سەمسەر ساقباي. ايبەرگەنوۆتىڭ اتاعى مەن شاحانوۆتىڭ شاتاعى
12-ءنشى ناۋرىزدا جازۋشىلار ۇيىندە اقىن تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان «جالعاسىن سەن ايت، بۇل اسقاق ءاننىڭ...» دەپ اتالاتىن جىر كەشى ءوتتى. كەش اقىننىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالعان مادەني شارالاردىڭ دابىل قاعار العاشقى جيىنى ىسپەتتى بولدى. اقىننىڭ ۇلكەن قىزى سالتانات «ايبەرگەنوۆ الەمى» اتتى جۋرنال شىعارا باستاپتى. جاس جۋرنالدىڭ تۇساۋىن اعالار كەسىپ، ادەمى اڭگىمەلەر ايتتى. اسىرەسە، سماعۇل ەلۋباي - «جازعانىن تۇگەل جاتقا وقيتىن تولەگەن ساحنادان جىر ساپىرعاندا زال قازانداي قايناپ، بۇرقىراپ كەتەتىن ەدى. ول - ورىسشا ايتساق «پوەت-تريبۋن» (سايىپ قىران اقىن، ساحنا اقىنى) ەدى» دەپ باستالعان ەستەلىگى ادەمى شىقتى.
جىر كەشى جاس اقىندار ءمۇشايراسىنا جالعاسۋىمەن جاراسىم تاپتى.
اقىن بوپ ءومىر كەشىرۋ وڭاي دەيمىسىڭ، قاراعىم،
اۋزىندا بولۋ بۇل ءوزى سىزداعان بارلىق جارانىڭ.
كوكىرەگىڭە قۇيىپ اپ الەمنىڭ اسقاق بار ءانىن،
قوسۋدىڭ ارپالىسى بۇل - توعىسپاس جولدار تورابىن.
ناقاقتان كۇيىپ باراتسا نۇرلى كۇن ءۇشىن ءبىر تۇتقىن،
كەس -كەستەپ بارىپ كەۋدەڭدى وعىنا توسۋ مىلتىقتىڭ.
قالدىرماۋ ءۇشىن ۇياتقا كۇناسىز مىناۋ دۇنيەنى،
جاماۋ قىپ باسۋ ءوزىڭدى اۋزىنا بارلىق جىرتىقتىڭ.
12-ءنشى ناۋرىزدا جازۋشىلار ۇيىندە اقىن تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان «جالعاسىن سەن ايت، بۇل اسقاق ءاننىڭ...» دەپ اتالاتىن جىر كەشى ءوتتى. كەش اقىننىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالعان مادەني شارالاردىڭ دابىل قاعار العاشقى جيىنى ىسپەتتى بولدى. اقىننىڭ ۇلكەن قىزى سالتانات «ايبەرگەنوۆ الەمى» اتتى جۋرنال شىعارا باستاپتى. جاس جۋرنالدىڭ تۇساۋىن اعالار كەسىپ، ادەمى اڭگىمەلەر ايتتى. اسىرەسە، سماعۇل ەلۋباي - «جازعانىن تۇگەل جاتقا وقيتىن تولەگەن ساحنادان جىر ساپىرعاندا زال قازانداي قايناپ، بۇرقىراپ كەتەتىن ەدى. ول - ورىسشا ايتساق «پوەت-تريبۋن» (سايىپ قىران اقىن، ساحنا اقىنى) ەدى» دەپ باستالعان ەستەلىگى ادەمى شىقتى.
جىر كەشى جاس اقىندار ءمۇشايراسىنا جالعاسۋىمەن جاراسىم تاپتى.
اقىن بوپ ءومىر كەشىرۋ وڭاي دەيمىسىڭ، قاراعىم،
اۋزىندا بولۋ بۇل ءوزى سىزداعان بارلىق جارانىڭ.
كوكىرەگىڭە قۇيىپ اپ الەمنىڭ اسقاق بار ءانىن،
قوسۋدىڭ ارپالىسى بۇل - توعىسپاس جولدار تورابىن.
ناقاقتان كۇيىپ باراتسا نۇرلى كۇن ءۇشىن ءبىر تۇتقىن،
كەس -كەستەپ بارىپ كەۋدەڭدى وعىنا توسۋ مىلتىقتىڭ.
قالدىرماۋ ءۇشىن ۇياتقا كۇناسىز مىناۋ دۇنيەنى،
جاماۋ قىپ باسۋ ءوزىڭدى اۋزىنا بارلىق جىرتىقتىڭ.
وسىناۋ ايگىلى ولەڭىمەن اقىندىققا، ولەڭگە دەگەن اسقاق سەزىممەن، شەكسىز جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەگەن اقىن جاس كۇيىندە، جاس اقىن اتتى جالىندى توپتىڭ ورتاسىندا ماڭگى جاسايتىنى ءشۇباسىز.
كەشتە ايبەرگەنوۆ اتاعىنا شەك كەلتىرەتىن اسقان ءسوز دە ايتىلىپ قالدى. اقىننىڭ كەزىندەگى دوسى، كەيىنگى ناسيحاتشىسى مۇحتار شاحانوۆ:
«ورىستار ولەڭنىڭ تەحنيكاسىن پۋشكيننىڭ كەزىندە شەشىپ الدى. ال ءبىزدىڭ قازاق ولەڭىنىڭ تەحنيكاسى شەشىلگەن جوق، ونى شەشكەن وسى ايبەرگەنوۆ، ءىزتاي مامبەتوۆتەر. مەن ودان بۇرىنعى ولەڭدەردى وقي المايمىن، سەبەبى ۇيقاس جوق» دەدى. ءبىز نە ايتارىمىزدى بىلمەي قالدىق.
سوندا كەمىندە «كۇلتەگىننەن» باستالاتىن تاس كىتاپتار قايدا؟ «ون عاسىر جىرلاعان»، «بەس عاسىر جىرلاعان» جىراۋ بابالار قايدا؟! ون تومدىق عاشىقتىق جىرىن قايدا قويامىز.
بۇحار، اقتانبەردى، قازتۋعان، دۋلات، جۇسىپبەك قوجا، ماحامبەتتەردى كىم دەيمىز؟
جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،
مەن ءبىر جۇمباق اداممىن ونى دا ويلا.
سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،
مىڭمەن جالعىز الىستىم كىنا قويما» دەگەن،
................
«قاراڭعى تۇندە تاۋ قالعىپ،
ۇيقىعا كەتەر بالبىراپ،
دالانى جىم - جىرت دەل-سالعىپ،
ءتۇن باسادى سالبىراپ.
نەمەسە:
كوڭىلدىڭ كۇيى تاعى دا
ءومىرسىز جاننىڭ الدى ءىشىن.
اۋداردى ولەڭ جاعىنا
ءناپسىنىڭ سىنعان قايعىسىن.
دەيدى اباي.
بۇدان ارتىق قانداي تەرەڭدىك، قانداي تەحنيكا كەرەك. نەمەسە، شاكارىمنىڭ
ولەڭ كۇمىس
ءان ولشەۋىش
قوسپاڭىز مىس ارالاس.
ارتىق الۋ
تارتىپ الۋ
قاپى قالۋ جاراماس.
وسى جولداردا ۇيقاس، ەكپىن كەم سوعىپ تۇر ما؟!
مەن بىتكەن ويپاڭ جەرگە الاسا اعاش.
ەمەسپىن جەمىسى مول تاماشا اعاش.
قالعانشا جارتى جاڭقا مەن سەنىكى
الا بەر، كەرەگىڭە جاراسا الاش، - دەپ تولعاعان مىرجاقىپتى، زامانداستارى ماعجان، ءىلياستاردى، ونان بەرگى «ولەڭى ورتكە تيگەن داۋىلداي» قاسىمداردى، ءبىزدىڭ مۇحتار شاحانوۆ وقي المايتىنى بولعانى عوي. ودان بەرى قارايعى مۇحتار شاحانوۆتىڭ ءوزى «ءابدىلدا، سىرباي باسقا، مەن باسقامىن» دەپ ولەڭگە قوسقان ۇلكەن بۋىن قايدا! جۇمكەننىڭ ءوزىن دە قۇبىلىسقا قوسار ەدىك ءبىز.
بۇل ءسوزدى كولدەنەڭ كوك اتتىنىڭ بىرەۋى ايتسا پىسقىرماس ەدىك.
ال، اقىن رەتىندە ميلليون وقىرمانى، تۇلعا رەتىندە ميلليون تىڭدارمانى بار مۇحتار شاحانوۆ ايتسا شە؟
ءبىز ءۇشىن «قازاق پوەزياسىندا تەحنيكا بولمادى، ۇيقاس بولمادى» دەگەن ءسوز «قازاقتا مەملەكەت بولماعان، شەكارا بولماعان» دەگەنمەن بىردەي ءسوز...
شاحانوۆتاي ازاماتتىڭ ايبەرگەنوۆتەي ايدىك اقىندى شەكسىز باعالاعانى، دارالاعانى دۇرىس-اق. قايسار اقىندى بيىكتەتۋ ءۇشىن قازاق ولەڭىن سودان باستاۋ پارىقسىزدىق بولار ەدى.
اقىن تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ قاپىسىز شابىتتان تۋعان قايسار جىرلارى ارقاشان قازاق دالاسىن جەلدەي ەسىپ، اسپاندا قۇستاي قالقىپ جۇرەتىنى ءسوزسىز!
«اباي-اقپارات»
