اۋىل، كەنت، اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىن
سايلاۋ تۋرالى زاڭ جوبالارى بويىنشا
انىقتاما

مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ 2020 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى «جاڭا جاعدايداعى قازاقستان: ءىس-قيمىل كەزەڭى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا (بۇدان ءارى-مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋى) اۋىل اكىمدەرىن تىكەلەي سايلاۋدى ەنگىزۋدىڭ قاجەتتىگىن ايتتى.

سايلاۋ قوعامدى دەموكراتيالاندىرۋدىڭ ماڭىزدى ينستيتۋتى، حالىقتىڭ ەرىك ءبىلدىرۋىنىڭ كورىنىسى، ونىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋعا قاتىسۋىنىڭ نەگىزگى نىسانىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

كوپتەگەن شەت ەلدەردىڭ تاجىريبەسى كورسەتىپ وتىرعانداي، تىكەلەي سايلاۋ كەزىندە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاننىڭ باسشىسى (اكىم) ءوز سايلاۋشىلارى الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى تەرەڭ سەزىنەدى، بۇل ونىڭ جۇمىسىنا وڭ اسەر ەتەدى.

بۇگىنگى كۇنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا اۋداندىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، اۋىلداردىڭ، كەنتتەردىڭ، اۋىلدىق وكرۋگتەردىڭ اكىمدەرىن (بۇدان ءارى – اۋىلدىق وكرۋگتەردىڭ اكىمدەرى) سايلاۋدى اۋدان (وبلىستىق ماڭىزى بار قالا) ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى جاناما ادىسپەن وتكىزەدى. كانديداتتاردى اۋدان (وبلىستىق ماڭىزى بار قالا) اكىمى جەرگىلىكتى قوعامداستىق جينالىسىمەن كەلىسىلگەننەن كەيىن ۇسىنادى.

وسىعان بايلانىستى، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى (بۇدان ءارى-مينيسترلىك) «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ جوباسىن جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە سايلاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىن تىكەلەي سايلاۋدى ەنگىزۋ بويىنشا زاڭنامالىق تۇزەتۋلەردى كوزدەيتىن زاڭ جوباسىن (بۇدان ءارى – زاڭ جوبالارى) ازىرلەدى.

اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىن تىكەلەي سايلاۋ:

- ازاماتتاردىڭ وزدەرىنىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارىن تولىققاندى ىسكە اسىرۋداعى بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ;

- حالىقتىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمىن جانە اكىمنىڭ حالىق الدىندا ەسەپ بەرۋىن كۇشەيتۋ;

- اۋىل اكىمىنىڭ حالىقتىڭ قاجەتتىلىكتەرى مەن پروبلەمالارىنا جەدەل دەن قويۋىن ارتتىرۋ;

- «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن تولىق كولەمدە ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

جوعارىدا كورسەتىلگەن زاڭ جوبالارىنا سايكەس، اعىمداعى جىلعى ەكىنشى جارتىجىلدىقتا وكىلەتتىك مەرزىمى اياقتالاتىن اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىنىڭ العاشقى تىكەلەي سايلاۋى جاريالانادى. سايلاۋ 836 اكىمگە قاتىستى (بارلىعى 2 345 بىرلىك).

بۇل سايلاۋ قازاقستاننىڭ سايلاۋ جۇيەسىن دامىتۋدىڭ ماڭىزدى كەزەڭىنە اينالىپ، وڭىرلىك اۋقىمدى سايلاۋ ناۋقانىن ۇيىمداستىرۋ مەن وتكىزۋدىڭ جاڭا پراكتيكالىق تاجىريبەسىن جيناقتاۋعا نەگىز بولماق.

كونستيتۋتسيالىق زاڭ جوباسىندا تىركەلگەن ساياسي پارتيالاردىڭ كانديداتتاردى ۇسىنۋى كوزدەلگەن. بۇل ولاردىڭ ءرولى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرادى.

بۇدان باسقا، ءتيىستى اۋىلدىق وكرۋگ تۇرعىندارىنىڭ باسەڭ سايلاۋ قۇقىعىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋى كوزدەلەدى. ءوزىن - ءوزى ۇسىنعان ۇمىتكەر ءتيىستى اۋىلدىق وكرۋگتە تۇراتىن سايلاۋشى قولىنىڭ كەمىندە 1% - ءىن جيناۋى ءتيىس. ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋدىڭ وسىنداي ءتارتىبى پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەرلەر مەن پارلامەنت دەپۋتاتتارىنا قاتىستى بەلگىلەنگەن.

بۇل رەتتە، ۇسىنۋ مەرزىمىنىڭ سوڭىنا ەكىدەن كەم ۇمىتكەر ۇسىنىلعان جاعدايدا، اۋدان (وبلىستىق ماڭىزى بار قالا) اكىمى سايلاۋدىڭ بالامالى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس.

ايتا كەتسەك، اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىنىڭ وكىلەتتىك مەرزىمى – ءتورت جىل.

سايلاۋدى وتكىزۋ ءتارتىبى مىناداي تەتىك بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى:

1) اۋىلدىق وكرۋگ اكىمى سايلاۋىن تاعايىنداۋ;

2) اۋىلدىق وكرۋگ اكىمىنە ۇمىتكەرلەردى ۇسىنۋ (ساياسي پارتيالار ءوز مۇشەلەرى اراسىنان; ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋ تارتىبىمەن);

3) كانديداتتى ء(وزىن-ءوزى ۇسىنعان) قولداۋ ءۇشىن قول جيناۋ;

4) كانديداتتىڭ سايلاۋ جارناسىن ەنگىزۋى (قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا بەلگىلەنگەن ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ ءبىر ەسەلەنگەن مولشەرىندە);

5) اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدىگىنە ۇمىتكەردىڭ قويىلاتىن تالاپقا سايكەستىگىن تەكسەرۋ;

6) اۋىلدىق وكرۋگ اكىمىنە كانديداتتاردى اۋداندىق (قالالىق) سايلاۋ كوميسسياسىمەن تىركەۋ;

7) كانديداتتاردىڭ دەكلاراتسياسىن تەكسەرۋ جانە ارنايى تەكسەرۋ جۇرگىزۋ;

8) ۇگىت ناۋقانىن جۇرگىزۋ;

9) سايلاۋ وتكىزۋ;

10) اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدىگىنە كانديداتتاردىڭ داۋىستارىن ساناۋ;

11) ەگەر سايلاۋ جارامسىز دەپ تانىلسا (سايلاۋ بارىسىندا نەمەسە داۋىستاردى ساناۋ كەزىندە، نە سايلاۋ ناتيجەلەرىن انىقتاۋ كەزىندە) جانە ەكى كانديدات تەڭ داۋىس سانىن ەڭ كوپ جيناعان جاعدايدا اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىنىڭ قايتا سايلاۋىن وتكىزۋ;

12) اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىن سايلاۋ قورىتىندىلارىن انىقتاۋ جانە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالاۋ;

13) سايلانعان اۋىلدىق وكرۋگ اكىمىن تىركەۋ.

سونىمەن قاتار، اۋداننىڭ (وبلىستىق ماڭىزى بار قالانىڭ) ءماسليحاتتارىنا اكىمگە سەنىمسىزدىك ءبىلدىرۋ تۋرالى ماسەلەنى قاراۋ بويىنشا، ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى قوعامداستىق جينالىسىنىڭ باستاماسى بويىنشا وكىلەتتىكتەر بەرىلەتىن بولادى.

دەمەك، اۋىلدىق وكرۋگ اكىمى تەك سايلانىپ قانا قويماي، ونى سايلاعان قاۋىمداستىق الدىندا باقىلاۋدا بولادى.

وسىلايشا، زاڭ جوبالارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ جۇيەسىن نىعايتۋعا باسا نازار اۋدارادى.

قازىرگى ۋاقىتتا زاڭ جوبالارى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ قاراۋىندا جاتىر.

زاڭ جوبالارىنىڭ تانىستىرىلىمى ساياسي پارتيالاردىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ جانە باسقا دا ساراپشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن اعىمداعى جىلعى 5 جانە 13 ساۋىردە وتكىزىلدى.

Abai.kz