ء"بىز باعانى قاداعالاي المايمىز..."
پاندەميا باستالعالى، حالىق ىشكى تۋريزمگە بەت بۇرىپ، ءوز ەلىمىزدەگى تاماشا جەرلەردىڭ باعى جانا باستادى دەسەك تە بولادى. سونىڭ ءبىرى الاكول كولى، جالپى قازاقستان تەڭىزبەن شەكتەسپەيتىن بولعاندىقتان، جاعاجايمەن دەمالاتىن ورىندار از، كوبىنە جاساندى باسسەيندەرمەن شەكتەلەدى. سۋى شيپالى دەسەتىن الاكول جاعاجايلارى جىلداعىعا قاراعاندا بيىل ادامدارعا لىق تولى. وعان بىرنەشە سەبەپ، قازاقستاننان شىعۋ، ءار ءتۇرلى تەكسەرۋلەر مەن شەكتەۋلەرگە بايلانىستى قىمباتقا ءتۇسىپ جاتىر. ال ەلىمىزدەگى جاعاجايلار جۇرتتىڭ قالتاسىنا اسەر ەتپەيتىن، اشىق جۇيەسىمەن عانا جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇگىن دە وسكەمەن باعىتىنا قاتىستى ەمەس، الماتى وبلىسى، الاكول اۋدانىنا قاراستى 264 دەمالىس ورىندارى بار. الداعى ۋاقىتتا 264 الى دە ەسەلەنە تۇسەتىنىنە، قۇرلىستىڭ ءجۇرىپ جاتقانىنا كۋا بولدىق، الداعى جىلى جاڭا نىساندار پايدالانۋعا بەرىلەرى ءسوزسىز. باعالارى قانداي ەكەن دەپ از شولۋ جاساپ كورگەن بولاتىنبىز، ءبىرىنشى بارعان "التىناي" دەمالىس بازاسىندا كوبىنە اعاش ۇيلەر، ءار ءۇي بولەك سالىنعان، باعالارى، ستاندارتتى ەكى كىسىلىك بولمەنى ادام باسىنا 23 مىڭنان، شىلدەدەن باستاپ 27 مىڭ تەڭگەدەن، سەزونعا بايلانىستى كۇن ءسال سۋىتقاندا تامىز ايىندا 17 مىڭ تەڭگەگە تۇسىرەمىز دەپ وتىر. بىراق تاڭعى استا، باسقاسى دا كىرمەيدى دەگەن قوناق ءۇي قىزمەتكەرلەرىنىڭ سوزىنشە تاماق ارزان ەمەس. تاعى ءبىر "كومفورت" دەپ اتالاتىن باعاسى دا ءىشى سىرتى دا كەرەمەت دەمالىس زوناسى ەڭ تومەنگى باعا ادام باسىنا ءبىر كۇنگە 55 مىڭ دەپ وتىر، ىشىنە تەك تاڭعى اس كىرەتىن زونا 2020 دا 45 مىڭ بولعان ەكەن، اكىمشىسى بيىلعى قىمباتشىلىق قاتتى اسەر سوڭ باعاسىن دا كوتەردىك دەپ وتىر. ال التى كىسىلىك كوتەدجدەر 100 مىڭنان باستالادى. ارينە بارلىعى بىردەي قىمباتشىلىقتا ەمەس، جاعاجايدان ءبىر ايالداماداي جەردە ورنالاسقان "AQHI-RESORT" ءۇش ۋاقىت تاماعىمەن ادام باسىنا 12 مىڭنان قويىپ وتىر. قىمباتشىلىققا قاراماي ادامدار بارلىق جەردە دەمالىپ ءجۇر. وسى شامادا تۇركيا ەلىنىڭ دە قوناق ۇيلەرىنە booking.com سايتى ارقىلى بىراز زەرتتەۋ جاساپ كوردىك، ءبىزدىڭ دەمالىس ايماقتارىن ون وراپ الاتىن انتاليا قوناق ۇيلەرىنىڭ باعاسى تۇرعان جەرلەرى مەن قىزمەتتەرىنە بايلانىستى كۇندىگى 60 مىڭ مەن 9 مىڭ اراسىندا ەكەن، تاعى ءبىر حالىق كوپ باراتىن تايلاند ەلىندە كارانتين اسەر ەتىپ، بۇرىنعى باعالارىنان ارزانعا تۇسكەن، 6 مىڭنان 100 مىڭعا دەيىنگى باعانى كورسەتىپ تۇر. دەمالىس ايماقتارىنان قالتا كوتەرمەيتىنى ەۋروپا ەلدەرى الدا، مىسالى شۆەتساريا دەمالىس ورىندارىندا 200 مىڭنان 2 ملنعا دەيىنگى باعادا.
بيىلعى پاندەميا اسەر ەتىپ حالىقتىڭ باسىم بولىگى راس، شەت ەلگە شىعۋعا مۇمكىندىكتەرى قالمادى، الايدا بۇل تاجالدى دا ادامزات اۋىزداقتايتىن كەز كەلەر، حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگى شەت ەلدى كورىپ كەلدى دەگەن اتاعى قانداي دەپ ارزانداۋ سىرتتى تاڭداۋى مۇمكىن.. "باعانى سىزدەر رەتتەي الاسىزدار ما" دەگەن ساۋالمىزعا الاكول اۋدانى اكىمى الماس ساپارعاليۇلى "باعانى ءبىز رەتتەي المايمىز، ءبىزدىڭ قۇزرەتىمىزگە كىرمەيدى، ءار كاسىپكەر ءوز باعاسىن قويادى" دەپ جاۋاپ بەردى. بىراق جول ءبىراز رەتتەلگەن، باعانىڭ ءوز سەرۆيسىنە ساي بولۋىنا ارينە جولمەن جىلدام جەتۋ دە كىرەدى، جول دەمەكشى تالدىقورعان مەن ءۇشارال باعىتىنا ۇشاق 8 مىڭ تەڭگە. ال الماتى باعىتىمەن 10 مىڭ شاماسىندا، بيلەت قاراپ كورىپ ەدىك، شىلدە ايىن قويىپ، تامىز ايىنا بيلەت جوق.. ۇشاق تەك ۇشارالعا قونادى، ۇشارال مەن اقشي دەمالىس بازاسىنا اپارار جول تاقتايداي تەگىس. ال پويىز دەمالىس بازالارىنا دەيىن جەتكىزەدى، باعالارى كۋپە 14 مىڭ شاماسىندا، ال پلاتسكارت كۋپەدەن 6 مىڭعا ارزان ەكەن، جولدىڭ ۇزاقتىعى، الماتىدان بازعا دەيىن 16 ساعات، وكىنىشتىسى پويىزعا دا تامىزدىڭ ورتاسىنا دەيىن بيلەت جوق. سوڭعى مۇمكىندىك، جەرمەن جورعالاپ جەتكىسى كەلەتىندەر ءبىراز جول ازابىن تارتىپ بىراق كەلەدى، سەبەبى جولدىڭ جىرى ءالى اياقتالعان جوق، كەلەسى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەتىن جولدىڭ 78 پايىزى دايىن، بىراق قولدانىسقا كەيبىر جەرلەر بەرىلمەگەن، ۋاقىتتىڭ كوبىن كوپىرلەر مەن اينالما جولداردى سالۋ الىپ جاتىر ەكەن. جولدى جاساپ جاتقان كومپانيالار اراسىندا قىتاي كومپانيالارى مەن قاتار BI GROUP تا بار.
اقشي اۋلىنىڭ دەمالىس بازاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ بازىناسى ينتەرنەت ماسەلەسى، تۋريستەردىڭ كوبى الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشا ارقىلى ءبىلىپ كەلەدى، ال بۇل جەردە ينتەرنەت تە، ۇيالى بايلانىستا ناشار، سوندىقتان الماتى نەمەسە ينتەرنەت جاقسى ۇستايتىن ءبىر جەردەن ادامداردى تىركەپ قوياتىن، ادام جالداپ وتىرۋعا ءماجبۇرمىز دەيدى. اۋدان اكىمىنىڭ ەسەبىندە اقشي بازاسىننىڭ اينالاسىن اباتتاندىرىپ، كوشەلەردى جوندەۋدىڭ ىشىندە ينتەرنەت تە قالىس قالماعان ەكەن. سەزونى، ەكى نەمەسە ءۇش اي عانا سوزىلاتىن دەمالىس ايماعىنا قىزعۋشىلىق تانىتىپ وتىرعان ازىرگە ەشقانداي موبيلدىك بايلانىستار جوق. "2019 جىل 1,5 ملن ادام كەلگەن بولاتىن. ال بىلتىرعى پاندەميا ۋاقىتىندا 798 مىڭ ادام بولدى. ال بيىلعى جىلى 1 ملن ادام كەلىپ، قۇنى 5 ملرد. 270 ملن تەڭگەنىڭ ساۋىقتىرۋ قىزمەتى كورسەتىلەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر"-دەدى بىزبەن اڭگىمە بارىسىندا اۋدان اكىمى ا. ساپارعاليۇلى.
مەملەكەت باسشىسى ق. توقاەۆ "سىندارلى قوعامدىق ديالوگ-قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى" جولداۋىندا ءتۋريزمنىڭ، اسەرەسە ەكو جانە ەتنو ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا ەكونوميكانىڭ ماڭىزدى سالاسى رەتىندە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋدى تاپسىرعان بولاتىن. ءيا راس، الەم قازاقستانداعى دەمالۋ مۇمكىندىكتەرى ءجايلى ەندى ءبىلىپ جاتىر. ءبىز الەمدى ءوز جەرىمىزدە كۇتۋ ءۇشىن ارينە مىقتى سەرۆيس كەرەك. جالپى مىقتى سەرۆيس پەن تاڭعاجايىپ تابيعات پەن اڭىز بولسا، شەت ەلدىكتەر قانداي دا قىمبات قاراجات بولسا دا كەلەدى دەپ ويلايمىن. قازاقستان بويىنشا، قازىرگى تاڭدا الماتى وبلىسى تۋريزم دامىتۋ جاعىنان كوشباسشى رەتىندە. الايدا بارلىعى تابيعاتپەن شەكتەلەدى، اڭىزدى مەكەندەردى قايتا قولعا الۋ ەندى قولعا الىنا باستادى. اڭىزدى مەكەندەردىڭ كوشباسشىسى تۇركىستان دەپ سەنىممەن ايتا الامىز، وكىنىشتىسى الماتى وبلىسىندا دا قاسيەتتى، تاريحي جەرلەر اسا كوپ... تاريحشىلار قولعا الىپ، بولاشاقتا تاريحي مەكەندەرگە دە ەتنو تاريحي تۋريزم داميدى دەگەن ويدامىز...
ايدا قوجمامبەتوۆا