جۇما, 29 ناۋرىز 2024
46 - ءسوز 4253 7 پىكىر 6 قازان, 2020 ساعات 13:08

قازاقستاننىڭ اسكەري الەۋەتى قانداي؟

بۇگىن ءبىز، ءيىسى قازاق قاراباقتاعى قاندى قىرعىنعا قاراپ وتىرمىز.
جاڭا تەحنولوگيالار سوعىس ەرەجەسىن وزگەرتىپ جاتقانىنا انىق كوزىمىز جەتتى. اسىرەسە سوڭعى جىلدارى. كەشەگى وكوپ قازىپ، اتىساتىن ءداۋىر ەندى كەلمەيدى. ءبارى وزگەردى. بۇگىن بمۆ جۇرگەن كوشەمەن، ەرتەڭ بمپ، بۇگىن تoيوتا جۇرگەن تراسسادا ەرتەڭ تانك جۇيتكىمەسىنە كەپىلدىك جوق. الەم سونداي. قىم-قۋىت.
قازاقستان جەرى وتە ۇلكەن، حالقى از مەملەكەت. جامان ايتپاي جاقسى جوق، ەگەر الدا-جالدا سوعىس بولسا، بۇل حالىق تاراپىنان دا، بيلىك تاراپىنان دا جاۋعا قارسىلىق تۋدىرۋعا ايتارلىقتاي كەدەرگى جاسايتىن سياقتى. موبيليزاتسيا، حالىقتى قاۋىپسىز ايماققا كوشىرۋ، اسكەردى ۇرىس الاڭىنا دەرەۋ ارادا جەتكىزۋ سىندى مىندەتتەردى ءوز ۋاقىتىندا ىسكە اسىرۋ قيىن بولادى. سەبەبى جەر ۇلكەن، حالىق از.
قازاقستاننىڭ گەوگرافيالىق جەر بەدەرى دە قىزىق. شىعىس پەن وڭتۇستىك-شىعىستىڭ ءبىراز بولىگىن تاۋ مەن ورمان الىپ جاتىر، ال قالعان ولكەلەرىمىز جازىق دالا، ءشول مەن شولەيت. ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىندا بار كىشىگىرىم تاۋ سىلەمدەرىن ەسكەرمەگەندە ارينە. مۇنداي تابيعات اسكەري توپتاردى ءبولىپ، جاۋ اسكەرىنە ديۆەرسيالىق سوققى جاساۋدا قيىندىق تۋىنداتادى.
وسىنداي فاكتىلەردىڭ ءبارىن ەسكەرگەن قازاقستان جاڭا زاماننىڭ سوعىس تاكتيكاسىن مەڭگەرىپ جاتىر دەپ ويلايمىن. وعان كۇمان كەلتىرمەيمىن. زاماناۋي سوعىستا اۋە كۇشتەرى مەن زىمىراندار ەرەكشە ءرول وينايتىنىن كورىپ وتىرمىز. اۋە كۇشتەرىنە تەك قانا ۇشاقتار مەن تىكۇشاقتاردى ەمەس، سونىمەن قاتار بپلا-لاردى دا جاتقىزساق بولادى-اۋ. سەبەبى سوڭعى ءۇش قاقتىعىس وشاعىندا ولار وزدەرىن وتە ءتيىمدى كورسەتتى. بپلا كومەگىمەن دايش(يگيل) سودىرلارى جاۋ اسكەرى مەن تەحنيكاسىنا سوققى بەردى. ولار دروندارعا جارىلعىش بايلاپ، اسكەريلەردىڭ نىساندارى مەن جاياۋ اسكەردى جارىپ وتىردى. ال سوققى جاساۋ بپلا-لارى بار تۇركيا اقپان ايىندا بايراكتاردىڭ بار قۋاتىن باشار مەن ۆاگنەرگە توكتى. ءبىر اپتانىڭ ىشىندە مىڭداعان سارباز بەن جۇزدەگەن تەحنيكانى و دۇنيەگە اتتاندىرىپ جىبەردى. قازىرگى قاراباق شايقاسى دا تۋرا سونى دالەلدەپ وتىر. ءازىربايجان اسكەرىنىڭ 50% جەتىستىگى كەمى وسى بپلا-لارعا بايلانىستى. ونىڭ ۇستىنە كاميكادزە دروندار مەن بارلاۋ دروندارى تاماشا تاندەم بولعاندا، جاۋدى كۇندىز كۇلكى، تۇندە ۇيقىدان ايىرۋعا بولادى ەكەن. كوزىمىز جەتتى.
زىمىران كەشەندەرى دە اسا ماڭىزدى. پرو مەن پۆو جۇيەسىنەن بولەك، جاۋ اسكەرى مەن تەحنيكاسىن جويۋدا سوڭعى جيىرما جىلدىقتا باستى قارۋعا اينالىپ كەلە جاتىر. ستەلس جۇيەسىندەگى ۇشاقتار دا ۇلكەن ماڭىزعا يە. قازىرگى ۋاقىتتا اسكەردىڭ سانى قىسقارىپ، قارۋدىڭ ءتۇرى جاڭارىپ جاتىر. الەم وسى تەندەنتسيادا. جاڭا تاكتيكالار ويلاستىرىلۋدا. مىسالى ۇشقىشسىز ۇشاقتار الدىڭعى شەپكە شىعۋدا. ءازىربايجان ەسكى ان-2 ۇشاقتارىن ۇشقىشسىز نەگىزگە اينالدىرىپ، جاۋدىڭ پۆوسىن تابۋ ءۇشىن قولدانۋدا. پۆو جۇيەسى ۇشاققا سوققى بەرگەندە، پۆونىڭ وزىنە بپلا-مەن نەمەسە زىمىران كەشەنىمەن سوققى جاسالۋدا. ەسەسىنە ەسكى ۇشاقتى بەرىپ، بىرنەشە ميلليون دوللار بولاتىن پۆو جۇيەلەرىن تالقانداپ جاتىر. بۇل قاراباق سوعىسىنداعى ەرەكشە تاكتيكانىڭ ءبىرى بولۋدا.
قازاقستان جەرى تىم ۇلكەن بولعاندىقتان، بىزگە ءسوزسىز اۋە كۇشتەرىن دامىتۋ ماڭىزدى. جويعىش ۇشاقتار، اسكەر تاسيتىن، تەحنيكا جەتكىزەتىن ۇشاقتار مەن تىكۇشاقتار، بپلا-لار اۋاداي قاجەت. ەلدىڭ انا باسىنان مىنا باسىنا جىلدام جەتۋدىڭ جالعىز جولى وسى عانا.
زاماناۋي سوعىستار ەڭ الدىمەن اقپاراتتىق الاڭدى جويۋعا باعىتتالادى. حالىق پەن اسكەر اراسىنا ۇرەي تۋدىراتىن، رۋحىن قۇلاتۋ ءۇشىن فەيك-نيۋستار مەن دەزينفورماتسيا جاۋ تاراپىنان وراسان زور بولماق. سوعان قارسى مىقتى مەدياسالا كەرەك. ول وتە ماڭىزدى.
قارۋ-جاراقتى تەك ءبىر ەلدەن ساتىپ الۋ قاتەلىك. ءبىز كوبىنە رەسەيدەن الامىز. قىتاي مەن يزرايل، ەۋروپانىڭ كەي ەلىنەن ازىن-اۋلاق قارۋ الاتىنىمىز بار، بىراق ول تەڭىزگە تامعان تامشىداي عانا. باسىم بولىك رەسەيدەن. باياعىدا حاندار كەمى ەكى ۇستاحانا سالدىرتقان. ءبىرىن جاۋ تالقانداپ، ورتەپ كەتسە، ەكىنشىسىندە قىلىشىن، نايزاسىن جاساي بەرگەن. سوندىقتان ءبىر ەلگە باسىمدىق بەرمەي، الەمدىك قاقتىعىستاردا ءوزىن جاقسى كورسەتكەن بپلا، زىمىران كەشەندەرى مەن ۇشاقتاردى، جاياۋ اسكەرگە ارنالعان اتىس قۇرالدارى مەن بروندى تەحنيكا تۇرلەرىن ساتىپ العان دۇرىس شىعار. ال ەڭ ابزالى اسكەري قارۋدىڭ ءبىراز بولىگىن ءوزىمىز شىعاراتىن دارەجەگە جەتسەك، سوندا ىشكى سەنىمدىلىك تە ارتا تۇسەدى.
جاي، قاراباققا قاراپ تۇرىپ، ويعا كەلگەن شيكى پوست قوي. ەش زەرتتەۋسىز، جازىلا سالعان دۇنيە. سوعىس تىلەپ وتىر دەپ، جاعىڭا جىلان جۇمىرتقالاسىنعا باسپاڭىز. سوعىستان ساقتاسىن. تىنىشتىق بولسىن. جالپى مەملەكەت بولعان سوڭ بارىنە دايىن بولۋ كەرەك دەگەنىم عوي. قازاقستاننىڭ اسكەري تەحنيكاسى، بيۋدجەتى، تاكتيكاسىنا ءبىر ۇلكەن شولۋ جاساپ، تالداسا نەگىزى قىزىق بولار ەدى. ءتىس قاققان اسكەري ساراپشىلار بولسا بەلگىلەپ كەتىڭىز.
پىسى: فوتودا قازاقستان ارنايى جاساعى جاتتىعۋ ۇستىندە.
اسحات قاسەنعاليدىڭ جازباسى
Abai.kz
7 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3616