جاڭاوزەننەن باستالادى جاڭا ءومىر
اقىلبەك شاياحمەت. جاڭاوزەننەن باستالادى جاڭا ءومىر
جاڭاوزەندە بار ما دەيسىڭ جاڭالىق،
جاڭالىقتى قايدان ىزدەپ تابالىق؟!
جازىلدى ما جاتقان جاندار ەمدەلىپ،
تابىلدى ما كەتكەن جاندار جوعالىپ؟
جازىعى جوق شىعا الدى ما قاماقتان،
ۇستالدى ما قانىشەرلەر وق اتقان.
جەمقور باسشى ءالى وتىر ما ورنىندا،
ەل بايلىعىن وزگەلەرگە توناتقان.
شەشىلدى مە مۇنايشىنىڭ كوپ داۋى،
ەستىلمەي مە جاعالىنىڭ بوقتاۋى.
شەيىتتەرگە قۇران وقىپ جاتقاندا
تيىلدى ما انالاردىڭ جوقتاۋى؟
قازاقتارىم اتوي سالعان قالا بۇل،
قىس تا كەتىپ، جامىلادى دالا گۇل.
قاتقان مۇزدىڭ كوبەلەرى سوگىلىپ،
جاڭاوزەننەن باستالادى جاڭا ءومىر.
قوستاناي قالاسى
بەكقوجا جىلقىبەكۇلى. تاربۇقپاندا
بيتوبەدە بيلەگەن ءمانساپ پاقىر
ءامىرشى جەل ىعىندا ءان ساپ جاتىر.
بۇرىشتاما بۇيداسىز بۇرىشتالىپ،
جول بويىندا جورالعى جامساپ جاتىر.
جامساپ جاتىر اتا زاڭ - جارلىقتار دا...
توعىشارلىق تومپايى قارعىپ نارعا
مiنiپ الىپ،
بارادى بەيىت جاققا.
اقىلبەك شاياحمەت. جاڭاوزەننەن باستالادى جاڭا ءومىر
جاڭاوزەندە بار ما دەيسىڭ جاڭالىق،
جاڭالىقتى قايدان ىزدەپ تابالىق؟!
جازىلدى ما جاتقان جاندار ەمدەلىپ،
تابىلدى ما كەتكەن جاندار جوعالىپ؟
جازىعى جوق شىعا الدى ما قاماقتان،
ۇستالدى ما قانىشەرلەر وق اتقان.
جەمقور باسشى ءالى وتىر ما ورنىندا،
ەل بايلىعىن وزگەلەرگە توناتقان.
شەشىلدى مە مۇنايشىنىڭ كوپ داۋى،
ەستىلمەي مە جاعالىنىڭ بوقتاۋى.
شەيىتتەرگە قۇران وقىپ جاتقاندا
تيىلدى ما انالاردىڭ جوقتاۋى؟
قازاقتارىم اتوي سالعان قالا بۇل،
قىس تا كەتىپ، جامىلادى دالا گۇل.
قاتقان مۇزدىڭ كوبەلەرى سوگىلىپ،
جاڭاوزەننەن باستالادى جاڭا ءومىر.
قوستاناي قالاسى
بەكقوجا جىلقىبەكۇلى. تاربۇقپاندا
بيتوبەدە بيلەگەن ءمانساپ پاقىر
ءامىرشى جەل ىعىندا ءان ساپ جاتىر.
بۇرىشتاما بۇيداسىز بۇرىشتالىپ،
جول بويىندا جورالعى جامساپ جاتىر.
جامساپ جاتىر اتا زاڭ - جارلىقتار دا...
توعىشارلىق تومپايى قارعىپ نارعا
مiنiپ الىپ،
بارادى بەيىت جاققا.
ەسىل بويىن مەكەندەپ سارى بۇت قارعا
قاڭق-قاڭق ەتiپ،
جەلىگىپ،
جەم iزدەپ ءجۇر.
سارىارقادا اسقىنعان سارى جۇت قانعا
ارالاسىپ بارادى، وي، ءتاڭiرىم!
- ابىلايدىڭ ارىنىن جەر جۇتقان با؟! -
دەپ كەيۋدەن وزگە وي تابا الماي،
تاسقا اينالىپ بارامىن تاربۇقپاندا.
استانا قالاسى
اۋىت مۇقيبەك. ماحامبەتتىڭ ۇرپاعى
جاسا، جاسا، ماحامبەتتىڭ ۇرپاعى،
تۇسىنەدى و، سەندەردى جۇرت ءالى.
باتادى ءالى مىنا كۇن دە قىزارىپ،
اتادى ءالى ادىلەتتىڭ ءبىر تاڭى.
باسىلماپتى-اۋ باياعى سول ەكپىنىڭ،
رۋحى ولمەگەن ۇرپاعى ەدىڭ تەكتىنىڭ.
ماڭعىستاۋدان نايزاعايداي شاتىرلاپ،
سارىارقاعا، الاتاۋعا جەتتى ءۇنىڭ.
جاۋ المايدى باتىر قىز بەن مىقتى ۇلدى،
جان ايقايىڭ ۇلى ەرلىكتى ۇقتىردى.
داۋىسىڭنان بۇكىل قازاق ويانىپ،
ايقايىڭنان بۇكىل قازاق تىك تۇردى.
باسىڭدى ەشكىم يە المايدى اتىپ وق،
تۇرسىن ءدايىم جۇرەگىڭدە تاسىپ وت.
ءوز جەرىڭدە وتىرعاندا، باۋىرلار،
باسىنۋعا باسقالاردىڭ حاقى جوق.
اللام ءوزى اسىرايدى ادالدى،
جالاعاننان ساقتا، قۇداي، تاباندى.
سەنىڭ بارىپ بالتىرىڭا تيگەن وق،
مەنىڭ كەلىپ جۇرەگىمە قادالدى.
بوزداقتارىم قىزىل قانعا مالىندى،
ءورت شارپىدى تەرەگىڭدى، تالىڭدى.
الا جازداي جاتتىڭ كۇنگە قاقتالىپ،
جارامادىق ءبىر سۇراۋعا حالىڭدى.
جولى بۇراڭ، سورى قالىڭ ەل ەدىڭ،
جانتاق ەدى جاندى جالداپ جەگەنىڭ.
نەگە شىقتىڭ، نەگە بۇزدىڭ شىرىقتى؟
ءبىر سۇراۋعا جارامادىم سەبەبىن.
قارا قىتاي سەنى ايايدى دەپ پە ەدىڭ،
ماعان ءمالىم تىم اشىنىپ كەتكەنىڭ.
تاۋسىلعاندا ءتوزىمىڭ مەن امالىڭ،
جارامادى مىلتىق كەزەپ جەتكەنىم.
كەتتى دەپ ەك كەلمەسكە ەندى زار-زامان،
كۇننەن دە وتتىك كۇرمەۋى كوپ، تارعالاڭ.
عاسىر بويى بوستاندىقتى اڭسادىق،
وق اتپاعان بۇل قازاققا بار ما جان؟
«ۇلى وتان» دەپ ءتۇردىم كەشە مەن بىلەك،
ايعاي سالدىق ءاليا-مانشۇك جەڭدى دەپ.
بوستاندىققا تولماي جاتىپ جيىرما جىل،
وق اتامىز ۇرپاعىنا ەندى كەپ.
قاجىدىق قوي، جينالىستان، تويدان دا،
پايدا بار ما كوپ سوزعاننان بويدى العا.
ءجون-اۋ دەيمىن اسىپ كەتكەن جاندارعا،
ءدال وسىلاي ءبىر تانىتىپ قويعان دا.
بابا قىلىشى بار ەكەن-اۋ بەلىڭدە،
ەسە بەرمە، ەشكىمگە دە جەلىنبە!
ءوز مۇددەسىن قورعاماعان سورلىلار،
قورعاپ ەرتەڭ جارىتپايدى ەلىن دە.
باقىت كۇيىن باستاپ ەندى شەرتىپ ەك،
ەل بولدىق پا تۇرلاۋى جوق، سەرتى كوپ.
ودان گورى جيناپ العان ءجون ەدى،
قانداستاردى جۇرگەن سىرتتا تەنتىرەپ.
تولسىن قازاق مەنىڭ بايتاق دالاما،
سول قازاقتان جانىم مەنىڭ ساداعا.
اۋىرىڭدى كوتەرىسكەن قاسقايىپ،
باۋىرىڭدى بۇزىق دەمە، جان اعا!
اتقىزعانىم ازعىندىق-اۋ مەرگەنگە وق،
كوكىرەگىمدى بارا جاتىر شەر دەندەپ.
ءوز نامىسىن قورعاۋعا ابدەن حاقىلى،
قازاق ەلدىڭ تىلىنە ەرىپ كورگەن جوق،
قۇر الداۋعا جايىمىز جوق كونەتىن،
الپاۋىتتار اقىمىزدى تولەسىن!!!
قازاعى بار نۇرسۇلتاندا ارمان جوق،
ادىلەتتىڭ اق جولىندا ولەتىن.
ەل بىرلىگى - ەلىم ءۇشىن مىقتى كۇش،
قوسىلسا ەكەن قايتا كەلىپ قۇتقا ىرىس.
ەڭ الدىمەن قازاعىڭنىڭ قامىن جە،
قازاقستان بولسىن دەسەڭ تىپ-تىنىش.
***
نە كۇتىپ تۇر، بىلمەيمىن، جولىمدا ءالى،
كيەتۇعىن سۋىققا تونىم كانى؟
باتپىراۋىق سەكىلدى ءبىزدىڭ بيلىك،
قازاق دەگەن بالانىڭ قولىنداعى.
قۇلاتاتىن مەرگەن بول ءبىر اتقاندا-اق،
ايتقانىڭا سەنىڭ كىم قۇلاق سالماق.
كەشە عانا قول سوزىم جەردە ەدى،
بۇل كۇندەرى كەتتى ول تىم اسپانداپ.
دۋعا اينالدى قۇراتىن كەشكى كەڭەس،
قىسىر بيە بەرمەيدى بەستىگە دەس.
ۋىستاعى ۇستايتىن سول پاقىردى،
اسپانداتقان ءوزىمىز، ەشكىم ەمەس.
بوستاندىقتى تويلادىق الا سالا-اق،
شورتان بولماي كولدەگى بالا شاباق.
بيىكتەۋگە ولداعى بولدى قۇمار،
كوككە قاراپ تۇردىق ءبىز تاماشالاپ.
قويا بەردىك تارقاتىپ ءجىبىن ەركىن،
تارتامىز دەپ بىلمەدىك ءتۇبى دەرتىن.
كورگەن كۇنىن قازاقتىڭ بۇل كۇندەرى،
بەيشارانىڭ، ءسوزى وتپەس، كۇنى دەرسىڭ.
ءبىر ءىس ارتسا، جاتادى مىڭ ءىس كەمىپ،
دەم الۋعا شاما جوق تىنىس كەڭىپ.
بيلىك پەنەن حالىقتى جالعاپ تۇرعان،
باياعىدا ۇزىلگەن جىڭىشكە ءجىپ.
ايتقانىما كونە بەر، دوس، يلانىپ،
قويدىڭ كوزىن ساۋىسقان شوقيدى انىق.
بۇل كۇندەرى قارايدى توبەڭىزدەن،
ءوز بيلىگىڭ وزىڭە قوقيلانىپ.
كىم تەجەپتى قازاق دەپ تۇرسە بالاق،
قويدىق بۇگىن قاعۋدى ءبىر شەگەنى اپ.
انادايدان تۇرادى قولىن بۇلعاپ،
ءوز بيلىگىڭ وزىڭە ۇركە قاراپ.
حالىقپىز ءبىز كوپ رۋ، كوپ اتالى،
ساقتا، قۇداي، پەندەدەن جوق وتانى.
قىسىلعاننان قاتتىراق ايعايلاساڭ،
ءوز بيلىگىڭ وزىڭە وق اتادى.
الماتى قالاسى
«اباي-اقپارات»
