبليكالىق ساياسي پارتياسى 1999 جىلعى قاڭتاردا قۇرىلدى، ال سول جىلدىڭ 12 اقپانىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ادىلەت مينيسترلىگىندە تىركەلدى. توراعا - نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ. توراعانىڭ 1-ءشى ورىنباسارى - نىعماتۋلين نۇرلان زايروللاۇلى.

پارتيا مۇشەلەرىنىڭ سانى 607 557 ادامدى قۇرادى. قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىستارىندا، استانا جانە الماتى قالالارىندا "نۇر وتان" فيليالدارى بار.  پارتيانىڭ الەۋمەتتىك نەگىزىن بيۋدجەتتىك ۇيىمداردىڭ قىزمەتكەرلەرى، ستۋدەنتتەر، عىلىمي جانە شىعارماشىلىق زيالى قاۋىم، شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى قۇرايدى.

باستى ماقساتتارى رەتىندە پارتيا قوعامدى ودان ءارى دەموكراتيالاندىرۋعا باعىتتالعان ەكونوميكالىق جانە ساياسي رەفورمالاردىڭ جۇزەگە اسۋىنا بەلسەندى تۇردە جاردەمدەسۋ; ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ; الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىكتى بەكىتۋ جانە ەلدەگى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ; ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمدى نىعايتۋ; ازاماتتاردىڭ وتانسۇيگىشتىك سەزىمى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جان-جاقتى جانە ۇيلەسىمدى دامۋى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىگىن تاربيەلەۋ دەپ جاريالادى.

ماجىلىستە "نۇر وتان" پارلامەنتتىك كوپشىلىككە يە.

2007 جىلى ماجىلىسكە سايلاۋ قورىتىندىلارى بويىنشا پارتيا 88.41% داۋىسقا يە بولدى. "نۇر وتان" پارتياسىنان پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىنا پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا 98 دەپۋتات سايلاندى.

• 1999 جىلدىڭ 10 قاڭتارىندا وتكىزىلگەن مەرزىمىنەن بۇرىن بولعان پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا قاتىسقان داۋىس بەرۋشىلەردىڭ 79,78 %-ى ن.ءا.نازارباەۆتى قولدادى.

• 1999 جىلدىڭ شىلدەسىندە استانا قالاسى يۋنەسكو-نىڭ «الەم قالاسى» سىيلىعىمەن ماراپاتتالدى.

 

• قازاقستاندا تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن 1999 جىلى ءبىرىنشى ساناق ءوتتى .

2000 جىل.

• 2000 جىل - «مادەنيەتتى قولداۋ جىلى» دەپ اتالدى.
• شەجىرەلى تۇركىستانعا 1500 جىل تولدى.

• قالىڭ جۇرتشىلىقتى قازاقستان حالقىنىڭ تاريحي-مادەني يگىلىكتەرىمەن تانىستىرۋ ماقساتىندا 2000 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتتىك مادەنيەت ورتالىعى قۇرىلدى.

• 2000 جىلى 29 ماۋسىمدا سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى ءبىرجولا جابىلدى.

• 2000 جىلى 1 قىركۇيەكتە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىز سوت جۇيەسىن كۇشەيتۋ جونىنىندە» پرەزيدەنت جارلىعى قابىلداندى.
• 2000 جىلى 10 قازاندا استانادا قر پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ توراعالىق ەتۋىمەن كەدەندىك وداققا قاتىسۋشى ەلدەر - بەلارۋس، قازاقستان، قىرعىزستان، رەسەي جانە تاجىكستان مەملەكەتارالىق كەڭەسىنىڭ كەزەكتى ءماجىلىسى بولدى. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق قاۋىمداستىق قۇرىلدى.
• 2000 جىل ەلباسى جارلىعىمەن «مادەنيەتتى قولداۋ جىلى» دەپ اتالدى. وبلىستىق اكىمشىلىك لەنين ەسكەرتكىشىنىڭ ورنىنا كىشى ءجۇزدىڭ حانى، داڭقتى قولباسشى ابىلقايىر حانعا ەسكەرتكىش ورناتۋ جايلى شەشىم قابىلدادى. ەسكەرتكىش اۆتورى - ءمۇسىنشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، پروفەسسور ەسكەن سىرگەباەۆ.
• 2000 جىلى حالىقتان جينالعان قارجىعا كوتىبار باتىر باسەنۇلىنا كەسەنە ورناتىلدى. ونىڭ اۆتورلارى - ساۋلەتشى نەسىپبەك قوجاعۇلوۆ جانە سۋرەتشى ادىلعالي باياندين.

2001 جىل.

• 2001 جىل 21 عاسىر باستاماسى.
  2001 جىل - وسى جاڭا عاسىر تۇسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 10 جىل تولدى.

• 2001-2010 جىلدارى -تىلدەردى قولدانۋ مەن دامىتۋدىڭ ون جىلعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى جانە مەملەكەت باسشىسىنىڭ  باستاماسى بويىنشا «ءتىلدىڭ ءۇش تۇعىرلىعى» ۇلتتىق مادەني جوباسى ىسكە اسىرىلدى.

• 2001 جىلى  13 ماۋسىمدا  الماتىدا ءى رەسپۋبليكالىق «بوبەك» شاقىرادى» فەستيۆالى ءوتتى.

• 2001 جىلى 14 ماۋسىمدا «شانحاي بەستىگى» وزبەكستانمەن تولىعىپ، «شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى» قۇرىلدى.
• 2001 جىلى 7 قىركۇيەكتە اقتاۋ قالاسىندا، قازاقستان جاستارىنىڭ 1-ءشى كونگرەسى ءوتتى.

• 2001 جىل اۆتوموبيل جولدارى جىلى بولىپ جاريالاندى. ترانسەۆرازيالىق ماگيسترال «باتىس ەۋروپا -باتىس قىتاي» جوباسى باستالدى. ەلىمىزدەگى جولداردىڭ كوپ بولىگى جوندەلىپ، جاڭا جولدار سالىندى. اۋەجايلار مەن كاسپيدەگى تەڭىز پورتى قايتا قۇرىلدى.
• 2001 جىلى قر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن استانا تورىنەن «اتامەكەن» قازاقستان كارتاسى» ەتنوگرافيالىق-مەموريالدىق كەشەنى» دەپ اتالاتىن مادەني ورىن اشىلدى. قازاقستاننىڭ كىشىرەيتىلگەن كارتاسى ىسپەتتەس اسپان استىنداعى مۇنداي مۇراجاي دۇنيە ءجۇزىنىڭ 17 ەلىندە عانا بار. بەلگياداعى «شاعىن ەۆروپا» ساياباعى، اۆستريا، شۆەيتساريا، گەرمانيا، يسپانيا، ۇلىبريتانيا ەلدەرىنىڭ ۇلگىسىمەن دۇنيەگە كەلگەن «اتامەكەندە» 14 وبلىس، 2 قالا - استانا مەن الماتى قالالارىنىڭ ماكەتتەرى قويىلعان.

• 2001 جىلدىڭ  22-25 قىركۇيەك ارالىعىندا قر  پرەزيدەنتى  ن.ءا.نازارباەۆتىڭ شاقىرۋىمەن  ريم پاپاسى ءىى يوانن پاۆەلدىڭ قازاقستانعا مەملەكەتتىك پاستورلىق ساپارى بولىپ ءوتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى دىنارالىق كەلىسىم ءدىن وكىلدەرىنىڭ قوعامدىق ومىرگە بەلسەندى قاتىسۋىمەن سيپاتتالادى. ەلىمىزدەگى كونفەسسياارالىق كەلىسىم مەن ۇلتارالىق كەلىسىم ءبىرىن-ءبىرى تولىقتىرادى. پرەزيدەنت ن.ءا.نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن 2003 جىلى 22-24 قىركۇيەك ارالىعىندا  كاتوليكتەر مەن حريستياندار، پراۆوسلاۆيەلىكتەر مەن يۋدەيلەر باستارىن قوسىپ، بارلىق ماسەلەلەردى بىرلەسە تالقىلاعان  الەمدىك دىندەر  سەزدەرىنىڭ وتكىزىلۋى - ەلىمىزدەگى تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ ايعاعى.
• ورىس پراۆوسلاۆيە شىركەۋى قازاقستاندا دىنگە سەنۋشىلەر سانى جاعىنان العاندا ەكىنشى ورىندا تۇر. 1996 جىلى ورىس پراۆوسلاۆيە شىركەۋى ن.ءا.نازارباەۆتى ءى دارەجەلى كيەلى كنياز دانيل موسكوۆسكيدىڭ وردەنىمەن ماراپاتتادى.

 

• 2001 جىلى 18 مامىردا استاناداعى ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە كۇلتەگىن ەسكەرتكىشىنىڭ  عىلىمي كوشىرمەسى ورناتىلىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 10 جىلدىعىنا ارنالعان  «بايىرعى تۇركى وركەنيەتى: جازبا ەسكەرتكىشتەر» تاقىرىبى بويىنشا  حالىقارالىق عىلىمي-تەوريالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى.

2002 جىل.

• 2002 جىل - «دەنساۋلىق جىلى» دەپ جاريالاندى.

• 2002 جىل  4 ماۋسىمدا الماتى قالاسىندا ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم ءبىلدىرۋ شارالارى جونىندەگى كەڭەستىڭ (اوسشك) ءسامميتى ءوتتى.

اوسشك ەكىنشى ءسامميتى دەكلاراتسياسىندا ازياداعى قاۋىپسىزدىك  پەن

ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىنىڭ جالپى جاعدايى قاراستىرىلدى. حاتشىلىق

الماتى قالاسىنا ورنالاستى.

• 2002 جىلى  25-26 قىركۇيەگىندە  - ەجەلگى  تاراز  قالاسىنىڭ  كوپتەن كۇتكەن 2000 جىلدىق مەرەي توي مەرەكەسى يۋنەسكو كولەمىندە اتالىپ ءوتتى.

• 2002 جىلى 23-24 قاراشادا تۇركىستان قالاسىندا قازاقتاردىڭ ەكىنشى بۇكىلالەمدىك قۇرىلتايى ءوتتى.
• 2002 جىلى 24-26 قاراشادا - ەكىنشى ەۋرازيالىق مەديا فورۋم ءوتتى (الماتى قالاسىندا).

• 2002 ج. ەۆرازيانىڭ كىندىگى - استانانىڭ تورىندە، سۋلى جاسىل-جەلەكتى بۋلۆار ورتالىعىنان -  شىڭىنا التىن شاردى كوتەرگەن كۇمىس ءتۇستى جارقىراعان مۇنارا - «بايتەرەك» مونۋمەنتى پايدا بولدى. ول كوككە ۇمتىلعان استانانىڭ سيمۆولىنا اينالدى. ن.ءا.نازارباەۆ جاساعان سىزبا-نۇسقانىڭ جوباسى نەگىزىندە تۇرعىزىلعان «بايتەرەك» حالىقارالىق بايقاۋدا تمد ەلدەرىندەگى 2002 ج. ەڭ ۇزدىك نىسانى رەتىندە التىن مەدالعا لايىق دەپ تانىلدى. ونىڭ بيىكتىگى 97 مەتر.

2003 جىل.

• 2003-2005  جىلدارى -«اۋىلدى قولداۋ جىلى» دەپ جاريالاندى.
  

• 2003 جىلى استانا قالاسىندا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرىنشى سەزى بولدى.
• بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى سالىندى. سىرتقى پىشىنىنە قاراپ جەرگىلىكتى حالىق «پيراميدا» دەپ اتاپ كەتكەن بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى - ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق تۇراقتىلىقتىڭ، حالىقتار دوستىعىنىڭ وزىندىك سيمۆولى ءتارىزدى.
• 2003 جىلى دەموگرافيالىق جاعدايدى كوتەرۋ جانە الەۋمەتتىك قولداۋ ماقساتىندا انالارعا بالا تۋىنا بايلانىستى ءبىر رەتتىك جاردەماقىلار بەرىلە باستادى. ال 2006 جىلى بالا ءبىر جاسقا تولعانعا دەيىن تولەنەتىن جاردەماقى تاعايىندالدى.

• 2003 جىلى بەرىلگەن ويىن-سۋىق كەشەن-اكۆاريۋم «دۋمان» دۇنيەجۇزىلىك مۇحيتتىڭ ەڭ شالعايداعى بولشەگى ىسپەتتەس گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنگىزىلدى.

2004 جىل.

• 2004 جىلى استانادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ مۋزەيى اشىلدى. وندا 100 مىڭنان استام ەكسپوناتتار بار. پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ جەكە مۇراعاتى مەن كىتاپحاناسى مەملەكەتتەر مەن حالىقارالىق ۇيىمدار باسشىلارىنىڭ تارتۋلارى، ەلباسىنىڭ بىرگەي ماراپاتتار كوللەكتسياسى، جەكە زاتتارى، قۇجاتتارى كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلىپ وتىر.
• 2004 جىلى 13 قاڭتاردا قر پرەزيدەنتى «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى تۋرالى قاۋلىعا قول قويدى.

· 2004 جىل - رەسەيدىڭ قازاقستانداعى جىلى.

• 2004 جىلى ماۋسىمدا ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتىندە «ەۋرازيالىق ىقپالداستىق: وسى زامانعى دامۋ ۇردىستەرى جانە جاھاندانۋ سىناقتارى» دەگەن  تاقىرىپتا  حالىقارالىق فورۋم ءوتتى.

• 2004 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى. وسى باعدارلاما بويىنشا اقتوبە وبلىسىنداعى ابات-بايتاق ماۆزولەيى، كيىز ءۇي ءتارىزدى قاراعۇل تامى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت قارجىسى ەسەبىنەن قالپىنا كەلتىرىلۋدە.

• بايعانين اۋدانىندا ب.ز.د. IV-V ع.ع. سارمات داۋىرىنەن قالعان ەسكەرتكىش بيىكتىگى 12 مەتر، قابىرعاسىنىڭ قالىڭدىعى 7 مەتر بولاتىن قىزىلۇيىك، تاساستاۋ عيباداتحانالارىندا قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ارحەولوگ زەينوللا ساماشەۆ اتالمىش نىسانداردى 2004 جىلدان بەرى زەرتتەپ ءجۇر.

 

2005 جىل.

 

• 2005 جىلى 9 مامىردا ۇلى وتان سوعىسى جەڭىسىنىڭ 60 جىلدىعىنا ن.نازارباەۆ ، ۆ.پۋتين، باسقا دا جاڭا تاۋەلسىز مەملەكەت باسشىلارى قازىرگى دەموكراتيالىق گەرمانيا كوشباسشىلارىمەن بىرگە ءفاشيزمدى كۇيرەتكەن جەڭىس كۇنىن ماسكەۋدە مەرەكەلەدى.

• 2005 جىلدىڭ 5 شىلدەسىندە استانادا وتكەن مەملەكەت باسشىلارىنىڭ  سامميتىندە استانا دەكلاراتسياسىنا قول قويىلىپ، انتيتەررورلىق سيپاتتاعى نەگىزگى قۇجاتتار شىۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ تەرروريزمگە، سەپاراتيزم مەن ەكسترەميزمگە قارسى كۇرەستەگى ىنتىماقتاستىق تۇجىرىمداماسى، ەرەجەسى بەكىتىلدى.

• 2005 جىلى 2 ماۋسىمدا  بايقوڭىردىڭ  50 جىلدىعى اتالىپ ءوتتى.

• 2005 جىلى رەسەيدە «اباي جىلى» اتالىپ ءوتتى.

• 2005 جىلدىڭ 4 جەلتوقسانىنداعى كەزەكتى پرەزيدەنت سايلاۋىندا سايلاۋشىلاردىڭ 91,15%-ى ءوز داۋىستارىن مەملەكەت باسشىسىنا بەردى.

• 2005 جىلى كەڭەستەر وداعىنىڭ باتىرى ءاليا مولداعۇلوۆانىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا اقتوبە قالاسىندا ەسكەرتكىش بوي كوتەردى. اۆتورلارى - مۇسىنشىلەر، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى باقىتجان ابىشەۆ جانە مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، پروفەسسور ەسكەن سەرگەباەۆ.

2006 جىل.

• 2006 جىلدىڭ قاڭتارىندا رەسپۋبليكانىڭ جاڭا ءانۇرانى قابىلداندى.  ءانۇران نەگىزىنە كومپوزيتور ش.قالداياقوۆتىڭ ء(سوزى ج.ناجىمەدەنوۆتىڭ) 1950 جىدارى جازىلعان  «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى الىندى.  قولدانىستاعى ءانۇراننىڭ زاڭدى اۆتورلارىنىڭ ءبىرى - ن.ءا.نازارباەۆ.

• 2006 جىلى 11 قاڭتاردا «اقوردا» رەزيدەنتسياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ  رەسمي تۇردە قىزمەتىنە كىرىسۋىنە ارنالعان سالتاناتتى ءراسىم  ءوتتى. قازاقستان پرەزيدەنتىن ۇلىقتاۋ راسىمىنە قاتىسۋ ءۇشىن استاناعا الەمنىڭ 70-تەن اسا ەلىنەن وكىلدەر كەلدى.

 

• 2006 جىلدىڭ 17 ماۋسىمىندا الماتىدا ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم ءبىلدىرۋ شارالارى جونىندەگى كەڭەستىڭ (اوسشك) ەكىنشى ءسامميتى بولدى.

• 2006 جىلى 15 قاراشادا تەڭگەمىز جاڭا باسىلىممەن قايتا شىقتى.

• 2006 جىلى اكادەميك احمەت جۇبانوۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويى يۋنەسكو كولەمىندە اتاپ ءوتىلدى. اقتوبەدە ع.جۇبانوۆا اتىنداعى فيلارمونيا الدىندا ا.جۇبانوۆتىڭ ەسكەرتكىشى قويىلدى. اۆتورى - ءمۇسىنشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، پروفەسسور ەسكەن سىرگەباەۆ.

• 2006 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 15 جىل تولدى.

• 2006 جىلى -  جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە 20 جىل تولدى.

 

2007 جىل.

• 2007 جىلى «قازاق ءتىلىن قولداۋ» جىلى.

 

• 2007 جىلدىڭ 21 مامىرىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلارعا سايكەس، بۇرىنعى كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگان - قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى دەگەن جاڭا اتاۋ بەرىلدى.

• «ءبىلىم تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى;

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ عىلىمىن دامىتۋدىڭ 2007-2012 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى.

• 2007 جىلى قازان ايىندا - 2008-2010 جىلدارىنا ارنالعان «جاسىل ەل» باعدارلاماسى بەكىتىلدى.

 

• 2007-2011 جىلدارعا ارنالعان «قازاقستان بالالارى باعدارلاماسى»
• قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2008-2012 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاما قابىلداندى

• 2007 جىلى كسرو جانە قر حالىق ءارتيسى عازيزا جۇبانوۆانىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي فيلارمونيا الدىنا ەسكەرتكىش ءمۇسىنى ورناتىلدى. اۆتورى - ءمۇسىنشى جادىگەر كەنباي.
• 2007 جىلى اۋعانستانداعى سوعىستا شەيىت بولعان ينتەرناتسيونال جاۋىنگەرلەرگە ارنالعان «قاق جارىلعان قۇلپىتاس» اتتى ەسكەرتكىش ورناتىلدى. اۆتورى - ج.كەنباەۆ.
• 2007 جىلى «قوبىلاندى باتىر» كەشەنى سالىندى. اۆتورى - قر ەڭبەك سىڭىرگەن ساۋلەتشىسى بەك ىبىراەۆ.

2008 جىل.

• 2008 جىلى استانانىڭ سول جاعالاۋىنداعى اسەم دە ءزاۋلىم عيماراتتار قاتارىن «قازاق ەلى» مونۋمەنتى تولىقتىردى. يدەيانىڭ نەگىزگى اۆتورى - ەلباسى ن.نازارباەۆ. مونۋمەنتتىڭ بيىكتىگى 91مەتر.

• 2008 جىلى قاڭتار ايىندا - ورالمانداردىڭ كوشىپ كەلۋ كۆوتاسى تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ  جارلىعى شىقتى.

• «سامرۇق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قازىنا» تۇراقتى دامۋ قورى مەن «سامرۇق» مەملەكەتتىك اكتيۆتەردى باسقارۋ حولدينگىنىڭ بىرىگۋى تۋرالى قر  پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن 2008 جىلى  13  قازان  ايىندا قۇرىلدى. قور قىزمەتىنىڭ باستى ماقساتى مەملەكەتتىك دامۋ ينستيتۋتتارىن ءتيىمدى كورپوراتيۆتىك باسقارۋ جولىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكونوميكاسىنىڭ بارلىق سەكتورلارىنداعى ينفەستيتسيالىق جانە يننوۆاتسيالىق بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ مەن ىنتالاندىرۋ بولىپ تابىلادى.
  قور ديرەكتورلارىنىڭ كەڭەسىن پرەمەر-مينيستر باسقارادى.

• 2008 جىلى زاڭناماعا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلاردىڭ نەگىزىندە جاڭا مەيرام -  6 شىلدە  - استانا كۇنى ەندى.

• 2008 جىلى شىلدە ايىندا - 2008-2009 وقۋ جىلىنا ماماندىقتار بويىنشا  جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىمى بار ماماندار دايارلاۋعا ارنالعان مەملەكەتتىك  ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىن ورنالاستىرۋ تۋرالى قر ۇكىمەتىنىڭ بۇيرىعى.

• 2008 جىلى تامىز ايىندا  قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسى قابىلداندى.

• 2008 جىلى قازان ايىندا - قازاقستان ازاماتتارىنا پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ باعدارلاماسى قابىلداندى.

• 2008 جىلى 2 جەلتوقساندا - 2009-2011 جىلدارعا ارنالعان  «نۇرلى كوش» باعدارلاماسى قر ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن بەكىتىلدى.

• 2008 جىلدىڭ 23 جەلتوقسانىندا   قازاقستان رەسپۋبليكاسى اقپاراتتاندىرۋ جانە بايلانىس اگەنتتىگىنىڭ 2009-2011 جىلدارعا ارنالعان ستراتەگيالىق جوسپارى قابىلداندى.
• 2008 جىل - ۋكراينانىڭ قازاقستانداعى جىلى.

• 2008 جىلى حالىق جازۋشىسى ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆتىڭ «قان مەن تەر» كىتابىنىڭ كەيىپكەرلەرىنە ەسكەرتكىش قويىلدى. بۇل - قازاقستاندا ادەبي شىعارما كەيىپكەرلەرىنە قويىلعان تۇڭعىش ەسكەرتكىش. ونىڭ اۆتورى - ەرىك جاۋىنباەۆ.

2009 جىل.

• قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم عىلىم مينيسترلىگىنىڭ 2009-2011 جىلدارعا ارنالعان ستراتەگيالىق جوسپارى جاسالىندى.

• 2009جىلى قاڭتار  ايىندا -قر -دا ۇلتتىق حالىق ساناعى ءوتتى.

• 2009 جىلى 19 مامىردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم عىلىم مينيسترلىگىنىڭ № 224  بۇيرىعىمەن - «بولاشاق» حالىقارالىق ستيپەندياسى بەكىتىلدى.

• 2009 جىلى «قازاق ەلى» مونۋمەنتى، تاۋەلسىزدىك سارايى، ورتالىق كونتسەرت زالى، فۋتبول ستاديونى جانە وزگە دە ءىرى وبەكتىلەردىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى.

• 2009 جىلى 1 شىلدەدە الەمدىك جانە ءداستۇرلى ليدەرلەرىنىڭ  ءىىى سەزى  ءوتتى.

• 2009 جىلدىڭ 25 اقپانى مەن 6 ناۋرىز ارالىعىندا ەلiمiزدەگi تۇرعىندار اراسىندا ەكىنشى حالىق ساناعى ءوتتi. 2009 جىلعى حالىق ساناعىنىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنىڭ سانى 2009 جىلعى اقپاننىڭ 24-نەن 25-نە قاراعان تۇنگى ساعات 12-دەگى ساناق مەزەتىنە 16004,8 مىڭ ادامدى قۇرادى.

رەسپۋبليكا حالقىنىڭ ساناقارالىق كەزەڭدەگى سانى 1022,9 مىڭ ادامعا ارتتى، الدىڭعى 1999 جىلعى ساناقپەن سالىستىرعاندا حالىق سانىنىڭ ءوسىمى (1999 جىلعى اقپاننىڭ 24-نەن 25-نە قاراعان تۇنگى ساعات 12-گە) 6,8%-دى قۇرادى.

قالا حالقىنىڭ سانى 8639,1 مىڭ ادامدى، اۋىل حالقىنىڭ سانى 7365,7 مىڭ ادامدى قۇرادى.  سونىمەن قاتار، قالا حالقىنىڭ سانى 195,1 مىڭ ادامعا نەمەسە 2,3%-عا، ال اۋىل حالقىنىڭ سانى  827,8 مىڭ ادامعا نەمەسە 12,7%-عا ارتتى. ەلىمىزدەگى قالا حالقىنىڭ ۇلەسى 54%-دى، اۋىل حالقىنىڭ ۇلەسى 46%-دى قۇرادى، 1999 جىلى ولاردىڭ اراقاتىناسى تيىسىنشە 56,4% جانە 43,6%-دى قۇراعان بولاتىن. اناعۇرلىم ۋربانيزاتسيالانعان وڭىرلەرگە قاراعاندى (مۇنداعى قالا حالقىنىڭ سانى  77%-دان استام), پاۆلودار (67,9%) جانە اقتوبە (61,1%) وبلىستارى جاتادى. اۋىل حالقى نەگىزىنەن العاندا  الماتى (بارلىق حالىقتىڭ 76%-ى), سولتۇستىك قازاقستان (61,5%), قىزىلوردا (60,8%) جانە  جامبىل (60,5%) وبلىستارىندا شوعىرلانعان.

ەركەكتەر سانى 7722,8 مىڭ ادامدى، ايەلدەر سانى 8282,0 مىڭ ادامدى قۇرادى.   الدىڭعى ساناقپەن سالىستىرعاندا ەركەكتەر سانى 507,1 مىڭ ادامعا نەمەسە 7%-عا; ايەلدەر سانى 515,8 مىڭ ادامعا نەمەسە 6,6%-عا ارتتى. ەركەكتەر مەن ايەلدەر سانىنىڭ اراقاتىناسىن قاراستىراتىن بولساق، ايەلدەر ۇلەسى ەركەكتەردەن باسىم (تيىسىنشە 51,7% جانە 48,3%). ەگەر 1999 جىلعى حالىق ساناعى بويىنشا ءاربىر 1000 ايەلگە 929 ەركەكتەن كەلسە، 2009 جىلعى ساناق بويىنشا 932-دەن كەلدى.

ساناقارالىق كەزەڭ ىشىندە جەكەلەگەن ەتنوستار سانىنىڭ وزگەرۋى مىناداي دەرەكتەرمەن سيپاتتالادى:

الدىڭعى ساناقپەن سالىستىرعاندا قازاقتار سانى   26,1%-عا ارتتى جانە 10098,6 مىڭ ادامدى قۇرادى. وزبەكتەر سانى 23,3%-عا ارتىپ،  457,2 مىڭ ادامدى، ۇيعىرلار 6%-عا ارتىپ،  223,1 مىڭ ادامدى قۇرادى. ورىستار سانى 15,3%-عا ازايىپ، 3797,0 مىڭ ادامدى; نەمىستەر - 49,6%-عا ازايىپ، 178,2 مىڭ ادامدى; ۋكرايندار - 39,1%-عا ازايىپ، 333,2 مىڭ ادامدى; تاتارلار - 18,4%-عا ازايىپ، 203,3 مىڭ ادامدى; وزگە دە ەتنوستار - 5,8%-دى ازايىپ، 714,2 مىڭ ادامدى قۇرادى.

ەلىمىزدەگى حالىقتىڭ جالپى سانىنداعى قازاقتار ۇلەسى 63,1%-دى، ورىستار - 23,7%-دى، وزبەكتەر - 2,8%-دى، ۋكرايندار - 2,1%-دى، ۇيعىرلار - 1,4%-دى،  تاتارلار - 1,3%-دى، نەمىستەر - 1,1%-دى، وزگە دە ەتنوستار 4,5%-دى قۇرادى.

2009 جىلعى حالىق ساناعىن ەسكەرە وتىرىپ، جەدەل دەرەكتەر بويىنشا رەسپۋبليكا حالقىنىڭ سانى 2010 جىلعى 1 قاڭتارعا 16196,8  مىڭ ادامعا جەتتى. 2010 جىلدىڭ باسىنا قازاقتار ۇلەسى 63,6%، ورىستار - 23,3%،  وزبەكتەر - 2,9%، ۋكرايندار - 2,0%، ۇيعىرلار - 1,4%، تاتارلار - 1,2%، نەمىستەر - 1,1%، وزگە ەتنوستار - 4,5%.

 

• 2009 جىلى كەڭەستەر وداعىنىڭ ەكى مارتە باتىرى، ۇشقىش تالعات بيگەلدينوۆكە ءوزىنىڭ اتىنداعى اقتوبە جوعارى اۋە ينستيتۋتىنىڭ الدىنان ەسكەرتكىش ءمۇسىنى قويىلدى. اۆتورى - ءمۇسىنشى، جاستار وداعى سىيلىعىنىڭ يەگەرى مارات گابدراحمانوۆ، ساۋلەتشىسى - ج.اينابەكوۆ.

2010 جىل.

• 2010 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلباسى  ن.ءا.نازارباەۆ  ەۆروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ۇيىمعا (ەقىۇ) توراعالىق قىزمەتىنە كىرىستى.  قازاقستاندىق  توراعالىقتىڭ ۇرانى ءتورت «ت» - «تراست» (سەنىم), «تراديشين» ء(داستۇر), «ترانسپارەنسي» (ترانسپارەنتتىك) جانە «تولەرانس» (توزىمدىلىك) بولادى.

ءبىرىنشىسى ءبىرى-بىرىمىزگە دەگەن  بىزگە اسا قاجەتتى سەنىمدى بىلدىرەدى.

ەكىنشىسى ەقىۇ -نىڭ  نەگىزگى قاعيداتتارى مەن قۇندىلىقتارىنان تۇرادى.

ءۇشىنشىسى - حالىقارالىق قارىم-قاتىناستاردا  بارىنشا اشىقتىق پەن ترانسپارەنتتىك.

ءتورتىنشىسى - الەمدەگى مادەنيەتتەر جانە وركەنيەتتەر اراسىنداعى ديالوگتى نىعايتۋ.

• 2010 جىلى 1-2 جەلتوقساندا -استانادا ەۋرواتلانتيكالىق جانە ەۋرازيالىق كەڭىستىكتە كەڭ اۋقىمدى، بولىنبەيتىن جانە كووپەراتتيۆتى قاۋىپسىزدىك قۇرۋدىڭ كوكەيكەستى ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ ءۇشىن ۇيىمعا قاتىسۋشى ەلدەر مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارىنىڭ ءسامميتى ءوتتى. ءتىپتى، وتكەن عاسىردىڭ وزىندە كسرو-دا ماسكەۋ قاۋىپسىزدىك پەن ىنتىماقتاستىق بويىنشا ەۋروپا مەملەكەتتەرىنىڭ جيىنىن وتكىزۋ مەرەيىنە يە بولعان جوق. سوندىقتان بۇل ءىرى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ ءسامميتىنىڭ استانادا ءوتۋى - مەملەكەت ءۇشىن دە، ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى ءۇشىن دە بيىلعى جىلدىڭ باستى وقيعاسى.

• 2010 جىلدىڭ 31 جەلتوقساندا جانە 2011 جىلدىڭ 7 قاڭتار ارالىعىندا VII قىسقى ازيا ويىندارى استانا -الماتى قالالارىندا ءوتتى. 2011 ازيادا قازاقستان ءۇشىن سالتاناتتى تۇردە مارەسىنە جەتتى. ازيادادا تۇڭعىش رەت 11 سپورت ءتۇرى بويىنشا69 ماداقتاۋ جيىنتىعى تارازىعا سالىندى. وعان ازيانىڭ 27 مەملەكەتىنەن 1000-نان استام سپورتشى قاتىستى، ولاردىڭ اراسىندا اتاقتى سپورتشىلار، وليمپيادا جانە الەم چەمپيوناتىنىڭ جەڭىمپازدارى بار. ازيادا ويىندارى بارىسىندا 10 كونتينەنتالدىق رەكوردتار انىقتالدى.

قازاقستاندىق قۇراما كوماندا 70 مەدال، ونىڭ ىشىندە 32-التىن، 21-كۇمىس، 17-قولا مەدالداردى يەلەنە وتىرىپ، قىسقى ازيادا ويىندارى تاريحىندا جاڭا رەكورد ورناتتى.

ازيادا-2011 رەسمي سايتىنىڭ اقپاراتى بويىنشا بۇرىنعى رەكورد - 29 التىن بەلگى جاپونيا قۇراما كومانداسىنا تيەسىلى بولعان. ول 1986 جىلى ساپپارو قالاسىندا وتكەن العاشقى قىسقى ازيادا ويىندارىندا الىنعان بولاتىن. ويىنداعى باستى رەكورد - جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا جانە قىتاي سياقتى مىقتى قارسىلاستارمەن بولعان كۇرەستە قازاقستاندىقتارمەن الىنعان 32 التىن مەدال.

ەلباسىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ازيادانىڭ باستالۋ كەزەڭىندە حالىقارالىق كلاستاعى 10 سپورت الاڭدارى كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى، ونىڭ ىشىندە كەيبىرى الەمدىك تالاپقا كەلمەيدى.

• ۇكىمەت يندۋستريالدىق-يننوۆاتسيالىق باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋعا كىرىستى. ۇدەمەلى يندۋستريالدىق-يننوۆاتسيالىق دامۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى. وسى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ شەڭبەرىندە ۇستىمىزدەگى جىلى عانا 140-تان استام جاڭا باسەكەگە قابىلەتتى ونەركاسىپ كاسىپورىندارى ىسكە قوسىلادى.

• 2010 جىلى قازاق حالقىنىڭ ءبىرتۋار ۇلى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋ­رەاتى، جاۋىنگەر جازۋشى، داڭقتى قول­باسشى باۋىرجان مومىشۇلى­نىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولادى. وسى ورايدا قاڭتاردىڭ 9-ى كۇنى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات امانكەلدى مومىشەۆ مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ەرمۇحامەت ەرتىسباەۆقا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

دەپۋتات ساۋالىندا دۇنيە جۇزىنە بەلگىلى تۇلعا، اتى اڭىزعا اينالعان باتىر،

بەلگىلى جازۋشى باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ 100 جىلدىق مە­رەي­تويىن

يۋنەسكو دەڭگەيىندە اتاپ ءوتۋ قاجەتتىگىن العا تارتتى.

 

2011 جىل

• ەلىمىزدىڭ 2011 جىلى يسلام كونفەرەنتسياسى ۇيىمىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كەڭەسىنە توراعالىق ەتۋى مەملەكەتىمىزدىڭ ەكىۇ-نا توراعالىق ەتكەن سوڭ، كوپقىرلى ديپلوماتيانى جالعاستىرۋعا، مۇسىلمان الەمى ەلدەرىمەن ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە جانە رەسپۋبليكانىڭ بەدەلى مەن ءرولىن كۇشەيتۋگە دەگەن ۇمتىلىسى بولىپ تابىلادى.